تاریخ چند دهه اخیر، هماره از جنبش دانشجویی نام برده، و آن را به فرآیند قیام‌ها، نهضت‌ها و خواسته‌های مردم گره زده، اما کمتر به عمق جنبشی که تا این حد، در پیوند با مردم بوده، پرداخته است. در واقع، نوشته‌های تاریخی به کالبد شکافی چنین جنبشی، توجه کافی نکرده‌اند. در این باره سؤالاتی است، از جمله: تاریخ و روند تاریخی این جنبش کدام است؟ چرا این جنبش شکل گرفته و چه هدف‌هایی را دنبال کرده است؟ برآیند ...

مکان، بخشی از فضای جغرافیایی و درواقع، بستر شکل گیری روابط اجتماعی است. هر مکان با توجه به ویژگی ها، کارکردها و تاریخچه آن، دارای هویتی خاص و منحصربه فرد است؛ دراین میان برخی مکان­ها به دلیل ویژگی­های خاصی که دارند یا سابقه و تحولات ویژه­ای که در آنها اتفاق افتاده است، هویتی نمادین پیدامی­کنند و این هویت و جلوه نمادین آنچنان در ذهن و خاطره مردم ماندگار می­شود که به راحتی از نسلی به نسل دیگر منت...

چکیده در طول نیم قرن گذشته و در سایه کمرنگ شدن تز «سکولارسازی» و تلاش برای جدایی دین و سیاست، نقش و جایگاه دین در حوزه عمومی مورد توجه دانشمندان علوم اجتماعی بوده است. هدف نوشتار حاضر مطالعه حضور دین درون حوزه عمومی است و برای این کار تلاش می کند تا از طریق پرداختن به نشانه های حضور دین از حضور بسیج کنندگی و حضور نمادین گرفته تا حضور سیاسی و در نهایت حضور نهادی، تحولات سیاسی مصر در طول سه سال گ...

در مقاله حاضر عدالت به عنوان یکی از دلایل اصلی شکل گیری جنبش مشروطیت شناخته شده است. برای اثبات این مدعا، با بهره گیری از روش رئالیسم، از علل درونی و ریشه های خارجی شکل گیری مشروطیت و نیز علل عدالتخواهی مردم سخن به میان آمده است. تشیع و روحیه ظلم ستیزی مردم ایران، به عنوان مهم ترین علت درونی جنبش و شرایط و ساختار بد سیاسی، فرهنگی و اقتصادی از علل بیرونی جنبش شناخته شده است. تبیین مفهومی عدالت ...

تحولات سیاسی و اجتماعی اخیر خاورمیانه، به ویژه جامعه مصر به دلیل ظرفیت بالای پژوهشی و نظری آن از جذابیت ویژه ای برخوردار است. در رویدادهای سال 2011 مصر، انسداد سیاسی موجود در این کشور باعث شد تا نیروهای مخالف دولت از میان اشکال مختلف اعتراض اجتماعی، نوعی از مبارزه را در پیش گیرند که در برابر سرکوب دولت آسیب پذیری کمتری داشته باشد. آصف بیات این نوع کنش ورزی و اعتراض را «غیرجنبش­های اجتماعی» می ن...

در چند سال اخیر شاهد تغییر و تحولاتی در خاورمیانه  بوده ایم که برای هیچ کس قابل پیش بینی نبود. تحولات کشورهایی چون مصر،  تونس، لیبی و... همه نتیجه به سر آمدن صبر مردم این کشورها و طغیان آن ها در برابر نظام های استبدادی است که توان حل مشکلات مردم را نداشتند. این تغییر و تحولات طی چند سال اخیر، منطقه را به کانون توجه دنیا تبدیل کرده است. مصر در این میان به عنوان پرجمعیت ترین کشور عربی خاورمیانه و...

شاید بتوان مهم ترین تحول منطقة خاورمیانه در دو دهة اخیر را در مجموعه تحولات موسوم به «بهار عربی» جست وجو کرد. بدون تردید، این تحولات، چه در سطح نظری و چه در سطح عملی، موجب تغییرات زیادی در حوزة مطالعات خاورمیانه شده است. این کشورها که یا همانند دولت های خلیج فارس ماهیتی سنتی، یا همچون مصر ماهیتی بوروکراتیک ـ نظامی دارند، به شدت تحت تأثیر این جنبش مردمی قرار گرفته اند. بااین حال، امروز به طورتقر...

جنبش های شیعی در دوره ی امویان و عباسیان در تحول فضای سیاسی، مذهبی و فکری جهان اسلام نقش بارزی داشتند. این جنبش ها با نقش محوری گروه­های اجتماعی پدید آمده بودند و ثبات و بی ثباتی مردم نیز در پیروزی و شکست آن ها تأثیر زیادی داشته است؛ بنابراین بررسی این جنبش ها و قیام ها از دیدگاه جامعه شناختی به تحلیل چرایی و چیستی همراهی و عدم همراهی مردم با آن ها کمک شایانی می کند.   جنبش زید (79-122ق/ 698-74...

عرب شدن مردم مصر، یکی از موضوعات پژوهشی در تاریخ صدر اسلام است. مصریان که از تسلط سیاسی و فرهنگی بیزانسی ها ناخورسند بودند، هنگام ورود اعراب در برابر آنها ایستادگی نکردند و والیان مصر که از طرف خلفا برای اداره مصر اعزام می شدند، با «اهل ذمه» و به ویژه ساکنان اصلی مصر یعنی «قبطیان» براساس عهدنامه ها و پیمان ها رفتار می کردند. شرایط پیمان ها به گونه ای بود که موجب استحکام روابط اعراب فاتح با بومی...