کتاب نورالدّین پسر ایران، خاطره نوشته ای از دوران دفاع مقدّس است که با توجّه به ویژگی هایش، در حوزۀ ادبیّات داستانی قرار می گیرد. از آنجا که یکی از عناصر کلیدی و بسیار تعیین کننده در داستان نویسی امروزی، پرداختن به شخصیّت و شخصیّت پردازی است، در نوشتار حاضر به مقولۀ شخصیّت در کتاب یادشده می پردازیم. مسئلۀ اصلی پژوهش یافتن و دسته بندی ویژگی های شخصیّت پردازی در این کتاب است. نتایج این بررسی نشان می دهد،...

در تاریخ ادبی هر ملتی سرآمدانی هستند که دارای ابتکار بوده، یا یک نوع ادبی را به ادبیات وارد کرده اند. در زمینه¬ی داستان به معنای امروز نیز پیشگامانی هستند که مسیر این نوع ادبی را در ادبیات عربی هموار کرده اند و از اینرو در پهنه¬ی مکتب های مختلف، قالب های داستانی متنوع ظهور کرد. رئالیسم (واقع‏گرایی) از جمله مکتب هایی است که با توجه به اوضاع و احوال جامعه وارد عرصه¬ی ادبی و داستان نویسی شد. نجیب ...

جلال آل احمد از نویسندگان بنام، شناخته شده و صاحب سبک در جریان داستان معاصر فارسی، به ویژه در داستان کوتاه است. او در سفرنامه نویسی و تک نگاری، همچون حوزه ی پژوهش و ترجمه مهارت خود را نشان داده است. این نوشتار بر آن است تا با بررسی و تحلیل آثار داستانی جلال و بدون پیشداوری ، به دنیای آرمانی یا همان آرمانشهر او بپردازد و نشان دهد که چگونه این نویسنده ی روشن فکر در این کسوت با روزگاری پر فراز و ن...

زمینه ها و عوامل ایجاد نوع ادبی داستان­نویسی معاصر در ادبیات عرب و فارسی بسیار نزدیک و شبیه به هم است؛ بویژه اینکه در هر دو زبان، داستان برگرفته از الگوهای داستان نویسی غرب است؛ یعنی شباهت­ها سبب شده است که بسیاری از محققان، شیوه داستان نویسی یکی از این دو را متأثر از دیگری بدانند؛ هرچند تأثیر را نمی توان انکار کرد. در این مقاله شباهت­ها و احیانا تأثیر و تأثر دو داستان کوتاه رجل سیاسی جمالزاده ...

با شکوفایی جریانِ عظیمِ «مدرنیسم» در قرن بیستم که همه حوزه هایِ حیاتِ بشری را تحتِ سیطره خویش قرار داد، در ادبیّات نیز شاهد دگردیسیِ رمان و پیدایش شیوه های نوینی برای روایت داستان بودیم. اصطلاح استعاریِ «جریان سیّال ذهن» که نخستین بار توسّط «ویلیام جیمز» آمریکایی در حوزه علم روانشناسی مطرح شد، طیِ همین پروسه «مدرنیسم» وارد حوزه ادبیّاتِ داستانی شده، و به مثابه شیوه ای مدرن برای روایت، دستْ مایه نویسندگانی چو...

مینی مالیسم یا کمینه گرایی جنبشی هنری و ادبی است که خاستگاه آن را آمریکای پس از جنگ ویتنام دانسته اند. این جنبش که ابتدا در هنرهای دیداری شکل گرفت، همواره تداعی کننده مفهوم کم و کوتاه بودن و یا استفاده حداقلی از ابزارهای بیان هنری و در واقع نوعی «کاهش» بوده است. این مقاله به بررسی داستان کوتاه مینی مالیستی پرداخته است. به این منظور، ابتدا پیشینه مینی مالیسم به عنوان جنبشی هنری و سپس جنبشی در دا...

جلال آل احمد (1302- 1348 ه.ش) نویسنده ای متعهّد، آرمانگرا و عملگراست که داستان نویسی را با نگارش داستان های کوتاه از سال 1323 شروع کرد و تا پایان عمر ادامه داد. آنچه در داستان های آل احمد چشمگیر به نظر می رسد شیوه های حضور نویسنده در این آثار است که گاه شکل مداخله گرانه به خود می گیرد و گاه نیز این حضور به صورت غیرمستقیم است و در هر حال برآمده از نگرش خاص نویسنده و الزاماتی است که این نگرش بر دا...

رئالیسم جادویی به عنوان سبک و شیوه ای نوین در داستان نویسی در نیمه ی قرن بیستم، زمانی که سخن از مرگ رمان بود، پدید آمد. اگرچه این سبک داستان نویسی با ویژگی های که اکنون از آن می شناسیم با نام آمریکای لاتین پیوندی ناگسستنی یافته است؛ اما به زعم منتقدان این شیوه تنها مختص به این منطقه از جهان نیست. رئالیسم جادویی دارای قواعد و مولفه هایی است که در دو سطح فرم و محتوا قابل تحلیل و بررسی هستند. در س...

این مقاله به طور مختصر شامل معرفی وجوه زیبایی شناسی نوشتار زویا پیرزاد، نویسنده ی معاصر ایرانی است که با توجه به داستان های کوتاه او مورد بررسی قرار گرفته است. بدین منظور، ابتدا به بررسی زاویه ی دید و کانون روایت در داستان ها به عنوان مشخصه ی بارز نوشتار زنانه ی او می پردازیم و سپس به بحث درباره ی زبان خواهیم پرداخت تا با بررسی عناصری مانند تکرار، جابجایی و غیره ثابت کنیم که نویسنده با بهره گیر...

«جریان سیال ذهن» پیش از آنکه تکنیکی در داستان­نویسی مدرن محسوب شود، اصطلاحی روانشناسانه بود که ویلیام جیمز روانشناس امریکایی، در باب چگونگی شکل گیری خاطرات، افکار، رویاها و احساسات درونی انسان به کار برد. بعدها نویسندگانی که بنیان خلق آثار خود را ذهن آدمی قرار دادند و به دنیای درونی و اندیشه­ها و عواطف فردی او روی آوردند، از این اندیشه­ها سود بردند و جریان سیال ذهن را به عنوان شیوه­ای از داستان...