داستان و رمان بیش از هر اثر ادبی¬ دیگر تحت تاثیر شرایط و اوضاع جامعه قرار دارد و بهتر از هر نوع دیگری می تواند ساختارهای اجتماعی را بازتاب دهد. از دریچه¬ی¬ مطالعه داستان و رمان فارسی می توان ساختارهای اجتماعی ایران را تبیین کرد. امروزه نقد جامعه شناسی یکی از شیوه های جدید و کارآمد نقد متون ادبی است و در تحلیل انواع ادبی به ویژه رمان معاصر کاربرد دارد. تحلیل جامعه شناختی، به توصیف رابطه ی بین جا...

مختصر حاضر به منظور معرفی مفهوم با هم آیی واژگانی تدوین شده است. بر این اساس ابتدا به پیشینه ی مطالعات انجام شده در این باره پرداخته می شود، خاستگاه مفهومی و برخی مسایل حاشیه ای مرتبط با آن در قالب نمونه هایی معرفی می گردد. مطالعه ی روابط واژگانی در حوزه ی معنا شناسی، غالباً به لحاظ روابط جانشینی صورت گرفته است. ولی در رویکردی متفاوت، در اواخر قرن بیستم، جمعی از زبان شناسان انگلیسی بر جنبه های ...

محیط ادبی نمی تواند از تأثیر محیط اجتماعی برکنار بماند، افکار، ذوق ها و اندیشه ها تابع شرایط و اوضاع اجتماعی می باشد. رابطه¬ی شاعر و نویسنده با محیط و جامعه¬ی او مشخص کننده نقشی است که ادبیات در جامعه ایفا می کند. در این گونه موارد شاعر و نویسنده از اوضاع ناپسند مادی و اجتماعی جامعه خویش انتقاد می کند و برخلاف ذوق و پسند قشر یا قشرهایی از جامعه سخن می گوید در چنین زمانی است که با محیط خود مبارز...

در سده های اخیر با فراهم آمدن فضای آزاد و بستر مناسبی برای حضور زنان در جوامع بشری و انجام فعالیت های ارزنده ای در عرصه های سیاسی، تجاری، فرهنگی، فکری و ادبی، این جوامع به رشد و شکوفایی فزاینده ای دست یافتند و دگرگونی های اساسی در آن ها پدید آمد. زنان جامعه ی لبنان نیز از این امر مستثنی نبودند. آنان به رغم چالش‌های پیش رو نه تنها در عرصه فرهنگی و اجتماعی خوش درخشیدند و فعالیت های ثمربخش خود را ...

نقد مقایسه یی یکی از شیوه های پرکاربرد در نقد ادبی است و به یاری آن میزان دانایی و هنرمندی دو سوی سنجش برای تعیین جایگاه آنان در حوزه ی مورد بررسی آشکار می شود. شاید بتوان گفت که همین سنجش هاست که ضرورت توجه به مسأله ی سرقات ادبی و نظریه ی ادبی بینامتنیت را ایجاب می کند. در این مقاله یکی از حکایت های دفترمثنوی با عنوان مأخذش در اسرار التوحید، مقایسه شده است.   نگاهی کوتاه و کلّی به حکایت و شیوه ...

دو کشور کره ی جنوبی و ایران فرایندی مشابه را برای نوسازی تجربه کردند. از اواخر قرن نوزدهم در این دو کشور نوسازی و توسعه ی اجتماعی و سیاسی به شکل همزمان آغاز شد. این دو کشور که در آن زمان کشورهای جهان سومی محسوب می شدند، از نظر تاریخی و از منظر شرایط سیاسی و اجتماعی مسیر مشابهی را پیمودند، اما چنانچه اوضاع اقتصادی و اجتماعی کنونی آنها را با هم مقایسه کنیم، تفاوت های زیادی میان آنها به چشم می خور...

آثار ادبی بازتاب دهنده ی ویژگی های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی هر دوره ای است. در حقیقت با مطالعه ی دقیق آثار ادبی می توان بسیاری از مسائل ناشناخته دوره ی پدید آورنده ی یک اثر ادبی را شناخت و بسیاری از نقاط تاریک و مبهم آن دوره را برای خوانندگان روشن کرد. هدف ما در این پژوهش بر آن است تا با بررسی جامعه شناسانه دقیق دو اثر ادبی "بخارای من ایل من" و "اگر قره قاج نبود" محمد بهمن بیگی تصویری ک...

تفسیر جامعه شناختی ادبیات فرزند نور چشمی علوم اجتماعی رسمی نیست.از هنگامی که ادبیات از دایره ی احکام خشک پژوهشی و قوانین متحجر تاریخی در باب لغت و نسخه شناسی پای بیرون نهاد تا به امروز تقریبا هر کس که دستی به قلم داشته به خود حق داده است که درباره ی آن احکام کلی صادر کند،و نقدهای تاریخی،زیبا شناختی و جامعه شناختی بنویسد.دانشگاه ها که بنا به سنت غرق در تاریخ ادبیات و تحلیلهای ادبی بودند ناگهان د...