ادبیات عامیانۀ ایران، علاوه بر ابعاد ادبی و هنری، منبعی عظیم و سرشار از اطلاعات دست اول مردم شناختی است و خوانندگان و پژوهشگران را با جنبه های گوناگون زندگی زمانۀ خلق اثر، چون باورها، خرافات، ارز ش ها و ضد ارزش ها، طبقات گوناگون جامعه، مشاغل، نظام اداری و اجتماعی، اصول اخلاقی، و... آشنا می کند. اسکندرنامه های منثور نیز از این دسته آثارند. در ایران اسکندرنامه های فراوانی به نثر و نظم، از اواخر س...

جامعهشناسی ساخت گرا یکی از رویکردهای اساسی نقد ادبی معاصر است. جامعهشناسان ساخت گرا چون گلدمن آلتوسر و ماشری گاه متون سمبولیستی و سوررئالیستی را مورد بررسی قرار میدهند. داستان سه قطره خون صادق هدایت دارای ظرفیت هایی است که میتواند قرائتهای متفاوتی داشته باشد. معمولاً داستان سه قطره خون را از دیدگاه روان شناختی تحلیل کرده اند، اما این مقاله داستان حاضر را با رویکرد ادبی متفاوت، یعنی بر اساس نظریا...

عدم گرایش به حجاب مناسب و منطبق با هنجارهای اسلامی، از مهم­ترین مسایل امروزین جوامع  اسلامی است و رعایت موازین اسلامی و پوشش مناسب یکی از مهم­ترین دغدغه­های کنونی جامعه ما است. این پژوهش با رویکردی جامعه شناختی، گرایش دانشجویان دختر را نسبت به حجاب بررسی می­کند. داده­های این پژوهش با روش پیمایشی از نمونه­ای با حجم 251 نفر از جمعیت 719 نفری دانشجویان دختر دانشگاه پیام نور شهر آبدانان جمع­آوری شد...

جامعه شناسی ادبیات دانشی نوین ومیان رشته ای است که در آن تأثیر جامعه بر ادبیات و برعکس، تأثیر ادبیات بر جامعه مورد بررسی قرار می گیرد. آثار ادبی بازتاب شفاف شرایط فکری و فرهنگی هر عصر ی هستند. از آنجایی که تاریخ نگاران، نمی توانسته اند به روشنی از فضای سیاسی و اجتماعی عصر خویش سخن بگویند، تحلیل جامعه شناختی آثار ادبی می تواند، تصویر روشن و واضحی از اوضاع اجتماعی عصر پدیدآورندگان اثر را به ما ار...

در این پژوهش به دنبال آن هستیم با در نظر گرفتن دو رویکرد نقد ادبی که عبارتند از نقد محتوا محور و نقد صورت محور مجموعه داستان های کوتاه«العبرات» و«الارواح المتمرده» و داستان کوتاه «الجریمه» را بر پایه مکاتب ادبی مورد سنجش قرار دهیم. در نقد صورت محور، با تحلیل ساختاری آثار، به دنبال شناخت قابلیت هنر داستان نویسی نویسندگان مطرح شده هستیم؛ و به منظور شناخت اندیشه حاکم در داستان به نقد محتوا مداراز ...

در دیداری‌ مجدد با جامعه‌شناسی‌ به‌ منظور مقایسه‌ مبانی‌ و دستاوردهای‌ معرفتی‌ِ آن‌ با اندیشه‌های‌ اجتماعی‌، حداقل‌ چهار دسته‌ اختلاف‌، قابل‌ شناسایی‌ است‌. در بررسی‌ اجمالی‌ این‌ وجوه‌ تفاوت‌، بدون‌ هرگونه‌ اِطلاق‌نگری‌ِ منجر به‌ حذف‌ برخی‌ از وجوه‌ به‌ نفع‌ وجوه‌ دیگر و یا نادیده‌گرفتنِ امکان‌ تأثیرگذاری‌ توأمان‌، چنین‌ به‌ نظر می‌رسد که‌ در این‌ میان‌، بیشترین‌ و بارزترین‌سهم‌ به‌ تفاوت‌های‌ «ان...

مطالعۀ تغییرات اجتماعی و فرهنگیبرای برنامه‌ریزیِ صحیح در جامعه ضروری به‌نظر می‌رسد. روند روبه‌رشد گروه‌های معنوی، ورزشی و درمانی، که کارکرد آرامش‌بخشی روانی دارند، می‌تواند نمایان‌کنندة تغییرات فرهنگی مهمی در ایران باشد. گروه‌های انرژی‌درمانی یکی از این گروه‌هاست که شناخت نظری و تجربیِ مطمئنی از آن در جامعۀ ما وجودندارد.مطالبنوشته‌شده دربارة این موضوع نشان می‌دهد که انرژی‌درمانی در فرهنگ‌ها و جوا...

اگر ادبیات را بر ساخته زبانی بدانیم که باید تفسیر شود و روانکاوی را دانشی توانا بر تفسیر بخشی از جنبه های آن به شمار آوریم، در خواهیم یافت که رابطه روان کاوی و ادبیات می تواند رابطه دو نیروی همکار باشد برای کشف دنیایی که در زیر زبان آثار ادبی، ناشناخته و پنهان مانده است. بر این اساس محققان زبان فارسی تاکنون تحقیقات بسیاری در زمینه های مختلف ادبی از جمله نقد روانشناسانه انجام داده اند که به انتش...

یکی از میان رشته‌هایی که امروزه دستاوردهای زبان‌شناسیِ‌شناختی را به کار می‌گیرد مطالعات ادبی با رویکردِ شناختی است که اصطلاحاً به آن شعرشناسیِ‌شناختی گفته می‌شود. شعرشناسیِ‌شناختی به رابطۀ ذهن انسان با متون ادبی می‌پردازد. در این رویکرد، نظام ادبیات جدا از نظام زبان نیست و درک زبانِ ادبیات بر پایۀ دانش ما از دنیای اطراف صورت می‌گیرد. رویکرد شناختی به ادبیات چگونگی درک رویدادها را به وسیلة آنچه در این...