در این مقاله، آرای سیبویه ـ دانشمند مسلمان و ایرانی ـ دربارۀ زبان و زبان‌شناسی بررسی شده است. این عالم بزرگ ایرانی، که از رهبران نحلۀ بصره نیز بود، در نحو زبان عربی به کمال رسید. کتاب او با عنوان الکتاب از معروف‌ترین و معتبرترین کتاب‌ها در زمینۀ نحو است. الکتاب طرز توصیف دستور زبان عربی را تعیین و تثبیت کرد. تصویری که او از دستور زبان عربی رسمی و کتابتی ترسیم نمود به‌ذات همان است که امروزیان از...

رمان «سفر به انتهای شب» اثر لویی فردینان سلین، اوّلین رمان فرانسویِ معاصر است که زبان گفتاری هم در گفتگوهای بین شخصیّت‌ها و هم در بخش‌های روایی آن به چشم می‌خورد. سلین با نوشتن این اثر شکل نوینی از رمان نویسی را ابداع می‌کند و تحوّلی عظیم را نه تنها در محتوا، بلکه در سبک نوشتار پدید می‌آورد. مقاله­ی حاضر که مقاله‌ای توصیفی- تحلیلی است، به مطالعه‌ی واژگان زبان گفتاری در این رمان می‌پردازد. نویسنده د...

رمان «سفر به انتهای شب» اثر لویی فردینان سلین، اوّلین رمان فرانسویِ معاصر است که زبان گفتاری هم در گفتگوهای بین شخصیّت ها و هم در بخش های روایی آن به چشم می خورد. سلین با نوشتن این اثر شکل نوینی از رمان نویسی را ابداع می کند و تحوّلی عظیم را نه تنها در محتوا، بلکه در سبک نوشتار پدید می آورد. مقاله­ی حاضر که مقاله ای توصیفی- تحلیلی است، به مطالعه ی واژگان زبان گفتاری در این رمان می پردازد. نویسنده د...

ترکیب از جمله مقوله هایی است که بسیاری از زبان شناسان از دیرباز مورد توجه و مطالعه قرار داده اند. شاید زایابودن این فرایند، دلیلی موجه برای این امر در بسیاری از زبان ها، از جمله فارسی است. از آنجا که این نوع واژه ها هم در زبان محاوره، توسط عامۀ مردم و هم توسط صاحب نظران ساخته می شوند، زبان فارسی می تواند از این امکانِ موجود بهرۀ کافی ببرد و بسیاری از نیازهای خود را جهت یافتن برابر نهاد های مناسب...

این مقاله به بررسی نقش تجویز هنجارهای زبانی در زبان علم می پردازد. قواعد تجویزی فرآیند تغییر دائمی زبان را به نظم در می آورند و ارتباط متخصصان را تسهیل می نمایند. در این مقاله تکواژقاموسی control در رشتهء الکترونیک در زبان کرواسی مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است و هدف از این تحلیل نشان دادن این مطلب بوده است که واحدهای وصفی مختلف در واحدهای واژگانی چند کلمه ای چارچوب مفهومی برخی اصطلاحات را تغ...

در سال های اخیر صرف یکی از بحث برانگیزترین حوزه ها در دستور زایشی بوده است و مطالعات مختلف در زبان های گوناگون نظریه ها و رویکردهای متفاوتی را در این حوزه در پی داشته است. در این مقاله، سعی بر آن داریم که فرایند تکرار (reduplication) را در زبان فارسی از دیدگاه نظریۀ بهینگی (optimality theory) بررسی کنیم و ببینیم چگونه می توان این فرایند را، که در زبان فارسی فرایندی زایا برای ساخت واژه است و انو...

در بررسی سبک، همواره دو مقولۀ متوازی به صورت تقابلی مطرح می شوند که عبارت اند از سبک زبانی و سبک ادبی. در سبک زبانی به تحلیل نشانه های موجود در زبانی خاص می پردازیم تا قوانین عام آن زبان را کشف کنیم؛ قوانینی که هنجارهای ثابت و معیاری مشخص را در اختیار اهل زبان قرار می دهند و به توصیف نظام مند آواها، اجزای کلام، ساخت های نحوی و واژگان می پردازند. اما در سبک ادبی، تکیة اصلی بر مشخصه های هدفمند اث...

هدف این نوشتار، در اسباب و زمینه‌های تحولات در زبان و تغییراتی که در پیوند زبان و فهم ظهور کرده است. مقاله در صدد توصیف صرف از آراء و نظرات فیلسوفان عمده زبانی در غرب نیست. در جستار حاضر کوشش می‌شود تا جستجویی نقادانه از علل و اسباب گذار از زبان تکوینی به زبان تألیفی و سپس زبان هستی شناسانه صورت گیرد. مهمترین سبب در تبدیل شدن زبان به‌عنوان موضوعی فلسفی در آغاز سده بیستم، تغییر زبان از «ابزار» ب...

توصیف نوعی شیو? بیان است که به وسیل? آن می توان اشیاء، آدم ها، رفتارها یا صحنه ها را با کلمات آفرید یا نمایش داد. توصیف از ویژگی های اساسی شعر معاصر است و نیما آن را جزو مسائل محوری نظریّ? خویش قرار داده است. مسأل? این رساله بررسی ویژگی های توصیف یعنی موضوع، انواع، تکنیک و کارکردهای توصیف در شعر چهار شاعر برجست? معاصر (نیما، اخوان ثالث، شاملو و فرّخزاد) بویژه بر اساس نظریّ? توصیفی نیماست. بررسی ها...

زبان نهادی است اجتماعی که از تحولات جوامع بشری تأثیر می پذیرد و دچار دگرگونی می شود. از دهة 1960 به بعد، نقش عوامل اجتماعی در ساخت، کاربرد، و تنوعات زبانی به طور جدی مورد توجه پژوهش گران قرار گرفت و مطالعاتی آغاز شد که به پیدایش شاخۀ جدیدی از دانش زبان شناسی با عنوان «زبان شناسی اجتماعی» انجامید. این شاخۀ نوپای زبان شناسی نه تنها به توصیف متغیر های اجتماعی مانند سن، جنسیت، شهرنشینی، طبقۀ اجتماع...