حکومت نوبنیاد امام علی در مراحل آغازین تثبیت و تحکیم خود بود که با فتنه​ی گروهی موسوم به ناکثین مواجه شد که به رغم بیعت آزادانه​ی خود با آن حضرت، به بهانه​ی انجام عمره از مدینه خارج شدند تا جبهه​ی جدیدی را در برابر امام بگشایند و حاکمیت او را به چالش بکشند. ماجراجویی‌های ناکثین که سرانجام به افروخته ‌شدن آتش فتنه​ی جمل منجر گردید، ابتدا شهر بصره را از کنترل امام خارج کرد و سپس زمینه را برای ایج...

جنبش کساحین و اهل الکلاء[1] بررسی جنبش اجتماعی بردگان، زنگیان وموالی بصره در عهدخلافت عبدالمک بن‌مروان روح اللّه بهرامی* چکیده تاریخ اقلیت‌های قومی و اجتماعیِ تابع خلافت اسلامی، از مباحثی است که تاریخ‌نگاران مسلمان بدان کم‌تر پرداخته‌اند. این بخش از زندگی و خواسته‌های اجتماعی با توجه به رویکرد عربان به تاریخ‌نگاری اخباری، سیاسی و قبیله‌ای در تاریخ اسلام به‌ویژه در عهد امویان، در منابع تاریخ‌نگار...

نگاهی به مدارس حدیثی نشان می‌دهد که تاثیرگذاران این مدارس، همگی اهل آن شهر نبودند و معمولاً، بزرگان و محدثان، در چند مدرسه حضور داشتند و به تعلیم و تعلّم پرداختند. آنچه مسلم است اینکه علمای اسلام از عصر صحابه به رحله‌های حدیثی اهتمامی ویژه داشتند و در این مسیر سختی‌های بسیاری را برخود هموار ‌نمودند. ما در اکثر بلاد اسلام شاهد تأثیر جدّی مسافران هستیم. پس از حرمین ‎(مکه و مدینه) که بدلیل مرکزیت دی...

در این مقاله، آرای سیبویه ـ دانشمند مسلمان و ایرانی ـ دربارۀ زبان و زبان‌شناسی بررسی شده است. این عالم بزرگ ایرانی، که از رهبران نحلۀ بصره نیز بود، در نحو زبان عربی به کمال رسید. کتاب او با عنوان الکتاب از معروف‌ترین و معتبرترین کتاب‌ها در زمینۀ نحو است. الکتاب طرز توصیف دستور زبان عربی را تعیین و تثبیت کرد. تصویری که او از دستور زبان عربی رسمی و کتابتی ترسیم نمود به‌ذات همان است که امروزیان از...

ابوالحسن علی بن ابراهیم قمی (زنده در 307 ق) از برجسته ترین محدثانی می باشد که تفسیر منسوب به او، در بر دارنده برخی مطالبی است که با شرع، عقل و مبانی اعتقادی شیعه سازگار نمی باشد. از آنجا که این مطالب با افکار غالیان تناسب بیشتری دارد، به بررسی افکار، اقدامات و تأثیر آنان بر روایات موجود در تفسیر قمی پرداخته می شود. از طرفی مقایسه بین روایات تفسیری علی بن ابراهیم در کافی با روایات وی در تفسیر قم...

در این مقاله، آرای سیبویه ـ دانشمند مسلمان و ایرانی ـ دربارۀ زبان و زبان شناسی بررسی شده است. این عالم بزرگ ایرانی، که از رهبران نحلۀ بصره نیز بود، در نحو زبان عربی به کمال رسید. کتاب او با عنوان الکتاب از معروف ترین و معتبرترین کتاب ها در زمینۀ نحو است. الکتاب طرز توصیف دستور زبان عربی را تعیین و تثبیت کرد. تصویری که او از دستور زبان عربی رسمی و کتابتی ترسیم نمود به ذات همان است که امروزیان از...

چکیده پل جویبر از اهمیت ویژه­ای در عملیات بدر برخوردار بود. این پل در حدود 24 کیلومتری مرز ایران و عراق در شمال غربی جزیره­ی مجنون شمالی در خاک عراق واقع شده است. پل جویبر بر روی رودخانه­ی دجله در 18 کیلومتری شمال شهر القرنه، جاده­ی بصره- العماره را توسط جاده شرقی – غربی به جزیره­ی مجنون شمالی متصل می­نماید. این پل در ساعت 1:30 بامداد روز 31 اسفند 1362 توسط گروه اطلاعاتی تیپ 110 شهید بروجردی، ...

این کتاب صورت پیاده شده از مجموعه دروسی است که با عنوان تاریخ تفسیر قرآن کریم از سوی احمد پاکتچی در مقطع کارشناسی رشته علوم قرآن و حدیث ارائه شده است. پاکتچی در این درس­گفتار سعی کرده است که با روش معنادار کردن تاریخ وقایع و تحولاتی که در رابطه با قرآن کریم روی داده است و با نگرشی جدید و جامع وارد تفسیر شده و به معرفی مکاتب تفسیری بپردازد.

بحث روش تفسیر قرآن در قرن اخیر از بحث های مطرح در حوزه دینی می باشد. نظرات و آراء فراوانی در این زمینه از سوی قرآن پژوهان و مفسران ارائه شده است که هر کدام برای نظر خود به دلائلی استناد کرده اند. ائمه (ع) به عنوان رهبران دینی ما که خود قرآن ناطق می باشند، طلایه داران تفسیر قرآن بودند. در این پایان نامه به روش و سبک تفسیری حضرت فاطمه زهرا (س) پرداخته شده است که در فصل اول جایگاه تفسیر در عصر ای...

نویسنده در این نوشتار نخست از انگیزه نگارش تفسیر توسط فیض کاشانی، سخن گفته سپس مبانی تفسیر وی را مطرح کرده است آنگاه از منابع تفسیری و روائی مفسر یاد نموده است در ادامه از ویژگی های لغوی، روائی و روش قرآن به قرآن در تفسیر صافی بحث کرده است و در پایان قواعد به کار رفته در تفسیر را بر شمرده است.