تجلی جهان بینی اسلامی و حکمت ذوقی در حکمت سینوی........ 7 احمد بهشتی شاخصه‏های عدالت در اندیشه سیاسی علوی....................... 27 قاسم بستانی / فاطمه بهشتی گستره عقل عملی در حوزه قانون و اخلاق............................ 47 شکرالله جهان مهین حجت ظاهـر و حجت باطـن................................................. 65 سیدرضا مؤدب / مصطفی سامانی قطب آبادی بررسی جایگاه رویکرد عقلی در برخی از مکاتب....

از مسائل مهم در دین‌پژوهی و فلسفۀ دین، جایگاه و منزلت عقل در فهم دین است. سؤالات مختلفی در این زمینه مطرح می‌شود که عقل چه نقش و منزلتی در فهم دین و تحقق معرفت دینی دارد؟ آیا نقش و کارکرد آن تنها از سنخ ابزار فهم دین از سایر منابع است یا اینکه در کنار سایر منابع معرفتی دین، از جایگاه منبعیت نیز برخوردار است؟ در اندیشۀ غربی به‌ویژه مسیحیت، پاسخ‌های مختلفی در این باب داده شده است که با توجه به عن...

فهرستمطالب   افراط گرایی، نقطه مقابل عقلانیت و شریعت.................................. 7 احمد بهشتی درآمدی بر شناخت روح در معارف الهی و بشری......................... 27 محسن ایزدی جایگاه اصل علیت در الهیات اسلامی............................................ 55 عباس ایزدپناه / اصغر آقایی هماهنگی عقل و نقل در مسأله توحیدصفاتی از دیدگاه ملاصدرا 81 علی محمد ساجدی / فاطمه زارع رابطه عقل و ایمان در ان...

در این مقاله به نقش اساسی نظریه حسن و قبح عقلی در اثبات بسیاری از دعاوی الهیات و کلام از دیدگاه علامه شعرانی می پردازیم. پس از توضیح دلایل شعرانی در قبول نظریه حسن و قبح عقلی به موارد استفاده از آن در آثار ایشان اشاره شده است. چگونگی اثبات ضرورت دین، توضیح انواع نیازهای آدمی به دین و انتظار بشر از دین براساس نظریه حسن و قبح عقلی بیان شده است.

بررسی رابطۀ میان دین و عقلانیت همواره از نکات قابل توجه در جهان اسلام و غرب بوده است. مقالۀ حاضر این مسئله را از دیدگاه دو نمایندۀ تفکر اسلامی: ملاصدرا و غزالی بررسی نموده است. غزالی که بیشتر به ایمان گرایی شهرت دارد با اینکه عقل نظری را پذیرفته اما آن را در درک و فهم دین ناتوان دانسته است و، به همین دلیل، حتی ایمان عوام را به عقل فلسفی ترجیح داده است. اما ملاصدرا، گرچه به محدودیت های عقل اشاره...

در این نوشتار به تحلیل و بررسی نظام فکری ابن رشد و تاثیر آن در پیشرفت جامعه ایرانی ـ اسلامی خواهیم پرداخت. در ابتدا، مبانی اصلی تفکر ابن رشد توضیح داده خواهد شد و سپس عناصر اصلی نظام فکری وی ذکر می شود. با وجود اینکه عقلانیت در اندیشه وی از جایگاه بالایی برخوردار است، این عقلانیت در تعارض با دین و آموزه های وحیانی قرار ندارد. از نظر او، دین و عقل همسو با یکدیگر هستند؛ چراکه عقل نیز مقوله ای قدس...

یکی از مسائل مهم تاریخ بشری، مسئله عقل گرایی و دین گرایی است. عده ای به بهانه عقل گرایی به دین روی خوش نشان نداده و آن را در حاشیه زندگی قرار داده اند عده ای نیز به بهانه دین داری و مصون ماندن از خطرات عقل گرایی به دستاوردهای عقل بی مهری نشان داده اند.گروهی نیز راه سوم را برگزیده، معتقد شدند که عقل و دین دو گوهر وزین اند که انسان به هر دو محتاج است. این مقاله ضمن توضیح انواع عقل، به بیان ویژگی ...

یکی از مباحث مهم در دین پژوهی، سخن از وجود یا نبود گزاره های فراخرد در دین است. نوشته های صدرالمتألهین شیرازی آکنده از توجهات وی به این مسئله است. او ضمن اینکه به تفصیل ازجایگاه عقل و نقش آن در ساحت دین سخن می گوید، از مراتب نازلی از عقل که توانایی ادراک دین را ندارد و نیز موانع فعلیت یافتن ادراک عقلی و شرایط به فعلیت رسیدن این ادراک هم گفتگو می کند. او با کسانی که به مبالغه در نقش عقل در دین ر...