یکی از ویژگی‌‍‌های بارز دوزبانه‌‍‌های ارمنی ـ فارسی ایران، در مکالمات ارمنی، استفاده از نقش‌‍‌نماهای کلامی فارسی به جای معادل ارمنی آن‌‍‌هاست. در این مقاله، ضمن بررسی این نقش‌‍‌نماها و مقایسۀ آن‌ها با معادل ارمنی، نقش این عناصر و جای‌گاه آن‌‍‌ها توصیف و هم‌چنین علل استفاده از این نقش‌‍‌نماها به جای معادل ارمنی آن‌‍‌ها بررسی می‌‍‌شود. این پژوهش بر اساس ضبط 10 ساعت از مکالمات ارامنه در دو بافت مد...

ترکیب از جمله مقوله‌هایی است که بسیاری از زبان‌شناسان از دیرباز مورد توجه و مطالعه قرار داده‌اند. شاید زایابودن این فرایند، دلیلی موجه برای این امر در بسیاری از زبان‌ها، از جمله فارسی است. از آنجا که این نوع واژه‌ها هم در زبان محاوره، توسط عامۀ مردم و هم توسط صاحب‌نظران ساخته می‌شوند، زبان فارسی می‌تواند از این امکانِ موجود بهرۀ کافی ببرد و بسیاری از نیازهای خود را جهت یافتن برابر‌نهاد‌های مناسب...

ابوسعید ابوالخیر از عرفای بزرگ قرن چهارم و نیمه اول قرن پنجم هجری است که مانند برخی از دیگر عارفان و صوفیان، اثر مکتوبی از خود باقی نگذاشته است و آنچه از سخنان او که به ما رسیده است حاصل کوشش یاران و مریدان وفادار اوست که در جمع­آوری سخنان و احوال او  اهتمام ورزیده‏اند. رباعیات ابوسعید، بخش ارزشمندی از گنجینه ادب فارسی است و نمایانگر جزئی از تاریخ تحول زبان در قرن پنجم و ششم هجری است. در این جس...

در زبان روسی متمم عضو فرعی جمله است که به نشانه و چگونگی موضوع "شیء" اشاره می کند و به چنین سؤالاتی مثل چگونه؟ مال چه کسی؟ و کدام یک؟ پاسخ می گوید. این تعریف بیان کننده این موضوع است که در زبان روسی صورت متمم از اهمیت برخوردار نیست و کافی است تنها به بیان چگونگی موضوع اشاره شود. بنابراین شکل ظاهری و صورت متمم می تواند به هر شکل باشد و با هر عنصری ترکیب شود. به همین خاطر در زبان روسی متمم های هم...

پژوهش حاضر به معرفی، تحلیل و مقایسه فرایندهای بزرگ‌سازی در دو زبان فارسی و ژاپنی در چارچوب نظریه ساخت‌واژه ارزش‌گذار می‌پردازد. در این نظریه ساخت‌هایی که خودآگاه یا ناخودآگاه ارزش مصداق یا مخاطب را از دیدگاه گوینده و به داوری او منتقل می‌کنند «ساخت‌های ارزش‌گذار» نامیده می‌شوند. ساخت‌واژه از مهمترین سطوح زبانی برای تحقق ارزش‌گذاری است که امکانات فراوانی را در اختیار گویندگان هر زبان قرار می‌دهد...

نظریة انگارة معنایی طنز، اولین نظریة کامل زبان شناسی در باب طنز است. این نظریه که در واقع حرکتی اساسی در مقابل رویکرد طبقه بندی سنتی جناس ها و طنز بود، در سال 1985 توسط ویکتور راسکین ارائه شد. راسکین اولین زبان شناسی بود که ساختار طنز را از لحاظ معنی شناسی تحلیل کرد و توانست ساختار دو قطبی لطیفه را شناسایی کند. به عقیدة راسکین، یک نظریة معنایی باید شامل دو مقولة انتزاعی باشد؛ مجموع های از همة ا...

بررسی تطبیقی گسست رابطۀ اضافی در دستور زبان عربی و فارسی چکیده اصطلاح گسست رابطۀ اضافی به معنای جدا کردن مضاف از مضاف الیه و خارج کردن یک ترکیب از صورت و حالت اضافی است و از آن جهت آن را گسست یا فک اضافه نامیده اند که مضاف از مضاف إلیه جدا شده و از حالت ترکیبی خارج می گردد. این عمل در دستور زبان عربی و فارسی قابل اجرا و دارای کاربرد بوده و مورد استفادۀ اهل دو زبان است. هدف از این مقاله دست یابی...

بازیابی اطلاعات بین زبانی به فرایندی گفته می شود که طی آن یک کاربر، جستاری (یک واژه، عبارت، یا حتی جمله ای) را به یک زبان جستجو می کند درحالی که انتظار دارد نتایج جستجوی خود را به زبان دیگری دریافت نماید. یکی از مشکلات عمده کاربران فارسی زبان در استفاده از منابع موجود در فضای سایبر، عدم امکان بازیابی موضوعات مورد نظر است که این مسأله تا حد زیادی به حجم کم اطلاعات به زبان فارسی در این فضا برمی گ...

سخنگویان هر زبانی بنا به نیاز بی وقفه خود برای انتقال مفاهیم و بیان اندیشه ها و افکار و خواسته های خویش، واژگان جدیدی می آفرینند و در این فرایند، از توانایی های پیدا و پنهان زبان خود بهره می برند. برای نمونه، اشتقاقی بودن زبان عربی باعث شده است تا اهل زبان بتوانند واژگان فراوانی با معانی متعدد از یک ریشه برسازند. انگلیسی زبانان هم از ویژگی اشتقاقی، ترکیبی و پیوندی زبان خود برای خلق واژه استفاده...

زبان کارکردهای گوناگونی دارد و کارکرد آن با توجه به شگرد و مقاصد ‏گوینده متفاوت خواهد بود. زبان نوشتاری روزنامه با یک اثر علمی ـ تخصصی ‏دیگرگونه است. هم‌چنین زبان شاعرانه، بی‌شک با عناصری که در یک نوشته‌ی ‏ارجاعی مستقیم به‌کار می‌رود، یکسان نخواهد بود؛ حتّی، زبان شاعران یا ‏نویسندگان در یک موضوع واحد نیز تفاوت‌هایی خواهد داشت. این تفاوت‌ها در ‏استخدام واژگان و ترکیب و هم‌نشین‌سازی آن‌ها، خود را ...