این نوشتار به بررسی و تحلیل شواهد و قرائن موجود برای روشن کردن مفهوم/ مفاهیم واژه «طبیعت» در نوشته‌های کهن یونانی، اعم از فلسفی یا غیر فلسفی، اختصاص یافته است. یافتن مفهوم و معنای واژگان و تأثیراتی که این کار در جلوگیری از ایجاد مغالطه‏ها و بدفهمی‌های بنیادی می‌تواند داشته باشد، بسیار با اهمیت است. به‏ویژه هنگامی‌که با متون به‌اصطلاح قطعه‌قطعه یا ناقص روبه‏رو باشیم، این کار با نمایاندن تمام شقو...

این مقاله به بررسی و نقد کتاب اخلاق ائودموسِ (Eudemian Ethics) ارسطو بر اساس ترجمه سر آنتونی کنی می­پردازد. در این مقاله نشان داده­ایم که اخلاق در نظر ارسطو به معنای نیک زیستن است و هدف وی از نوشتن این اثر یافتن پاسخی به چیستی زندگی نیک یا سعادت و چگونگی دست­یابی به آن در سنت فضیلت­انگارانه موجود در فضای فلسفی پیش از زمان خود وی است. از این رو فهم چیستی ماهیت سعادت مبتنی است بر فهم ماهی...

بررسی فلسفی «پیشرفت نظریه­های علمی» از مهم­ترین مسائل فلسفۀ علم است. مفروض آن امکان مقایسۀ میان نظریه­ها بر اساس معیارهای فرانظریه­ای است. اما ایده «سنجش­ناپذیری» مدعی است که در هنگام تغییرات انقلابی علوم، انتقال میان امورِ سنجش­ناپذیر صورت می­گیرد؛ اموری چون واژگان علمی، معیارهای ارزیابی نظریه­ها، جهان دانشمندان و چکیده آنها یعنی پارادایم‌ها. کوهن در مقالۀ «سنجش­پذیری، قیاس‌پذیری و امکان ارتباط...

رباعیات خیام فیلسوف و ریاضی دان، پس از ترجمه به مکتبی تبدیل می شود که همچون مرامی دارای موافق و مخالف و مفسر و موول بوده است. مکتب خیام و اشعار دیگر شاعران فارسی مکتب رمانتیسم را رواج می دهد. فیتز جرالد از نخستین مترجمان رباعیات خیام به شمار می آید. اختلاف دانشمندان اروپایی بیشتر درباره پیچیدگی و فلسفی اشعار آشکار می شد. پس از اروپا مکتب رباعیات به آمریکا وارد شد و کسانی همچون لانگ فلو، لاول و ...

احمدبن طیب سرخسی، شاگرد و مصاحب کندی، از آغازگران جریان فلسفه یونانی در میان مسلمانان به شمار می‌رود. او که در بسیاری از شاخه های علم متفنن بود، برخی از کتب علمی- فلسفی یونانی را به زبان عربی ترجمه یا اقتباس کرد؛ با این همه، هیچ یک از آثار او به دست ما نرسیده است. در میان آثار منسوب بدو، چند کتاب و رساله در جغرافیای ریاضی و وصفی به چشم می خورد؛ یکی از این آثار، سفرنامه سرخسی است به جزیره، شامات...

بوئتیوس به عنوان آخرین فیلسوف رومی ـ مسیحی و نخستین اندیشمند دوره قرون وسطی، با ترجمه و تفسیر آثار، نقش چشمگیری در انتقال اندیشه های منطقی، فلسفی و علمیِ یونان باستان ایفا کرد. اندیشه های بوئتیوس در بحث زیبایی و هنر بن مایه هایی افلاطونی و فیثاغوری دارد. در تألیفات اصیلِ وی کتاب مستقلی درباره هنر و زیبایی شناسی به معنای امروزی آن نمی توان یافت، اما زیبایی شناسی و نظریه هنر وی در رساله ای به نام [...

ابوالهذیل ، اولین متفکر و متکلم مسلمان است که از طریق مطالعه ترجمه های عربی آثار فیلسوفان یونان از اصول و قواعد فلسفه اطلاع یافته و درمسائل فلسفی عصرش تامل کرده و کتاب و رساله نوشته و به لقب با شکوه «فیلسوف معتزله»مشهور شده است، اما آثار وی از بین رفته و آنچه ما از عقاید و افکارش می دانیم از نوشته های دیگران است.ابوالهذیل ،متفکری نیرومند و جامع بوده و علاوه بر مسائل کلامی به مسائل مربوط به انسا...

کتاب تاریخ فلسفه تحلیلی: از بولتسانو تا ویتگنشتاین،  متضمن بحث تحلیلی در باب مهمترین عناصر اندیشه فیلسوفان تحلیلی در نیمه نخست قرن بیستم است. در این کتاب نویسنده کوشیده است اندیشه­های فیلسوفان تحلیلی را در قالب یک سنت فلسفی بررسی و تحلیل کند چنانکه پیوند میان اندیشه­های ایشان قابل ردگیری باشد.  وی پس از بحث در باب زمینه­های پیدایش فلسفه تحلیلی، به ترتیب آراء بولتسانو، فرگه، راسل، ویتگن...

نقوش گچبری های دور? ساسانی را باید به عنوان مهمترین منبع الهام نقوش گچبری های اسلامی در نظر گرفت. این نقوش در دوره ساسانی با الهام از محیط طبیعی اطراف خود، ارتباطی نه صدرصد ولی نزدیک برقرار می کنند و به راحتی می توان، نمونه ها و گونه های آن ها را شناسایی کرد. این امر نشان می دهد، مباحث انتزاعی کمتر در این نقوش بکار رفته و هنرمند گرایش کمتری به این سمت نشان داده است. چرا که در اندیشه های اساطیری...

کتاب کنوز الودیعه من رموز الذّریعه با هدف ترجمه کتاب الذّریعه إلی مکارم الشّریعه نوشته شده است و نمونه درخشانی از ترجمه پویا در متون کهن ادب فارسی است؛ گونه ها و گفتمان های مختلف فرهنگی و ادبی رایج در تاریخ ایران تا قرن هشتم در آن گرد آمده است.در این مقاله، با استفاده از روش ترامتنیّت ژنت، به تبیین نقش این گونه ها و گفتمان ها در تعیین جایگاه کتاب کنوز الودیعهدر متون ادب تعلیمی پرداخته شده است. نتای...