نظریة مناسبت، از کارآمد­ترین رهیافت­ها در بررسی ارتباط­پذیری متون و نحوة دریافت آن­ها از سوی مخاطب است. از آن­جا که فرض است متن دینی مخاطب عام دارد، این مقاله بر آن است تا به بررسی عوامل افزایش یا کاهش سطح مناسبت متون دینی ترجمه شده به فارسی و راه کار­های افزایش سطح مناسبت این ترجمه­ها برای مخاطب فارس­زبان بپردازد. در این راستا پنج آیه بافت­محور از قرآن به همراه چهار ترجمه از هر آیه تحلیل و برر...

از آنجا که هدف از ترجمة متون دینی، تفهیم هرچه بهتر و بیشتر مفاهیم و معارف ناب دینی و اسلامی به مخاطبان است، مترجمان باید تلاش کنند تا تعادل ترجمه‌ای را در متون دینی و ارائة ترجمه‌ای که پاسخگوی نیاز مخاطب باشد، رعایت کنند. دستیابی به تعادل ترجمه‌ای، مستلزم اعمال تعدیل‌ها و تغییر‌هایی در فرایند ترجمه است. یکی از این تغییرها که نخستین‌بار از سوی «وینه و داربلنه» (Vinay and Darbelnet) مطرح شد، «تصر...

نمایشنامه از انواع ویژة ادبی است که ضمن در بر داشتن خصایص یک متن ادبی، خصوصیت‌های دراماتیک منحصر به فردی دارد که تنها بر صحنة اجرا، تمام و کامل می‌شود. «شهرزاد» اثر ماندگار پدر نمایشنامه‌نویسی عربی، یعنی توفیق الحکیم، با استناد به داستان هزار ویک شب در جامه‌ای فلسفی ابداع شده‌است و نه تنها در بُعد اندیشگانی، بلکه از نظر ادبی نیز حائز اهمیت است. این اثر دو بار به زبان فارسی از سوی آقایان آیتی و ش...

مقصود از این نوشتار، طبقه‌بندی، اصلاح، تصحیح و توضیح برجسته‌ترین اشتباه‌ها و غلط‌هایی است که در ترجمة عربی تاریخ بیهقی به قلم یحیی الخشاب و صادق نشأت رخ داده است. این ترجمه بر اساس نسخة قاسم غنی و علی‌اکبر فیّاض انجام پذیرفته است. ترجمة عربی تاریخ بیهقی به عنوان ترجمة تاریخی ـ که از نظر ادبی و علمی در جهان، ممتاز شناخته شده ـ روشن است و از آنجا که فهم درست متون فارسی به شناخت ادب و فرهنگ ایرانی ...

سابقة ترجمه در ایران، به روزگار هخامنشیان می‌رسد که کتیبه‌ها را به زبان‌های دیگر می‌نوشتند. در ایران، سه دوره به داشتن نهضت ترجمه شهرت دارد: نخستین نهضت ترجمه در روزگار ساسانیان، به‌ویژه با تأسیس جندی شاپور، شکل گرفت. طبق منابع موجود، ترجمه‌های این دوره، کتب تاریخی را شامل نمی‌شده است. دومین نهضت، در اواخر سدة دوم، با تأسیس بیت‌الحکمه، به نهایت شکوفایی خود رسید.[1] در این دوره نیز با تأسی از حک...

ترجمة متن ادبی، سخت‌ترین نوع ترجمه است و با چالش‌های ویژه‌ای روبه‌رو است که باعث دشواری بیش از پیش ترجمه می‌شود. این نوع از ترجمه، نیازمند بحث‌های نظری است تا راهکارهایی برای ترجمة بهتر وتوفیق بیشتر مترجمان ارائه دهد. «آنتوان برمن» مترجم، نظریه‌پرداز، فیلسوف و تاریخ نگار علم ترجمه است که تحت تأثیر فلسفه، نگاهی نو به مطالعات ترجمه داشت. برمن در جایگاه مترجم و نظریه‌پرداز، توجه ویژه‌ّای به متن اصل...

شعر به‌عنوان متعالی‌ترین هنر بشر همواره در مسیر آزمون تأثیرپذیری و تأثیرگذاری قرار دارد. ازاین‌رو ترجمة شعر چه در ایران و چه در نزد سایر ملل جهان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. ترجمة آثار هومر، فردوسی، متنبی، حافظ، گوته، دانته، لورکا، مایاکوفسکی، رمبو و دیگران به فارسی و سایر زبان‌ها دلیل این مدعاست. از مهم‌ترین خصوصیات اشعار شاملو، تلفیق شعر کلاسیک با شعر مدرن و تأثیر‌پذیری از ادبیات غرب است. ...

موضوع مقالة حاضر، تحلیل و نقد ساختاری یکی از رباعیات عمر خیام و دو ترجمة روسی آن است. خیام از جمله شاعران ایرانی‌ست که در روسیه ترجمه‌های زیادی از رباعیات او شده است، تا آن‌جا که می‌توان گفت از پرطرفدارترین شاعران ایرانی در میان خوانندگان روسی است. بنا داریم از رباعی مورد نظر، تحلیلی زبان‌شناختی بر اساس ساختارهای صوری و معنایی آن ارائه کنیم سپس، به بررسی و نقد دو ترجمة آن بپردازیم. مسائلی که در...