مقالۀ حاضر از منظر شخصیت‌پردازی و تکوین شخصیت قهرمان، به بررسی تذکرۀالاولیای عطار نیشابوری می‌پردازد و به‌عنوان نمونه، چهار روایت از این متن (ابراهیم ادهم، حسن بصری، بایزید بسطامی و حلاج) را برای بررسی برگزیده‌ است. در این بررسی که براساس نظریۀ نورتروپ فرای انجام شده است، ذکر می‌شود که الگوی قهرمان در تذکرۀالاولیاء به الگوی قهرمان در گونۀ ادبی رمانس نزدیک است و همان‌گونه که در رمانس، قهرمان صور...

مقالۀ حاضر به بررسی و معرفی دست‌نوشته‌های (نسخ خطی) محفوظ در سازمان اسناد و کتابخانۀ ملی جمهوری اسلامی ایران اختصاص دارد. در این نوشته، پس از بیان مقدمات (شامل مروری بر تذکره و تذکره‌نویسی و جایگاه آن در زبان فارسی، بیان ضرورت و اهمیت پرداختن به نسخ خطی، مرور اجمالی اهمّ پژوهش‌های پیشین و تازه‌ترین یافته‌ها و معرفی وظایف و فعالیت‌های سازمان اسناد و کتابخانۀ ملی جمهوری اسلامی ایران در بخش نسخ خطی...

عطار، یکی از بزرگ ترین عارفانه­نویسان زبان و ادب فارسی است که توجه ویژه­ای به حکایت در مثنوی­هایش و هم چنین در کتاب ارزش مند تذکره الاولیاء دارد. عدم توجه به داستان­پردازی و حکایت­نویسی در متون کهن فارسی موجب شده که حکایت­های عرفانی و عناصر داستانی آن نیز مورد بی­توجهی قرار گیرد. در این مقاله تلاش شده تا ساختمان و پیرنگ حکایت­های تذکره الاولیاء بررسی شود. عطار با زبانی ساده، حکایاتی کوتاه و موج...

تذکره انیس¬الاحباء به وسیله شخصی هندو به نام موهن لعل (لال) متخلص به انیس به نگارش درآمده است. موهن از شاعران سده 12.ق/18م در هند است.او در این تذکره بیشتر درباره خود و پدرش (تولارام) اشاره کرده است اما اطلاعات چندانی درباره زندگی وی به دست نمی¬دهد. دیباچه این اثر به عباراتی مصنوع اختصاص داده شده است که حاوی شکسته¬نفسی، اظهار فروتنی و تعارفات ادیبانه است در این پژوهش ابتدا مختصری درباره تذکره و...

تذکره الاولیا کتابی است به نثر، نوشته شیخ فریدالدین محمد عطار نیشابوری (540-618 ق)، در شرح احوال و بیان اقوال تعدادی از عرفا، که از آن می توان اطلاعاتی گسترده درباره ابعاد مختلف شخصیت عرفا به دست آورد. در خلال سرگذشت عرفا، نقش و تاثیر زنان نیز مشهود است و با بررسی دقیق تذکره الاولیا، می توان سیمای زنان را در قالب مادر، همسر، معشوق، عارف، و نیز خواهران و دختران عرفا، پیرزنان، و کنیزکان مشاهده کر...

  یکی از تذکره‌های گمنامی که در شبه قاره در سال 1260هـ . به رشتۀ تحریر درآمد،معدن الجواهراثر محمّد مهدی واصف مدراسی است.این تذکره از پنج جهت حائز اهمّیّت است.یکی این که این کتاب در حکم مجموعه‌ای از فنون ادبی مانندعروض و قافیه و صنایع ادبی است.دوم از جهت شاعران هم‌عصر نویسنده که در کمتر تذکره‌ای می‌توان شرح حال آنها را یافت و همچنین تاثیری که بر دیگر تذکره‌های بعد از خود گذاشته است.سوم از جهت نقد ...

استادان صدرالدین عینی و سعید نفیسی از معدود چهره‌های ادبی دو کشور ایران و تاجیکستان هستند که در تمام انواع نثر اعم از ادبی، تاریخی، اجتماعی، علمی و... اثرهایی آفریده‌اند. در این مقاله نگارنده پس از بیان شرح ‌حال مختصری از هردو استاد، به معرفی و بررسی آثار آن‌ها پرداخته و نقاط شباهت و تفارق آن‌ها را ذکر کرده است. هم صدرالدین عینی و هم سعید نفیسی به ایجاد آثار ادبی، ترجمه، تحلیل متون فارسی، تحقیق...