شعور شهروندی (6)   شعور داوری دینی       حجت الاسلام محمد سروش محلاتی 1   1- استاد حوزه علمیه قم و عضو هیات علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه     خلاصه   تبعیت از متخصص احکام دینی یعنی مجتهد، مانند مراجعه به هر متخصص دیگر، امری کاملاً عقلانی و منطقی است که تقلید نام نهاده شده است. آنچه در این میان مورد بحث است، قلمرو این تقلید و تبعیت می باشد. وقتی آن روش عقلانی و منطقی به درستی مورد تطبیق قرار گیرد،...

ادبیات شاخصه‌های محتوایی و صوری خاصی دارد. ادبیات تعلیمی نیز از این قاعده مستثنی نیست و از شاخصه‌های برجسته آن آموزش نکات اخلاقی و تربیتی به شیوه پند و اندرز است که در دایره اهداف رشد و تعالی انسان، خود یکی از حوزه‌های اخلاقی و تربیتی مهم و وسیع به شمار می‌آید. از سوی دیگر درون‌مایه‌های تعلیمی و اخلاقی چنان با انواع شعر و ادب فارسی درآمیخته است که هیچ یک از انواع ادبی را نمی‌توان یافت که از این...

بدون تردید، قرن چهارم یعنی دورۀ حکومت سامانیان را باید نقطۀ اوج تمدّن ایرانی ، اسلامی دانست. در این برهه از تاریخ ایران، به دلیل فراهم شدن شرایط سیاسی ، اجتماعی ، فرهنگی و ... علوم و فنون مختلف پیشرفت چشمگیری پیدا می کند و به تبع آن، شعر و ادبیّات فارسی نیز تحت تأثیر این فضا قرار می گیرد. یکی از موضوعات مهمّی که در ادبیّات این عصر مورد توجّه واقع می شود، حماسه و حماسه سرایی است. برجسته ترین شاعر این...

از موضوعات مهم در ادیان ابراهیمی، سعادت و کمال انسان است. این سعادت در اسلام و مسیحیت، تحول کمالی انسان به جانب خدای متعال و نزدیک شدن به او است. اسلام و مسیحیت، در موضوع کمال و سعادت انسان دارای اشتراکات بسیاری هستند، البته با توجه به برخی مبانی الاهیاتی و انسان‌شناختی متفاوت، دربارة حقیقت و ماهیت تحول معنوی انسان، ویژگی‌ها و آثار آن اختلافاتی نیز دارند. شاخصة این تقرب از منظر اسلام و مسیحیت، ...

     چکیده در تقسیم‌بندی شعر از لحاظ محتوا و عوامل درونی، با چهار گونة حماسی، غنایی، تعلیمی و نمایشی رو به رو هستیم. این تقسیم‌بندی بدین معنی نیست که یک اثر ادبی به‌طور کامل به یک گونة خاصّ تعلّق دارد زیرا در آثار ادبی، گونه‌های شعر با یکدیگر تداخل دارند. به دیگر سخن یک اثر غنایی می‌تواند دارای بخش‌های حماسی باشد و در یک اثر حماسی می‌توان نشانه‌هایی از شعر تعلیمی یا غنایی دید. حماسه هیچ گاه از جن...

حدیقه اولین منظومه مهم تعلیمی- عرفانی در زبان فارسی است. سنایی در این اثر ارزشمند، علاوه بر پرداختن به موضوعات عرفانی و بیان معارف اسلامی، از حکایت و داستان برای مستند و مستدل ساختن مطالب و قابل فهم ساختن آن ها برای عامه استفاده کرده است. در این مقاله، برای رسیدن به پاسخ این پرسش که حکایات حدیقه، چه نقشی در تحقق اهداف تعلیمی این منظومه عرفانی دارند؛ الگوی ارتباطی رومن یاکوبسن، ادیب و زبان شناس ...

سنّت اندرزگویی در ایران، قدمتی به درازای تاریخ دارد؛ به طوری که در لابه لای قدیمی ترین نوشته های به جا مانده از ایران باستان، می توان شاهد حضور پندها و اندرزها بود. این سنّت، پس از اسلام نیز به موجودیت خود ادامه داده و حیات خود را تا روزگار ما نیز کشانیده است؛ در گذشته، تنها رهبران سیاسی و دینی وظیف? موعظه و اندرز را بر عهده داشته اند، امّا این موضوع در دور? اسلامی عمومیت یافته و شاعران و نویسندگا...

تمثیل یکی از شگردهای ادبی مؤثر در بازگویی و تشریح عمده­ترین مسائل اخلاقی و تعلیمی است؛ زیرا با ساده­کردن موضوعات پیچیده، قدرت درک و تحلیل مخاطب عامی افزایش می­یابد. از آن­جا که هدف اصلی شاعران اخلاق­گرا از سرودن شعر، افزایش سطح معرفت و جهان­بینی مردم است، از ابزارهایی چون تمثیل برای پیشبرد و تحقق اهداف تعلیمی مورد نظر خود استفاده می­کنند. عطار نیشابوری در اسرارنامه، با تکیه بر این بخش از قابلیت...

یکی از مهمترین مسائل پیش روی سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) در دوران پس از فروپاشی اتحاد شوروی، تداوم حیات این سازمان و تطبیق اهداف و برنامه های آن بر اساس شرایط نوین جهانی بوده است. در این زمینه، ناتو طی دو دهه گذشته تلاش های فراوانی انجام داده و با ایجاد نوعی تحول هویتی در کارکردها و ماموریت های خود، نه تنها همچنون رقیب دیرین خود، پیمان ورشو، از هم نگسیخت، بلکه موفق به جذب اعضای جدیدی در ...

یکی از ملاحظات اصلی نظریه انتقادی در روابط بین الملل مسائل فرانظری بوده است.استدلال اصلی این مقاله آن است که این توجه به موضوعات هستی شناختی و معرفت شناختی که مورد انتقاد بسیاری از نویسندگان جریان اصلی روابط بین الملل قرار داشته است کاملا با موضوع دیگر مورد نظر نظریه پردازان انتقادی یعنی تحول در عرصه روابط بین الملل مرتبط است و به همین دلیل بخش لا یتجزای طرحواره نظری آن محسوب مس شود.بخش نخست مق...