زهیر بن ابی سلمی ربیعه بن رباح المزنی،  در عصر جاهلی، حکیم‌الشّعراء و در میان ائمّۀ عرب، افضل شاعران بود. او در مدیح و حکمت برجسته بود و وظیفۀ شعر را تعلیم و هدایتگری می‌دانست. زهیر عمر خود را در دلسوزی و پند و اندرز و حق‌گویی و خیرخواهی گذراند و در اشعارش مفاهیم تعلیمی و اخلاقی به‌ویژه در معانی نکوهش و زهد سخت آشکار است. زهیر با تأثیر از محیط زندگی و شخصیت خود، برترین معیارهای اخلاقی و انسانی را...

منوچهری دامغانی ( 432- ؟ هـ . ق.) بنابر شیوه ادبیان هم روزگار خود به شاعران عرب و شعر آنان توجه خاصی نشان داده است ولی تأثیر شعر عرب در کلام وی آنقدر برجسته است که او را از دیگر شاعران سبک خراسانی متمایز می کند. تأثیرپذیری منوچهری از شعر عرب به چند شکل بروز و ظهور پیدا کرده است. ساخت چندین قصیده براساس الگوی قصاید جاهلی: تقلید از شاعران خمریه سرا،  مانند امرؤالقیس و ابونواس. اقتباس یا ترجمة بعض...

چکیده: ثابت بن جابربن سفیان ملقّب به «تأَبَّطَ شرّاً» از شاعران دوره ی جاهلی و در گروه صعالیک است. زندگی صعالیک اگر چه از جنبه هایی مورد قبول هیچ کس نیست، ولی در لابه لای اشعار آنان به نکاتی برخورد می کنیم که بسیار جالب و زیبا بوده و فقط مخصوص خود آنانست. برخی از ویژگی های اشعار صعالیک عبارتند از: بیان عزّت نفس، سخن از دل، وصف اسلحه، و ریزبینی در طبیعت. از آنجا که «تأَبَّطَ شرّاً» یکی از ارکان صعالیک بوده...

تئوری قدمت و کمال (در شعر جاهلی) باعث گردید مسائلی خارج از حوزه ادب بر آن سایه افکند تا جائیکه پیشگامان شعر مدرن اظهار داشته اند برای اینکه شعر و أدب نفسی تازه کند و پابه عرصه تحولات جهانی شعر و ادبیات بگذارد و از واقعیت های فرهنگ و اوضاع اجتماعی امروز بدور نماند لازم است از قید و بندهای کهن رهایی یابد و در این باره "خالدة سعید" گفته است لازمه ابداع و نوآوری أساسأ رهایی از قید و بند تقلید و سنت...

میمون بن قیس مشهور به اعشی،یکی از شاعران طبقه ی اول عصر جاهلی است که او را به جهت تفنّن بسیار در سرودن شعر « صنّاجه العرب = چنگی عرب » نامیده اند. وی در همه ی موضوعات شعری طبع آزمایی کرده و به تنوّع در این موضوعات مشهور است. بیشتر اشعار وی در مدح امیران و اصحاب مشاغل سروده شده است. مدایح وی تکسّبی بوده و به همان مضامین دوره جاهلی است با این تفاوت که اعشی مثل شاعران عصر عباسی در مدح صفات ممدوح بسیار...

در میان اشعار منسوب به جاهلیت، گاه اصطلاحات دینی، عبارت ها و مفاهیمی مشاهده می شود که با مفاهیم، تعابیر و اصطلاحات دینی قرآنی شباهت دارد. ادعای تقدم زمانی این اشعار بر قرآن کریم، عده ای را برآن داشته که بپندارند شعر جاهلی می تواند یکی از منابع قرآن تلقی شود. این نتیجه مبتنی بر احراز مشابهت تام و تمام مضامین اشعار جاهلی با قرآن از یک سو و اثبات اعتبار این اشعار از سوی دیگر است و بررسی های علمی د...

حکمت از دیر باز مورد توجه اعراب بوده است . اگر به اشعار دوره جاهلی نگاهی بیاندازیم،متوجه می شویم که شاعر ضمن مدایح یا مراثی و یا شکوه ها و عتاب های خود ابیات حکمت آمیزی سروده است،هرچند که محیط طبیعی و اجتماعیشان به آنان اجازه نمی داد که آراء خود را به صورت یک نظام عمومی ارائه دهند، اما باز هم به اصلاح جامعه خویش، اهمیت داده ودر فالب شعر سخنان حکیمانه ای سروده اند . باطلوع خورشید اسلام این حک...

حکمت در شعر عرب حکمت شناخت هستی و عمل به مقتضای آن است . از آنجائی که فطرت انسانی تشنه درک حقایق هستی و شنیدن پند و اندرز می باشد، گرچه بدان عمل نمی کند مگر بندرت ، از این رو این موضوع (حکمت در شعر عرب) را برگزیدم. حکمت نزد اعراب جاهلی نتیجه تجارب زندگی است ، که با ظهور اسلام بدان رونق بیشتری داده شد. حکمت همچون دوره های قبل از عصری به عصر دیگر و زبان به زبان و نسل به نسل منتقل شده تا به عصر مع...

یکی از جلوه های بارز قصاید جاهلی، تصویر و توصیف مَرکب مرد جاهلی به شکل عام و شتر بشکل خاص است که یار ،همراه و همدم شاعر است و ظاهراً شاعر با عاریت گرفتن اعضای حیوانات نمادینی چون گورخر، گاووحشی، شترمرغ و... به توصیف پراکندة آن پرداخته است. این مقاله بر خلاف شیوة ناقدان پیشین و برخی از سخن سنجان معاصر بگونه ای متفاوت به تفسیر توصیفات بظاهر متفرق شاعر جاهلی از مرکب خود پرداخته تا با تحلیل مبتنی بر ...