چکیده : آنچه معلوم است این است که ابن سینا یکی از مهمترین متفکران جهان اسلام است که ضمن داشتن رهیافتی عقلی در دوره آخر تفکر خود به پاره ای از اندیشه های رمزی و عرفانی التفات کرده است از دیگر سو سلطان محمد یکی از هنرمندان برجسته سنت ایرانی- اسلامی که علی رغم ارزش های بصری در آثار او، بیان محتوایی را نیز در نگاره های خود به دقت گنجانده است. اما آنچه نامعلوم است، نسبت و قرابت اندیشه های رمزی اب...

پس ازتشکیل دولت شیعی­مذهب صفوی در آغاز سدۀ دهم/شانزدهم معادلات سیاسی در غرب آسیا برهم خورد. تفاوت مذهبی میان صفویان و عثمانیان، نارضایی دولت عثمانی از تشکیل دولتی نیرومند در شرق قلمرو خویش، تبلیغات مذهبی صفویان در قلمرو عثمانی، ادعای عثمانیان مبنی بر سروری جهان اسلام و اختلافات سیاسی میان دو دولت، رویارویی عثمانیان و صفویان را اجتناب­ناپذیر کرده بود. در فاصلۀ سال‌های 907ـ1003ه‍.ق/ 1501ـ1594م سی...

در تاریخ ایران بعد از اسلام، معروفترین زنی که در حکومت نقش موثری بر عهده داشته و مدت کوتاهی نیز به تنهائی فرمانروائی کرده، ترکان خاتون ملقب به «خداوند جهان» زوجه علاء الدین تکش و مادر سلطان محمد خوارزمشاه است. این زن در زمان سلطنت سلطان تکش در امور اداره ی حکومت تسلط کامل داشت و در زمان حکمرانی سلطان محمد نیز از صلاحیت کامل درعزل و نصب وزرا و فرمان روایان برخور دار بود. ترکان خاتون اکثر خویشا و...

از قدیمی ترین ایام تاکنون، قضاوت و دادرسی همواره از مسائل مهم جوامع بشری به شمار آمده است. در ایران نیز، در ادوار مختلف چه در دوران پیش از اسلام و چه در دوران اسلامی، امر قضاوت از مهم‌ترین امور حکومتی و از کارکردهای مهم نهاد شاهی محسوب می شد؛ به گونه‌ای که سلطان در رأس امور قضایی قرار داشت و قدرت قضایی از جانب وی به قاضیان تفویض می‌شد و قضات، نایبان سلطان در این امر مهم به شمار می‌آمدند. به علا...

هدفِ این مقاله طرح یک مسئله در عروض شعرِ سلطان ولد، پسر بزرگ جلال‌الدین محمد مولوی است. در شعر وی یک ویژگی عروضی به چشم می‌خورد که به کلّی با تمام دیوان‌های شعر کلاسیک فارسی متفاوت است. این تفاوت چندان چشم‌گیر است که نمی‌توان آن را از جنس خطای کاتب یا حروف‌‌چین و ناشر به حساب آورد. نویسنده پس از نشان‌دادن این ویژگی، دو عامل احتمالی را سبب این تفاوت می‌داند: یکی احتمال تفاوت در نظام آوایی کلمات فار...

کتاب «اخلاق ناصری» از معتبرترین کتب فارسی است که در علم اخلاق و حکمت عملی در دوره ی اسلامی نوشته شده است. توجه به این کتاب و شرح آن از دیرباز از جمله فعالیت های اهل حکمت و سیاست بوده است، از جمله شروحی که بر کتاب «اخلاق ناصری» نگاشته شده است، «توضیح الاخلاق» تألیف خلیفه سلطان است که به فرمان شاه صفی صفوی در سال 1051 ق. به انجام رسیده است. خلیفه سلطان اثر خواجه نصیرالدین را با این هدف که برای مر...

انسان جزئی از طبیعت است و ارتباط نزدیکش با طبیعت، باعث ادامه حیات و دوام زندگی اوست. توجه به انسان و نیازهای غریزی او از جمله نیاز به طبیعت و ارتباط با آن موجب شده است تا رویکردهای هنر در بازآفرینی طبیعت همواره مورد توجه قرار گیرد هنرمند سفالگر ایرانی در تمامی قرون همیشه شیفته و مفتون طبیعت بوده و در هر مکان و زمانی به نحوی تصویری از طبیعت را در آثار خویش انعکاس داده است. در این میان بارزترین ج...

خوارزمشاهیان(حک.491-628ق) برای پیشبرد اهداف خود نظامی اداری پدید  آوردندکه دیوان وزارت درآن به عنوان نقطۀ پیوند سلطان و دیگر تشکیلاتاداری ودیوانی بود . وزیر ، دررأس تشکیلات دیوانی پس از سلطان ایفای نقشمی کرد. وزیرانی با خصائص وتوانایی های متفاوت نظام اداری خوارزمشاهیان رابرعهده داشتند که برخی از آنان درواپسین روزهای امپراتوری این دولت، بهسبب سوء استفاده های مالی و حفظ منافع فردی و ثروت اندوزی، ...

چکیده کشور پهناور هند، در جنوب قاره آسیا واقع شده است. کمپانی هند شرقی انگلیس که در سال 1600 میلادی با همکاری چند تن از بازرگانان انگلیسی و با حمایت ملکه الیزابت تأسیس شده بود برای پیدا نمودن عرصه های جدید تجاری توجه خود را به کشور هند معطوف داشت. رقابت های تجاری و استعماری حاکم بر اروپا و ثروت های افسانه ای هند انگیزه حرکت آنها به سوی این کشور شد. فعالیت های تجاری کمپانی هند شرقی انگلیس در...

چکیده: از جمله ارزنده ترین نمونه های هنر تصویری ایران را می توان در مرقعات و نسخه های خطی ملاحظه کرد که شاهدی بر سیر تکاملی هنر نگارگری محسوب می شوند. دو نسخه مهم بوستان سعدی اثر کمال الدین بهزاد هراتی و هفت اورنگ سلطان ابراهیم میرزا از نمونه های ارزنده هنر ایران است که زمینه بررسی ها و مطالعات فراوانی را به وجود می آورند. نگارش متن حاضر با هدف شناسایی و مدون ساختن ویژگی های نگاره های بوستان ...