بررسی و شناخت اسطوره های اقوام و ملتها در مطالعات باستان شناسی مربوط به دوران تاریخی حایز کمال اهمیت است. زیرا کمتر اثر هنری را می توان مشاهده کرد که رد و نشانی از اساطیر یا باورهای اقوام مذکور بر خود نداشته باشد. این گونه پژوهشها را شمایل شناسی(iconography) می نامند که باستان-شناسان ادراکی بیشتر به آن می پردازند. این رساله توصیفات ارائه شده در مورد عناصر اسطوره ای، دینی و حماسی ایرانی در متو...

دانسته های ما از شیوه های آبیاری دنیای باستان بسیار اندک است و در ارتباط با نظام آبیاری بسیار توسعه یافته اورارتو ( نیمه نخست هزاره ‏‎i‎‏ ق . م ) نیز ، اطلاعات موجود براساس بررسیهای باستانشناختی سالیان اخیر است . مطالعاتی که روی شبکه های آبیاری اورارتویی از قبیل سدها ، دریاچه های مصنوعی ، آب انبار و کانالها انجام شده نشان می دهد که این تاسیسات در منطقه کوهستانی و پر برف شرق آناتولی با حمایت و ت...

روزگار هخامنشی باشکوهترین ادوار تاریخ ایران است. در این روزگار ایران زمین در تمام عرصه های سیاسی ؛اجتماعی ؛ اقتصادی ؛ نظامی ؛ مذهبی ؛ هنری و معماری به شکوفایی می رسد. پارسیان آریایی بودند و در هزاره ی دوم پیش از میلاد ؛ وارد ایران می شوند و نخستین امپراتوری بشریت را تشکیل می دهند. آنان در کشورداری و نگرش سیاسی – مذهبی؛ طرحی نو در جامعه ی بشری می اندازند و نظام اداری بسیار پیشرفته و توانمند شکل ...

سکه شناسی از دانش های مکمل مطالعات تاریخی به شمار می رود که کاربرد آن حداقل از حدود صد سال گذشته مورد تأیید پژوهشگران باستان شناس، تاریخ دانان، مورخان تاریخ هنر و دانش های مرتبط دیگر بوده است.سکه ها به دلیل مقاومت فلز به کار رفته در آن ها، در برابر تغییرات دما و رطوبت، با تغییرات کم و در بسیاری موارد با کیفیت عالی باقی می مانند.اطلاعات موجود در سکه ها، از جمله نقوش، خطوط، عبارات، شعارها، نمادها...

به استناد منابع و متون تاریخی کجور در دوره میانه اسلامی با همین نام و قبل از تهاجم مغول با نام کجه مرکز سیاسی ایالت رویان و سپس پایتخت رستمدار بوده است . رویان یکی از ایالتهای مهم اسپبدان طبرستان در بخش غربی طبرستان بود که گسترش جغرافیایی آن از غرب آمل شروع وتا مرز دیلمان ( گیلان ) امتداد داشته است . بنا به نوشته این اسفندیار ، یکی از شعبات خاندان اسپهبدان بنام پادوسبانان از سال 45 تا 1005 ه . ...

شاهنشاهی هخامنشی که بخشهایی از آسیای مرکزی تا خاورمیانه را شامل میشد، از مهمترین سلسلههای تاریخ ایران به شمار میرود. این دوره بیشتر با آثار سلطنتی شناخته شده است. شناخت صنعت سفالگری به عنوان مبحث کلیدی در باستانشناسی به معنای مطالعهی روزمرهترین شئ برای ساکنین باستانی هر منطقه است. در این نوشتار، حوزهی فرهنگی فارس که از کانونهای مطالعاتی مهم دورهی هخامنشی است با حوزهی شرقی ایران، از ...

شکل گیری جوامع مرکب یکی از خصلت های مهم باستان شناسی دوران کالکولیتیک را درایران تشکیل می دهد . دشت تهران یکی از معدود مناطقی در ایران می باشد که بسیاری از ویژگی های جوامع حکومتی را در خود بروز داده است . یکی از بهترین شیوه ها جهت مطالعه ساختار سیاسی اجتماعی یک چنین جوامعی استفاده از داده ها ی بررسی های باستان شناختی می باشد . نوشتار حاضر به صورت مقدماتی به معرفی بعضی از این استقرارها در دشت ت...

رویکرد اتحادیه اروپایی به آسیای مرکزی طی سه دهه گذشته با تحولات فراوانی همراه بوده است. راهبرد جدید اتحادیه اروپایی در آسیای مرکزی (می 2019) در مقایسه با راهبرد پیشین (مارس 2007) دارای ویژگی‏ هایی است که تحت تأثیر تغییر نگرش جهانی اتحادیه اروپایی در خصوص اعمال حاکمیت بیرونی تنظیم شده است. پرسش اصلی مقاله این است که «راهبرد اتحادیه اروپایی در آسیای مرکزی از بدو استقلال جمهوری‏ های این منطقه ...

دشت فولاد محله در استان سمنان و در میان کوهپایه های البرز از منظر باستان شناسی حدفاصل دو منطقه بزرگ تمدنی؛ فلات مرکزی و مرزهای جنوبی آسیای مرکزی پیش از تاریخ؛ واقع شده و از شاخص ترین محوطه های موجود در این دشت محوطه (قبرستان سر) است. قبرستان سر با توجه به موقعیت جغرافیایی و زمانی خود می تواند گویای ارتباط فراتمدنی خاصی در پیش از تاریخ ایران و به ویژه در دوره ای که اواخر نوسنگی و اوایل مس سنگی ر...

بدون تردید در مطالعات باستان¬شناسی مذهبی عصر ساسانی، آتشکده‌ها و چهارتاقی¬ها از اهمیت ویژه¬ای برخوردار است. آتش که در تعالیم دین زرتشت از عناصر مقدس و مورد احترام یکتا¬پرستان زرتشتی بود، در مدت نزدیک به پنج قرن حکومت ساسانی با احداث آتشکده‌ها و چارطاقی¬ها در سراسر امپراطوری تقدس ویژه¬ای یافت. چارطاقی نو یافته خانه دیو از جمله چهارتاقی¬های ارزشمند عصر ساسانی است که برخی محققین خارجی و باستان¬شنا...