پراکنش های مواد باستان شناختی در روی زمین سیماها، دارای الگوهای ویژه توزیع مکانی اند. شناخت ساختار این الگوها و تغییرات آنها در تخمین تافانومی زمین سیماها که تحت تأثیر عوامل انسانی و طبیعی حاصل می شوند، از اهمیت ویژه ای در مطالعات "زمین سیما باستان شناسی"محسوب می شود. امروزه باستان شناسان و همچنین متخصصان سایر علوم ذیربط علاقه مند به حفظ محیط های فرهنگی و طبیعی، گرایش مثبتی را به منظور شناخت فر...

شهرستان نایین، شرقی ترین شهرستان استان اصفهان است و حد فاصل استان خراسان، یزد، و اصفهان قرار دارد و اقلیم آن از نوع بیابانی است. موقعیت قرارگیری این شهرستان به لحاظ واقع شدن در یکی از شاهراههای ارتباطی غرب به شرق کشور و همجواری آن با مراکز فرهنگی چون فارس، اصفهان و خراسان، این منطقه را از دوره ساسانی تا قرون میانه اسلامی به صورت یک بارانداز تجاری مهم و از طرف دیگر آن را به عنوان یکی از مراکز ...

پاسخ به چرایی و چگونگی رفتارهای انسانی در گذشته وظیفه باستان شناسی است، و درک مناسب محیط طبیعی بخش عمده ای از سوالات مربوط به گذشته را پاسخ خواهد داد. امروزه باستان شناسی با یاری گرفتن از علوم دیگر همچون قوم شناسی سعی در بازسازی رفتارهای گذشته انسانی دارد. قوم باستان شناسی یکی از جمله راه بردهایی است که به باستان شناس کمک می کند که به عنوان پلی میان حال و گذشته قرار گیرد. مهم ترین شرط یک سانی م...

فیلم های مستند همواره از مهم ترین ابزارها در آموزش و پژوهش های علمی گوناگون  و از جمله باستا نشناسی اند. متأسفانه در کشور ما این کاربرد فیلم های مستند در رشته باستان شناسی کمتر مورد توجه قرار گرفته است. این در حالی است که در دیگر کشورها، به این امر بسیار توجه شده است، به گونه ای که امروزه به عنوان رشته ای مستقل در دانشگاه ها تدریس می شود. در این مقاله با توجه به کاستی یادشده، کوشش می شود تا...

آن چه نگارنده را به نگارش این مقاله واداشت به نوعی بیان اهمیت بهره گیری از تئوری ها در فعالیت های میدانی می باشد. متأسفانه یکی از رفتارهای غلط علمی که در گذشته در اروپا و امریکا صورت پذیرفته، توجه صرف در چاپ گزارش حفاری ها و بررسی هایی که هنوز در صحت و سقم نتایج آن تردید وجود دارد، بوده است؛ با این حال، بعدها دریافتند که صرف پرداختن به گزارش های میدانی مشکلی را از جوامع باستانی برطرف نمی کند. د...

باستان شناسی جنسیت شاخه ای از باستان شناسی اجتماعی است که به تحلیل و بررسی نظام جنسیت جوامع و هویت جنسیتی افراد و گروه های مختلف می پردازد. موضوع این پژوهش، بررسی نابرابری اجتماعی میان زنان و مردان در ایران دوره ساسانی است. اعمال گونه ای تبعیض جنسیتی و برتری مردان که بر ساختار اجتماعی و جنسیتی جامعه ساسانی استوار است، در مواد فرهنگی و منابع مکتوب این دوران نمود یافته است. هدف این مقاله، بررسی ش...

تحقیقات و اکتشافاتی که در منطقه ی جیرفت به عنوان کهن ترین تمدن شرق در سال های اخیر صورت گرفته است ، نیاز به ایجاد فضایی برای نگهداری و نمایش آثار و اشیاء بدست آمده را ایجاد کرده است . از آنجا که این اشیاء همگی مربوط به قرن های گذشته هستند، باید بتوانیم از راه ارتباط با اشیاء به درک هستی شان برسیم. این مهم از طریق پدیدار شناسی ممکن خواهد بود . هدف از این تحقیق دستیابی به رویکردی نوین در طراحی مو...

شهر اسلامی جیرفت[1] از سکونت گاه های راه بُردی در حوزه فرهنگی هلیل رود و جازموریان در فاصله ی سده ی نخست تا هشتم هـ.ق. بوده است. گستره ی پراکندگی مواد فرهنگی در این شهر نشان از آبادانی، رونق و اهمیت آن در ایالت کرمان دارد؛ چنان که وسعت آن با شهرهای نام دار آن زمان مانند ری، نیشابور و اصفهان برابری می کرده است. پرسش اصلی این است که چه متغیرهای محیطی بر شکل گیری، گسترش و تخریب شهر کهن جیرفت در سده...

پهنۀ فرهنگی محدوده ای جغرافیایی است که در آن گروهی تقریباً گسترده با مشخصات فرهنگی مشترک وجود داشته باشند. شهر نیشابور در دوران اسلامی- که بقایای آن امروزه در جنوب شرق شهر کنونی نیشابور قرار دارد- در سده های نخست تا هجوم مغولان همراه بلخ، مرو و هرات جزء چهار ربع خراسان بزرگ بوده که فقط نیشابور در ایران امروزی باقی مانده است. بر اساس منابع تاریخی و جغرافیایی سده های نخست و میانی اسلامی، نیشابور ب...

چکیده در دوران قاجاریه روابط سیاسی وفرهنگی ایران و اروپا وارد مرحله نوینی از تحولات بین المللی شد. جهان گردان و تجار و نمایندگان سیاسی کشورهای دیگر که به ایران سفر می کردند،متخصصینی را که در باب آداب و رسوم و فرهنگ و آثار باستانی و تاریخی ایران مطالعاتی داشتند،با خود به همراه می آوردند، که این متخصصان با ورود خود به ایران مطالعات باستان شناسی را رونق بخشیدند. فرانسویان از جمله ملل پیشگام در با...