توجه به مفاهیم "تاب‌آوری اجتماعی" و "جامعه تاب‌آور" در جهت کاهش خطر، مقابله با سوانح و موفقیت برنامه‌های بازسازی در چارچوب مشارکت عمومی، در دهه‌های اخیر اهمیت زیادی یافته است. پژوهش حاضر سعی در بررسی مفهوم تاب‌آوری اجتماعی و جایگاه آن در موفقیت برنامه‌های بازسازی پس از زلزله دارد. در این مقاله به شناخت عوامل مؤثر در تاب‌آوری اجتماعی موجود در دو جامعه سانحه دیده روستاهای درب آستانه و باباپشمان پ...

جامعه شناسی در دو قرن گذشته تلاش کرده است تا از الگوی تبیینی واحدی در این رشتۀ علمی برخوردار شود. لیکن این تلاش ها با موفقیت همراه نبوده است. امروزه تردید وجود دارد که این رشته به دلایل گوناگون از امکان تحقق چنین هدفی برخوردار باشد. طرح نظریه مدرنیتۀ چندگانه نقش کلیدی در پیدایش این تردید داشته است. بر اساس این رویکرد نظری، مدرنیتۀ غربی تنها راه تحول اجتماعی در شرایط کنونی نیست، بلکه یکی از راه ...

مولفه های فرهنگی در وقوع جنبش اجتماعی همواره تعیین کننده است. نظریه جنبش اصلاحی نیل اسملسر در مراحل ششگانه اش به ایدئولوژی و باورهای تعیمیم یافته، پیش از وقوع جنبش می پردازد. رشد و انتشار باور عمومی همزمان و در ادامه فشارهای ساختاری شکل می گیرد و شامل دو فاکتور اصلی علت و منبع فشار و پاسخ مناسب برای آن می شود. در این مقاله پرسش اصلی این است که باورهای تعمیم یافته در جنبش ملی نفت کدام است؟ برای ...

جنبش­های اجتماعی به ­عنوان یکی ازمهم­ترین کنش­های جمعی جهت تحقق خواسته­ها و مطالبات­شان به طراحی گفتمان­ها، آرمان­ها، ایده­هایی می­پردازند که تحقق آن­ها گاه مستلزم تغییر در ساختارهای نظام اجتماعی و ایجاد اصلاحات، در جامعه و خرده نظام های آن است. یکی از مهم­ترین اجزاء جنبش­های اجتماعی از نظر هانس تاک،کنشگران و نیروهای اجتماعی است که مطالبات و تقاضاهای نوظهور زمینه­ برانگیختگی آن­ها را فراهم ساخت...

مقاله حاضر بر اساس پژوهشی تنظیم شده که در صدد پاسخ به این پرسش بر آمده است کـه کـدام نـوع از سـاختار قدرت در خانواده بر کاهش مشارکت سیاسی و اجتماعی تاثیر دارد؟ ساختار قدرت در خانواده بـه سـه بعـد تقسـیم شده است؛ تقسیم کار جنسی، ایدئولوژی سنتی خانواده، الگـوی تصـمیمگیـری در خـانواده. بعـلاوه بـرای سـنجش اطاعتپذیری فرزندان در برابر خانواده از مقیاس فاشیسم استفاده شده است. به این منظور در اینجا از...

از میان انواع محتمل تحولات اجتماعی، در بعضی از جوامع، انقلاب رخ می دهد؛ در حالی که در برخی دیگر بدون توسل به خشونت انقلابی، تغییرات اجتماعی در راستای اهداف ملی ایجاد می شود. تحول انقلابی، غالباً پس از شکست تحولات غیرانقلابی به وقوع می پیوندد و معمولاً با نارضایتی عمیق از شرایط حاکم، گسترش ایدئولوژی های جدید، تشدید روحیه انقلابی، وجود ساختارهای سیاسی ـ اجتماعی بسیج گر، مشارکت مردمی، مبارزه خشونت ب...

در این مقاله، سبک­شناسی انتقادی در داستان کوتاه را به صورت کاربردی به حوزة پژوهش­های سبک­شناسی فارسی معرفی کرده ایم. پرسش اساسی تحقیق این است که ایدئولوژی پنهان متن در داستان کوتاه «جشن فرخنده» اثر جلال آل احمد چیست، چه مؤلّفه­های سبکی­ای به کشف آن منجر می­شود و ایدئولوژی پنهان متن چه کارکردی دارد. فرض بر این است که در این داستان ایدئولوژی ساز کاری برای مشروعیت بخشیدن به ستیز علیه سلطه است. این ...

در میان عقاید و باورهای مذهبی، إعتقاد به معاد و روز رستاخیز از نافذترین و موثرترین باورها در جهت دادن به رفتار و منش آدمی بوده و است. این باور در اخلاق اسلامی نیز از جایگاه خاصی برخوردار است. همواره عرفاء و علمای اخلاق در تعلیم و تربیت، با نگاه آخرت گرایی به این امر می پرداختند. بررسی تأثیر معادباوری در رفتارهای انسان منوط به مطالعه رابطه جهان بینی و ایدئولوژی است. در این میان دو نظریه وجود دار...

غالبا متعاقب زمین لرزه های مهیب، خسارات و تلفات مالی و جانی فراوانی به بار می آید که نگاهها را به سوی بازسازی سریع مناطق آسیب دیده معطوف می سازد. به دنبال این امر افکار عمومی خواستار برنامه ای مشخص و از پیش آماده برای بازتوانی و بازسازی اند و افراد اندکی زمان کافی برای تفکر و برنامه ریزی قائل می شوند. در این میان سوال اصلی چگونگی و نحوه تقرب به مقوله بازسازی است. تجارب موجود در ایران و برخی کشو...

ایدئولوژی و قدرت سیاسی از مهمترین مفاهیم در رشته ی علوم سیاسی می باشند. ایدئولوژی ها از ارزش های ثابتی بهره می برند و هر گاه قدرت ها، ایدئولوژی ها را تحریف کنند؛ جنبش های اجتماعی و انقلابات رخ می دهند. همچنین، قدرت سیاسی، ایدئولوژی را در خدمت خود می گیرد و ایدئولوژی قدرت را مشروعیت می دهد. هدف از این پژوهش، نقد و بررسی نظریه ی هابرماس درباره ی رابطه ی قدرت سیاسی و ایدئولوژی، در جمهوری اسلامی ای...