در تاریخ فرهنگ مصور تشیع، هنر مذهبی در قالبی نمادین با مفاهیمی عمیق ،بیشترین جلوه گری را داشته است.این هنر زمانی که در قالب کتیبه های پارچه ای مزّین به اشعار و نقوش مذهبی، گاه در شکل علامتها، علمها و سر علمهاو حتی گاهی با تعدیل نمادهای اسطوره ای قبل از اسلام، در ایجاد معنا سود جسته و با زیبایی تمام حضور دینی خود را حفظ نموده است.سرهای اژدها در کنار درخت مقدس در علمهای عاشورایی یاد آور ایران باست...

«علی احمد باکثیر» (1910؟-1969م) ادیب و نمایشنامه­نویس یمنی ازجمله ادبایی است که در آثار منثور و منظوم خویش به مسائل و مشکلات جامعه‌اش ‌پرداخته است. در نمایشنامه منثور «الدودة و الثعبان» که روایتگر رمزگونه حمله ناپلئون به مصر و نقش استعمار فرانسه در آن است، مضامین سیاسی و اجتماعی مختلفی دیده می‌شود. باکثیر با انتخاب عنوان «کرم و اژدها (الدودة و الثعبان)» به‌صورت نمادین به موضوع استعمار اشاره‌کرد...

چکیده با مروری اجمالی در معجزات پیامبران درمی‌یابیم که معجزة هر پیامبری دو وجه شاخص و ممتاز دارد که عبارتند از: وجه امتیاز حسّی و وجه امتیاز عقلی. به عنوان مثال، اژدها شدن عصای حضرت موسی(ع)، بیرون آمدن ناقة حضرت صالح از سینة کوه، شفای مریضان به دست حضرت عیسی(ع) و نظیر اینها را می‌توان از مصادیق معجزات حسّی برشمرد. امّا آن بخش ازگفتار انبیاء و کردار منبعث از این گفتار که به تصریح ایشان، وحی و سخن خ...

حرکت از اساسی‌ترین مؤلّفه‌های شعر حماسی است. فردوسی در شاهنامه با استفاده بجا از کلمات، وزن، عناصر حرکتی و تصاویر گوناگون مرتبط با حرکت مهارت خود را در توصیف حالات و عواطف شخصیت‌های شاهنامه در موقعیت‌ها و صحنه‌های مختلف رزمی- حماسی و بزمی- غنایی به نمایش گذاشته است. زمان و مکان در شاهنامه اغلب ذهنی و درونی است تا واقعی و کمّی و طبعاً حرکت نیز تابع این شرایط است. واژگان و افعالی که در بیان حرکات؛ ب...

در این پژوهش، داستان هفت خوان رستم از منظر ساختارگرایان، تحلیل و بررسی شده است. در بررسی ساختار روایت و داستان، ضمن پژوهشِ روابط حاکم میان اجزای روایت، به شناخت سازه‌های داستانی و دریافت الگوی مشترک و محدود می توان دست یافت. در این مقاله، داستان هفت خوان رستم از منظر سه تن از روایت شناسان ساختارگرا؛ یعنی پراپ، گرماس و تودوروف بررسی شده است. در روش پراپ جستجوی خویشکاری‌ها و حوزه‌های عمل اشخاص برج...

کارل گوستاو یونگ، اندیشمند سوئیسی با ارائ? نظری? «کهن الگو»ها، مسیر تازه ای را برای درک دنیای ذهنی و روانی انسان گشود و ورود این نظریه به حیط? ادبیات و نقد ادبی، خوانشی جدید از متون را امکان پذیر کرد. اساطیر یکی از تطبیق پذیرترین منابع با این نظریه است و شاهنامه نیز به عنوان دایره المعارف منظوم اساطیر ایرانی از این مطابقت برخوردار می باشد. در این پژوهش با استفاده از روش تحلیلی ـ توصیفی سعی کرده...

در ریخت شناسی (morphology) تأثیر محتوا بر ساختار و شکل ظاهری آثار و نیز تأثیر ساختمان اثر بر محتوا و مضمون مورد بررسی قرار می گیرد. ساختار هر اثر ارتباط تنگاتنگی با مضمون آن دارد به طوری که هر مفهومِ خاص در قالبی خاص گنجانده می شود. خاوران نامه، از حماسه های دینی قدیم شیعه است که موضوع اصلی آن داستان هایی است که از سفرها و حملات حضرت علی(ع) به سرزمین خاوران به همراهی مالک اشتر و ابوالمحجن و جنگ ...

کوه بلندترین نقطه ی زمین است که از ارزش های رمزی و مذهبی و آیینی بی شماری برخوردار است. پژوهش حاضر، به بررسی جایگاه، ویژگی ها وکارکردهای کوهستان در اساطیر ایران و ملل، ادیان الهی و آثار حماسی باتاکید برشاهنامه فردوسی می پردازد. بدین منظوربا جستجو در منابع متقدم و پژوهش های متاخردر حوزه ی اسطوره شناسی، ادیان وحماسه، بانگاهی تحلیلی و تطبیقی به جمع بندی و تحلیل کارکرد های نمادین و اساطیری کوهستان ...

کردارشناسی اژدهای گندرو و جستجوی سیر تحول او در اساطیر هند و ایرانی، مسئل? اصلی این پایان نامه است. در این جستار، پس از مقدّماتی، فصل اول به بررسی گندرو در متون اساطیری و حماسی، اختصاص داده شده است. در این بخش، اصالت روایت اوستا دربار? گندرو، عدول نسبی کتب عهد میانه از اصل روایت، روند استحال? گندروی اژدها و تبدیل او به شکل انسانی در کتب عهد اسلامی (خصوصاً شاهنام? فردوسی)، بررسی شده و به تحلیل...

بهمن‌‌نامه از منظومه‌‌های پهلوانی‌‌ای است که پس از شاهنامه و به سیاق اثر عظیم فردوسی سروده شد. این اثر ذکر پهلوانی‌‌های بهمن‌‌ ـ پسر اسفندیار‌‌ـ و ثبات او در انتقام‌‌جویی از خاندان رستم، پس از مرگ او است؛ اما خویشکاری‌‌های بهمن در بسیاری موارد بیشتر از آنکه حماسی و پهلوانی باشد، به شکلی ضدحماسی جلوه‌‌گر شده و در مغایرت با پیش‌‌فرض‌‌های الگویی در رابطه با یک پهلوان حماسی است. رعایت نکردن چهارچوب...