بسیاری از ابیات حافظ، بدون آنکه به لحاظ واژگان و ترکیبات دشواریی داشته باشد محل شبهه و نزاع است. این شبهه انگیزی جزء ذات غزلیات حافظ است و مربوط به رندانه سخن گفتن اوست؛ این روش درحقیقت بخشی از رندی حافظ است ما برای فهم رندی حافظ، ناگزیریم روشی به کار ببریم که آن شبهات را برطرف کند. با توجه به تبحّر حافظ در حوزة بلاغت اسلامی بویژه دانش معانی، شاید یکی از ابزارهای کارآمد در فهم رندی حافظ و حلّ اخت...

در زبان روسی پیشوندها با افعال زیادی ترکیب می شوند و نقش عمده ای در بیان معانی مختلف ایفا می کنند و مشکلات زیادی را برای زبان آموزان (ایرانی) در درک و فهم این مبحث مهم و پیچیده ایجاد می کنند و از آن جایی که در کتاب های موجود توصیف معانی پیشوندها برای زبان آموزان کامل نمی باشد‘ بایستگی آن به شدت احساس می شود و در این مقاله سعی می شود به مواردی کاربردی- آموزشی توصیف معانی پیشوندها اشاره شود. اگر ...

علم معانی به بررسی روشهای کاربرد مؤثر زبان می‌پردازد و بلاغیون می‌کوشند تا با استخراج اصول مؤثر سخن گفتن، فن سخنوری را به دیگران بیاموزند و رمز و راز سخن بلیغ را دریابند. بنای کتب بلاغی فارسی دری، بر ترجمة کتب بلاغی عربی با درج چند نمونه فارسی نهاده شده‌است و از دیر باز به نقل همان چند مثال مکرّر و مستعمل گذشتگان اکتفا گردیده‌است که نشان از عدم درک و فهم درست مؤلفان از بلاغت است. در این مقاله کت...

چکیده در این پایان نامه بیست غزل که حافظ از سعدی اقتفاکرده، با بیست غزل مورد اقتفای سعدی، از نظر مقوله های علم معانی بررسی و سپس با هم مقایسه شده است. زبان سعدی «سهل ممتنع» است و زبان حافظ از لحاظ معنی نهفته در آن، سنگین و دشوار است. استفاده زیاد از جملات کوتاه به شیوه محاوره در غزل سعدی باعث شده است که معنی های ثانوی، و نیز مسندالیه و مسند و همچنین فصل و وصل های به کار رفته در غزل وی، از نظر...

شناخت زیبایی، همواره برای انسان ارزشمند و لذت بخش بوده است و یکی از حوزه های آن، زیبایی شناسی ادبیات می باشد که عبارت است از: کشف گونه های ادبی از طریق بررسی های زبانی که از مباحث اصلی آن، ارتباط لفظ با معنا و بررسی جلوه های بلاغی آن در کلام است. بدون شک نهج البلاغه به جهت برخورداری از واژگان غنی، تناسب لفظ با معنا و ارائه آن با اسلوب های گوناگون بلاغی، نمونه ی برجسته ی بلاغت در ادبیات عربی است.

بررسی متون ادبی بر پایه نظریات معناگرایان، از موضوعاتی است که در ادبیات فارسی پیشینه ی چندانی ندارد. یکی از این نظریه ها، بحث معانی ثانویه در شعر است. شاعر با شیوه های شاعرانه ی ظریف خود، حروف ربط و اضافه را در سخن خود می آورد و هدف او معنای اولیه نیست بلکه معانی ثانویه را در نظر دارد.

پژوهش پیش رو در پی بررسی معانی حروف الفبا و دلالت های آن در الفاظ و ترکیبات زبان عربی است. از دیرباز برخی از زبان شناسان بر این اعتقاد بودند که بین لفظ و معنا در ترکیب کلمات زبان عربی ارتباط خاصی است و یکسانی یا نزدیکی در مخارج صوتی کلمات، هم معنایی و یا مشابهت معنایی را نیز در بردارد. برای مثال برخی از حروف طبق تلفّظشان بر شدّت و صلابت و برخی دیگر بر نرمش و ضعف دلالت دارند. اکثریت اهل زبان معتقد...

چکیده قرآن، کتاب ما مسلمانان از همان ابتدای نزول، انس و جن را به تحدی فرا خوانده و از آن زمان تا کنون، بُعد اعجاز آن مطرح بوده است. و از آنجا که در عصر نزول قرآن بحث بلاغت بسیار مورد بحث بوده، اکثراً اعجاز قرآن را در بلاغت دانسته اند، که البته؛ با ورود مسلمانان به علوم دیگر، بحث اعجاز علمی هم به آن اضافه شد. در بعد بلاغی، آنچه که بیشتر مورد توجه بوده، بحث ایجاز و اطناب می باشد که؛ حتی بلاغت را ...

التفات از زیباترین صنایع بلاغی درحوزه علم معانی است که انواع متعدد آن به فراوانی درقرآن کریم به کار رفته و باعث زیبایی و حلاوت کلام وحی گردیده است، اکثر علمای بلاغت آن را تحت عنوان خروج کلام از مقتضای ظاهر و انتقال از یکی از صیغه های تکلّم، خطاب و غیبت به دیگری تعریف کرده اند. بر این اساس برای آن شش وجه برشمرده اند، به نظر می رسد این شگرد ادبی منحصر به انتقال از ضمیری به ضمیر دیگر نباشد و گونه ه...

پیوند و هماهنگی بین الفاظ و معانی، می تواند ناشی از تکرار آواها در بافت کلام و بار معنایی خاص واژگان باشد که هم سبب تمایز معنایی در گزینش واژگان و هم در تداعی معانی نقش بسزایی دارد؛ بنابراین در سطح ادبی کلام و ساختار کلی جمله، سطح آوایی از سطح معنایی جدا نمی شود. بحث القاگری آواها در متن، اولین بار توسط زبان­شناس فرانسوی، موریس گرامون در قرن بیستم طرح شد. اما، قبل از طرح آن توسط گرامون به عنوان...