تفلسف یا فلسفه ورزی با فلسفه دانی متفاوت است؛ کسی که کار او تعلیم فلسفه است، لازم نیست حتماً فیلسوف بوده باشد. البته داشتن اطلاعات فلسفی کافی، شرط لازم تعلیم فلسفه است، اما برای فیلسوف، که کار اصلی او تفلسف است، داشتن اطلاعات فلسفی، صرفاً معد و زمینه ساز است. فیلسوف کسی است که در مواجهة ادراکی با ساحات مختلف واقعیت، اعم از عینی، ذهنی و زبانی، پرسشهای فلسفی، به صورت طبیعی در ذهن او می روید و شکل م...

پیش فرض های حاضر که جستار حاضر بر آن استوار است، این است که چون هیچ آموزه ای در سنت و تفکر اسلامی بدون مشروعیت بخشی " نص" {قرآن} امکان تدوین نمی یافت، از همین حیث " فلسفه" نیز به رغم انتقال آن از یونان باستان، نه تنها بر مدار مشروعیت " نص" رشد و نمو یافت، بلکه " فلسفه" پس از انتقال در عالم اسلامی، ماهیت و ساختاری متناسب با ساختار " نص" و نهایتا " تئولوژیک" پیدا کرد.    نخستین گام در تثبیت فلسف...

دیر زمانی نیست که استقبال فزاینده¬ای را از ادبیات تطبیقی در ایران شاهد هستیم. این استقبال گرچه ممکن است از برخی جهات اتّفاقی فرخنده به شمار آید اما نیک که بنگریم چندان خوشایند نیست. متاسفانه در کشور ما روی¬آوردن به ادبیات تطبیقی بدون درک صحیح مبانی و چارچوب¬های نظری آن این رشته را با بحرانی جدی رو¬به¬رو کرده¬است. بدفهمی¬هایی که واژه «تطبیقی» ایجاد کرده باعث شده است که گاه این رشته صرفاً به عنوان ...

برهان صدیقین به شکلی که ابن‌سینا آن را نخستین‌بار برای برهان امکان و وجوب به کاربرد، از طریق آثار ابن‌رشد و ابن‌میمون در قرون وسطی، به آثار توماس آکویناس راه یافت. مفاهیم مربوط به این برهان چنانکه مورد‌نظر ابن‌سینا بود، در این آثار منتقل نشد و آشفتگی برهان در فلسفه بعد از رنسانس غرب نیز ادامه یافت. در این مقاله برهان امکان و وجوب از قرن هفدهم به بعد در تاریخ فلسفه غرب دنبال شده است. مدّعای مقاله...

وجودشناسی در دو حوزۀ علوم طبیعی و فلسفی توسط داروین و ملاصدرا از تأثیرگذارترین نظرات در گسترۀ هستی­شناسی است که به چگونگی تغییر موجودات مادی و تبدیل انواع آن پرداخته ­است. هر دو دانشمند موجودات مادی را تغییرپذیر می­دانند و قائل به تبدیل انواع­ هستند، با این تفاوت که داروین معتقد است موجودات زنده به جهت قابلیت تغییرپذیری می­توانند از طریق جهش ژنی و تغییرات وابسته و با مساعدت انتخاب طبیعی و انتخا...

از عناصر ویژه اندیشه کرکگور، یکی از پایه گذاران فلسفه اگزیستانسیالیست، مسئله ترس آگاهی است که جایگاه ویژه ای را، در مفهوم ایمان، به خود اختصاص داده است. او ترس آگاهی را مهم ترین شیوه دریافت نتیجه ایمان می داند و حتی این مفهوم را، از حیث درجه اهمیت، همتای ایمان قرار می دهد. از سوی دیگر، در ملاحظات عرفان اسلامی، از جمله در کتاب رساله قشیریه، همچنین می توان، در قرائت مفهوم خوف رویکرد مشابهی با نظر...

شالوده های فلسفی پایداری که افلاطون و ارسطو بنا کردند، علاوه بر دنیای فلسفه، در رویکردهای نظری به هنر نیز تأثیراتی بر جا گذاشت. این مقاله درصدد است این تأثیرات را در حوزه ی فلسفه ی فیلم بررسی کند و با تقسیم سینما به دو جزء تصویر و حرکت، و دنبال کردن این دو جزء در هنرهای یونان باستان و توجه به شکل گیری فلسفه ی هنر افلاطون و ارسطو در مواجهه با این هنرها، دیدگاه صاحب نظران معاصر، یعنی یان ژاروی و ...

یکی از شاخه ها یا گرایش های نسبتاً جدید در فلسفه اخلاق غرب، فلسفه اخلاق فمینیستی ( فاف) است. هدف مقالة حاضر نقد این فلسفه نیست، که انجام آن فرصتی دیگر می طلبد، بلکه بیان ضرورت ها و بایسته-هایی است که هنگام نقد این فلسفه باید به آنها توجه کرد. انگارة نوشتار حاضر آن است که اولاً نقد فلسفه اخلاق فمینیستی ضرورت دارد، ثانیاً بدون توجه به برخی نکته ها اتخاذ یک رویکرد صحیح و/یا نقد منصفانه و واقع بینانه ...

انسان تنها موجودی است که داعیۀ اندیشه و اندیشمندی دارد و به مدد همین امکان، فرصت آموزش و یادگیری در بعد فردی و اجتماعی برایش فراهم می‌شود. یکی از عرصه‌هایی که به‌طور جدی در اعتلای تفکر انسانی موثر واقع‌گشته، فلسفه و تفکر فلسفی است؛ زیرا فلسفه، دانشِ پرسش است و پرسش رگ ِ حیات عقلانی بشر. اگرچه حضور فلسفه در زندگی انسان، چیز تازه‌ای نیست، اما آنچه امروزه اهمیت ویژه‌ای یافته و به‌عنوان یک امکان جدید...

براساس فلسفة تعلیم و تربیت نظری و رویکرد استنتاجی در آن، نظریه و عمل تربیتی نیازمند مابعدالطبیعه است. این رویکرد مبتنی بر این پیش‌فرض است که بایدها و ارزش‌ها از هست‌ها و واقعیت‌ها استنتاج می‌شود و همچنین هر حکمت نظری، نوع خاصی از حکمت عملی را ایجاد می‌کند. این نوشتار درصدد است تا با اثباتِ «امکان استنتاج فلسفه تعلیم و تربیت از وجودشناسی اسلامی»، برخی از دلالت‌های تربیتی وجودشناسی اسلامی را استنت...