فرسودگی واقعیتی است که تاکنون بیشتر شهرهای با سابقه و تاریخی ایران، تحت تأثیر آن قرار گرفته اند. آنچه مسلم است، در این گونه شهرها این مسئله، رشد بافت شهری را مختل کرده و آن را به پیرامون سوق می دهد و بنابراین افزون بر نابودی بافت های درونی و با سابقه ی شهری، هزینه های هنگفتی را با ایجاد بافت های نو ظهور بر گردن شهر تحمیل می کند. این مقاله با رویکرد توصیفی – تحلیلی، از روش مطالعات میدانی و کتابخ...

خیابان قزوین که امروز با نام خیابان سپه در شهر قزوین به آن اشاره می شود از مستحدثات شاه طهماسب صفوی در شهر قزوین به شمار می رود. بسیاری خیابان قزوین را نیای خیابان چهار باغ صفوی (شاه عباسی) اصفهان برشمرده و گروهی حتی از آن به عنوان اولین خیابان در فضای شهری ایران یاد می کنند1.  در این میان آنچه کمتر به آن پرداخته شده است، شناخت و معرفی ساختار فضایی خیابان قزوین است. اینکه خیابان قزوین چه فضاها ...

مطالعات مناطق مرزی از موضوعاتی است که در سالهای اخیر در تحقیقات توسعه ای اعم از تحقیقات سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و اکولوژیک توجه بسیاری به آن شده است. یکی از ویژگیهای اصلی مناطق مرزی دوری از مرکز کشور و به تبع دوری از کانون های قدرت سیاسی، اقتصادی و تصمیم گیری است. این موضوع جغرافیایی که بیشتر از طبیعت مناطق مرزی ناشی می شود، پیامدهای نامطلوبی برای مناطق مرزی به همراه دارد که مهمترین آن، محرومیت...

تحلیل و ارزیابی تناسب زمین برای توسعة کالبدی شهرها یکی از دلمشغولی های اصلی جغرافیدانان و برنامه ریزان شهری است. در شرایطی که در اغلب شهرها توسعة کالبدی روندی سریع و فزاینده دارد، شناخت و مکان یابی اراضی مناسب برای توسعة کالبدی شهرها بسیار ضروری می باشد. تحلیل تناسب زمین برای گسترش شهرها فرآیندی است که به ارزیابی همزمان چندین معیار یا متغیّر مختلف نیاز دارد. در این مقاله با استفاده از روش ترکیب ...

شهر به‌ عنوان بستر زیست انسان شهرنشین، نیازمند تأمین استاندارد­هایی است و مسئلۀ فقر، نه ‌تنها یکی از مهم‌ترین مسائل جهان، بلکه یکی از مهم‌ترین مسائل و مشکلات داخلی کلیۀ جوامع، چه ثروتمند و چه فقیر است. گستره­های فقر، نابرابری و تفاوت در الگوی زیست در شهرها ماحصل اقتصاد دوگانه با حاکمیت سرمایه‌داری بازار آزاد است. گسترش شهرها با ساختار فضایی نامنسجم و ازهم‌گسیخته سبب تمرکز نامعقول امکانات و خدما...

گسترش سریع شهرها، اکثر کشورهای جهان را با مشکلات متعددی مواجه ساخته است. هر چند افزایش جمعیت علت اولیه ی گسترش سریع شهرها محسوب می شود، لیکن پراکندگی نامعقول آن اثرات نامطلوبی بر محیط طبیعی و فرهنگی جوامع می گذارد. تلاش های زیادی برای برطرف ساختن اثرات منفی گسترش پراکنده شهرها به عمل آمده که عمده ترین آنها راهبرد "رشد هوشمند" به عنوان یکی از راهکارهای مقابله با "پراکندگی" توسعه شهری است که در و...

شهرها و روستاها به عنوان مراکز اصلی تجمع انسان­ها و شکل دهنده اصلی بنیان­های جغرافیایی یک ناحیه می­باشند که دارای روابط خاص با تکیه بر ویژگی­های اقتصادی ـ اجتماعی و فضایی با یکدیگر هستند. پیوندهای روستایی ـ شهری پدیدهای حاصل از تعامل دوسویه    سکونتگاه­های روستایی و کانون­های شهری در عرصه منطقه­ای است که به سبب جریان­های مختلف از جمله جریان افراد، کالاها، اطلاعات، فناوری، نوآوری و مانند آن پدید...

پژوهش حاضر تأثیرات کلان شهر تبریز را بر شهرهای پیرامونی مورد ارزیابی قرارمی دهد. محدوده ی موردمطالعه در این پژوهش شهر سردرود هست که افزایش جمعیت و افزایش صنایع در شهر سردرود منجر به ساخت وسازهای بدون برنامه و تغییرات زیاد ساختار فضایی - کالبدی شهر و از بین رفتن زمینهای کشاورزی شده است که موجب مشکلات متعدد کالبدی - فضایی، زیست محیطی، اجتماعی و اقتصادی در شهر سردرود شده است؛ و این امر از آسایش و ...

در پی افزایش جمعیّت شهرنشین و بروز بحران‎های محیط زیست و ناپایداری‎های محیطی در شهرها، یکی از موارد اساسی در راستای نیل به توسعه‎ی شهری پایدار، شناخت الگوی کالبدی شهر و تلاش برای دستیابی به فرم شهری پایدار است. از میان ایده‎های متعدّد، شهر فشرده توانست طرفداران بیشتری را به خود اختصاص دهد. هدف این پژوهش مرور انواع فرم‎های شهری و رابطه‎ی آنها با مفاهیم پایداری است تا بتواند ضرورت توجّه به ‎ایده‎ی ش...

الگوی رشد شهر از موضوعات حیاتی قرن حاضر است؛ به‎طوری که شناخت الگوی توسعۀ کالبدی شهر به‎منظور هدایت آن در راستای پایدار شهری، امری اساسی است. در این زمینه، شهر یزد در دهه‌های اخیر رشد زیادی را تجربه‎کرده که بررسی و ارزیابی الگوی گسترش آن، برای نیل به توسعۀ پایدار و تدوین سیاست‌های مناسب، ضروری است. بر این اساس، با رویکردی به نظریۀ توسعۀ پایدار و رشد هوشمند شهری، چگونگی الگوی گسترش کالبدی شهر یز...