صدرالمتألهین (برخلاف ابن سینا و سهروردی) در ادراک حسی و خیالی قائل به خلاقیت نفس است، درحالی که دربارۀ فرآیند ادراک عقلی در آغاز، دارای آرای متفاوت و متعارض است. مهمترین آرای او در این زمینه در قالب سه رویکرد قابل ذکر است: نخست، مشاهدۀ مُثُل نوریه از دور؛ دوّم، افاضۀ واهب الصور بر سبیل رشح (با قرائت صدرایی) و سوّم، اندکاک در ذات الهی بر سبیل فنا. گرچه صدرالمتألهین رویکرد اخیر را نظر نهایی خویش اعلا...

شهد عصر الإمام السجادg موجة الفساد العام و الزیغ عن مبادئ الدین نتیجة لما أثاره الحکم الأموی الفاسد من العصبیات القبلیة، و ما روّجه من أنواع الفساد و الانحرافات العقائدیة، و ما مارسه من تضعیف الروح الثوریة و القیم الإسلامیة. فعمل الإمام السجادg علی مواجهة هذه الموجة و توعیة الأمة الإسلامیة لئلا تنحدر وراء هذه الموجة ـ نظراً للإختناق الشدید الذی صبغ عصره ـ بالتوفّر علی نوع خاص من الأدب، هو أدب الدع...

آیا با حذف عقل فعال به عنوان علت حقیقی افاضه صور ادراکی در فلسفه صدر المتألهین شیرازی امکان یافتن راهکار دیگری برای تبیین فرایند حصول شناخت انسانی بر اساس مبانی موجود در این فلسفه وجود دارد؟ این مقاله نشان می دهد که علی رغم اختصاص صفحات زیادی از آثار صدرا به مسئله کیفیت حصول معرفت آدمی نسبت به موجودات جهان با محوریت واهب الصور به عنوان علت حقیقی این امر، اصول و مبانی خاص حکمت متعالیه ما را از آ...

موضوع هذه الرساله هو «آراء العلماء فی المجاز القرآنی و أثرها فی التفسیر: دراسه تحلیلیه أدبیه»، المسوغات التی دفعتنی إلی إنتخاب هذا الموضوع هی کالآتی: أولاً: کثره الآیات القرآنیه التی تحمل فی طیّاتها معانی مجازیه شغلت عقول کثیرٍ من الأدباء واللغویین والمفسرین والأصولیین و غیرهم، فأطالوا الوقوف عندها محاولین کشف معانیها الخافیه وراء ألفاظها، و استجلاء مافیها من مفاهیم راقیه، و استکناه ما توول إلیه...

آیا با حذف عقل فعال به عنوان علت حقیقی افاضة صور ادراکی در فلسفة صدر المتألهین شیرازی امکان یافتن راهکار دیگری برای تبیین فرایند حصول شناخت انسانی بر اساس مبانی موجود در این فلسفه وجود دارد؟ این مقاله نشان می دهد که علی رغم اختصاص صفحات زیادی از آثار صدرا به مسئلة کیفیت حصول معرفت آدمی نسبت به موجودات جهان با محوریت واهب الصور به عنوان علت حقیقی این امر، اصول و مبانی خاص حکمت متعالیه ما را از آ...

شعر الشکوی تعبیر ذاتی عن هموم الإنسان الناتجة عما یعرض له من مشاکل الـحیاة الـخاصة والعامة. فهذا الشعر یمثل بدایة خروج الإنسان إلی الـمواجهة الـحقیقیة مع الـجوانب السلبیة فی الـحیاة، حین لا یملک أمامه إلا رفع الصوت بالشکوی لتخفیف همومه وتصویر واقع حیاته ومعاناته النفسیة. الشکوی غرض قدیم فی الشعر العربی؛ فالـموت والدّهر والـحب والفراق والسجن والشیخوخة والـمرض والذنب ومصائب الـحیاة تعتبر من أهم بو...

السماوی أحد الشعراء العرب المعاصرین الذین استأثرت تجربتهم الشعریة بقدر کبیر من الاهتمام والاحتفاء فی استخدام الرمز بوعی واستهداف. فالرمز لدیه عبارة عن فواصل من التجلیات والتداعیات یملأ بها الشاعر ما یفیض لدیه من الصور والمعانی المتدفقة والمفاهیم المزدحمة ضمن السیاق الذی یسیر فیه مجری القصیدة. اجتمعت لدی السماوی حصیلة کبیرة من الرموز فی مسیرته الشعریة الطویلة، وکانت أبرز هذه الرموز هی موجودات ال...