مبانی اندیشة فردریش نیچه و اقبال لاهوری با تأکید بر انسان‌شناسی و فلسفة سیاسی   شجاع احمدوند* - محسن سلگی**   (تاریخ دریافت:8/2/93 – تاریخ پذیرش: 5/8/93 )   چکیده در این نوشتار، مقایسة اندیشة نیچه و اقبال لاهوری در چهار بُعد معرفت‌شناسی، هستی‌شناسی‌، روش‌شناسی و انسان‌شناسی مقصود قرار گرفته است. درحالی‌که نیچه با هر سه مؤلفة نخست، سر ستیز دارد، اما لاجرم می‌‌توان از وجود هر چهار محور شناخت در ان...

تجلی عرفان اسلامی در ادبیات فارسی به درجه­یی است که همچون طاووس در آثار مختلف زبان فارسی جلوه­های گوناگون و متنوع دارد.این چشم اندازهای دل­فریب وقتی با  سایر نحله­ها از قبیل عرفان هندی-بودایی همجوار می­گردد دلبری صد چندان پیدا می­کند. اقبال شاعر جامع­الاطراف شبه قاره که از زیور علم و دین و نظر و عمل توامان بهره­مند است، در خصوص مبانی و اصول تصوف و عرفان نیز، با عنایت به همجواری با مکتب غنی عرفا...

گلشن راز شبستری در سطح زبانی اثر نسبتاً منسجم و تا حدی موفقیت آمیز است و شاعر در آن از زبانی ساده و قابل فهم بهره برده است. اما در سطح ادبی و صور خیال اثری بسیار ساده است و نسبت به آثار بزرگ عرفانی و تعلیمی چندان قوی نیست. در سطح فکری از انسجام خوبی برخوردار است. این کتاب در زمینه ی شعر تعلیمی صوفیه سروده شده است و غالباً تأثیر حکمت ابن عربی و شارحان او را نشان می دهد. اقبال گلشن راز جدید را دره...

جریان شرق شناسی و اسلام شناسی در حوزه های دانشگاهی جهان،  پیوسته با واکنش های مختلفی از سوی شرق مواجه بوده است. برخی، محققین در این رشته ها را همکاران سیاسی دولت متبوع می دانند و در فعالیت های آنها به دنبال مقاصد استعماری و... هستند. عده ای شرق شناسان را معاند اسلام می دانند. در مقابل این آراء، بعضی شرق و غرب را از یکدیگر جدایی ناپذیر می دانند؛ آنه ماری شیمل در زمرة این دسته محسوب می شود. این م...

بى شک علامه محمد اقبال لاهورى، فیلسوف بزرگ شبه قاره هند در قرن بیستم، یکى از منادیان اصلى بازگشت خویشتن و احیاى تفکر اسلامى در عصر حاضر است. این مقاله پس از معرفى اجمالى شخصیت این متفکر اسلامى، آراى آموزشى او را مورد بررسى قرار مى دهد. وظیفه آموزش و پرورش از نظر اقبال، آفرینشِ انسانى اصیل است که مى تواند براى خود به طور مستقل بیندیشد. از نظر وى، آزادى براى تعلیم شخصیت چنین فردى ضرورت دارد، زیرا ...

اقبال آذر و قربان خان شاهی دو چهره ی موسیقی آوازی در دوران قاجار می باشند که هر دو آموزش گوشه های موسیقی دستگاهی را نزد حاجی ملا عبدالکریم جناب قزوینی آموخته بودند. در این تحقیق تلاش می شود پنج گوشه از آواز های اقبال آذر و پنج گوشه از آوازهای قربان خان شاهی که توسط هر دو استاد آواز خوانده شده مقایسه شود تا نکات مشابه و متفاوت این دو روایت از جنبه های ساختاری(در سیستم مُدال) موسیقی ایرانی مورد بر...

هدف اصلی در این تحقیق یافتن پاسخ برای این پرسش است که چه نسبتی میان وحی الهی و تجربه دینی که اقبال آن را به مثابه منبع و منشا دین می داند، وجود دارد و آیا می توان وحی الهی را تجربه دینی پیامبر تلقی کرد؟ برای یافتن پاسخ سوال فوق ، نیازمند آن بودیم که وحی الهی و حقیقت و ویژگی های آن را در فرهنگ قرآنی بشناسیم، تجربه دینی را با توجه به خاستگاه آن مورد بازکاوی قرار دهیم و نیز دیدگاه اقبال را در باره...

شاعران همواره تلاش کرده‌اند تا با به‌کارگیری عناصر ادبی، مفهوم موردنظر خود را به شکلی آراسته و مؤثر به مخاطب منتقل کنند. یکی از عناصری که همواره در شعر -چه سنتی و چه نو- مورد‌توجه شاعران بوده، عنصر تکرار است. در این جستار سعی شده‌است کارکرد عنصر تکرار، که محور اساسی موسیقی درونی است، در شعر جاویدنامۀ اقبال لاهوری بررسی شود. این پژوهش در پی پاسخ به این سؤال است که شاعر به چه شیوه از این صنعت است...

گوینده یا نویسنده هنگام تولید یک متن، با توجه به معرفت زمینه‌‌‌‌ای و اطلاعاتی که ظاهراً بین او و خواننده مشترک است، از قالب خاصی برای ارائۀ مطلب استفاده می‌‌‌‌کند. علامه اقبال لاهوری (1938-1877م) در مجموعۀ شعر ارمغان حجاز برای بیان دیدگاه‌‌‌‌های سیاسی و اجتماعی و دینی خویش از قالب دوبیتی بهره برده که جلوه‌‌‌‌گاهی از اندیشه و احساس لطیف شاعر است؛ بنابراین در این نوشتار به‌‌منظور دست‌‌‌‌یابی به بر...