دموکراسى از نظام‌هاى مورد مطالبه در قرون اخیر بوده است. تمایل به دموکراسى همواره به نتیجه دلخواه یعنى به گذار ختم نشده است و در این مسیر هواداران دموکراسى با چالش‌ها و مسائل بسیارى مواجه شده‌اند. ایران نیز یکى از کشورهایى است که مطالبه دموکراسى تقریبآ از دوره مشروطه به این‌سو در آن وجود داشته است. در این میان ویژگى تکثر، چندقومى و چندفرهنگى بودن جامعه ایران نیز همواره به‌عنوان عاملى مؤثر در امر...

این نوشتار کارکرد قرآن در اجتهاد شهید ثانی را به بررسی نشسته است. نویسنده در آغاز به سه موضوع قرآن آموزی، قرآن پژوهی و تفسیرآموزی و آثار قرآنی بر جای مانده از شهید پرداخته و آن گاه به تبیین دیدگاه شهید ثانی در منزلت و کارکرد قرآن در اجتهاد اشاره کرده است. ارائه نمونه‌های عینی از کاربرد قرآن در مبادی اجتهاد و دانش و اصول نیز استنباط احکام فقهی بر اساس شالوده آیات قرآنی سازواره اصلی این پژوهش را ...

تئوری کلام جدید در غرب وحی را امری غیر حقیقی و غیر معرفت بخش می دانند. قرآن منبع اصلی آیین اسلام است؛ اگر در حق بودن، معرفت آفرینی و فهم پذیری آن، تشکیک شود، کارکرد هدایتی خود را از دست خواهد داد. قرآن از سه شاخصۀ جامعیّت، جهانی و جاودانی بودن بر خوردار است. لازمۀ این اوصاف تکیه بر اصول و منطق متقن و استوار است. نظام معرفتی قرآن بر اصولی استوار است که مطابق فطرت و مورد وثوق عقل است. این اصول عبا...

تفسیر قرآن با آموزه های رسول خدا (ص) آغاز شد و با تبیین ها و تفسیرهای اهل بیت علیهم السلام گسترش و تعمیق یافت. مفسران پیوسته از روایات پیامبر و اهل بیت علیهم السلام در تفسیر قرآن بهره گرفته اند. روایات اهل بیت علیهم السلام الگویی مناسب برای آموزش صحیحِ تفسیر قرآن و استخراج اصول و قواعد تفسیری است زیرا رسول خدا (ص) و اهل بیت بزرگوار ایشان مفسران واقعی و آگاه به تمام معانی و بطون متعدد قرآن اند. ا...

تفسیر اجتماعی به عنوان یکی از گرایش‏های تفسیری در سده اخیر بسیار مورد توجه قرار گرفته‏است. یکی از زیرشاخه‏های این گرایش تفسیری که در چند دهه گذشته ظهور و بروز چشمگیری در جهان اسلام داشته، گرایش فمینیستی در تفسیر قرآن کریم است. در این مقاله، در گام نخست پس از معرفی اجمالی جریان فکری فمینیسم اسلامی در جهان اسلام، مهمترین اصول این گرایش تفسیری در مقابل تفاسیر سنتی یعنی پرهیز از تحمیل عقیده مردسالا...

کشف لایه های زیرین معنایی قرآن کریم در رسیدن به برداشت های جدید از قرآن، کارایی به سزایی دارد. بهره بردن از روش های نوین و یافته های جدید علم زبان شناسی در کنار به کار بستن قواعد با ارزش علم اصول، گام کارآمدی در دست یابی به لایه های معنایی عمیق قرآن شمرده می شود. یکی از این روش ها، توجه به هنجارگریزی در متن مقدس وحی است. در این پژوهش که با روش توصیفی تحلیلی انجام می شود، شیوه ای نوین برای کشف د...

زبان، شاهکار خلقت الهی، نهادی است اجتماعی که در کنار نقش اصلی خود- ایجاد ارتباط- دارای نقش­هایی چون تکیه­گاه اندیشه، نقش ما فی الضمیر و... است که در علم زبان شناسی، اصول  و شاخه­های  مختلفی را به خود اختصاص داده است. در کتاب آسمانی مسلمانان- قرآن - لفظ زبان یا معادل عربی آن«لسان»، بارها تکرار شده و  درباره­ی پیدایش زبان و خدادادی بودن آن، اعضای مرتبط با تکلم با تأکید بر زبان و لب ها، صراحت و رو...

در طول تاریخ زندگی بشر، ادیان فراوانی ظهور کرده و هر یک از آنها پیروانی داشته‌اند. از سویی تاریخ، نزاع‌های فراوانی را بین پیروان ادیان گزارش کرده است. قرآن، کتاب الهی جهان‌شمول و جاودانه، اصول و مبانی و راه‌کارهایی را ارائه می‌دهد که با عمل به آنها می‌توان به زندگی مسالمت‌آمیز و در نتیجه به صلح و امنیت دست یافت. آن اصول و مبانی عبارت‌اند از: باور به کرامت انسان، توجه به اصول مشترک بین ادیان، اح...

"فرهنگ" تفکرجمعى جامعه است که درپدیده‏هاورفتارهاىاجتماعى تجلىمى‏یابدوتمامىاموراقتصادى،اجتماعى،سیاسى،نظامى،مادىومعنوىرامتأثرمى‏سازد. باتوجه به معناى دین وفرهنگ ونظربه مبانىواهداف آندوونیزعملکردونقش دین وفرهنگووجه مشترکى کهبین آندووجوددارد؛به این نتیجه مى‏توان اعتراف نمودکه دین وفرهنگ پیوسته یک رابطه ناگسستنى وتنگاتنگ دارندوهمان گونه که دین درتمدن وفرهنگ انسان نقش مؤثرى راایفامى‏کندفرهنگ نیز،دربه...

قرآن به مثابه یک مکتب سیاسی مستقل و کارآمد به یک گفتمان فراگیر در جهان اسلام تبدیل نشده است، چرا که تفاسیر متحجرانه در جهان اسلام با بزرگ نمایی فروعات و به حاشیه راندن «مقاصد قرآن» از قرآن سیاست زدایی نموده اند، و رویکردهای ملتقطانه ، قرآن را سکولار و جدای از سیاست و جامعه قرائت نموده اند. و حاصل هر دو «مهجوریت قرآن» بوده است، لذا امروز اندیشه و کنش سیاسی در جهان اسلام متاثر از مقاصد قرآن نیست....