کار حاضر به تصحیح و ترجمه فصل فرقه اسماعیلیه از نسخه خطی کتاب الفرق تألیف ابومحمد یمنی، یکی از منابع قدیمی و ارزشمند در معرفی فرق اسلامی پرداخته است. نویسنده در این فصل از کتاب خود فرقه اسماعیلیه و مهمترین اصول اعتقادی آن ها را با استنادات فراوان به کتب نویسندگان اسماعیلی معرفی می کند. از نظر او اسماعیلیان از جمله فرق باطنیه محسوب می شوند که به دنبال بیان تأویلی برای ظاهر پدیده ها هستند و خود ر...

بر این اساس که هر مکتب فکری نوظهوری تحت تأثیر مکاتب فکری پیش از خود و شرایط فکری و اجتماعی موجود در عصر خود قرار گرفته است و به تأثیر از آن ها ظهور کرده است. ازاین رو در این پژوهش تلاش شده تا به بررسی علل و عواملی پرداخته شود که در ظهور حکمت اشراق سهروردی نقش به سزایی داشته اند. این علل و عوامل شامل علل فکری و اجتماعی می شود. در بحث علل فکری، با بررسی آثار سهروردی می توان به سرچشمه های حکمت اشر...

چکیده منطقه مازندران ، دیلمان و گیلان از دیرباز بستر مناسبی برای حضور قدرت های محلّی و نفوذ افکار و اندیشه های مستقل از خلافت عباسی بود . وجود حکومت های محلّی با پیشینه ای از دوره ساسانیان و ورود اندیشه های شیعی همراه با حضور زیدیان و اسماعیلیان که منجر به سلطه سیاسی گردید ، سامان گر روابطی میان این قدرت ها در منطقه شد . نیاز این قدرت های سیاسی ـ مذهبی برای حفظ موجودیّت خود ، منجر به تعامل ایشان ...

سنت «چراغ روشن‌کنی» یکی از باشکوه‌ترین آیین‌های مذهب جماعت اسماعیلی بدخشان تاجیکستان، افغانستان و شمال پاکستان است که در میان اهالی این مناطق با نام‌های «دعوت»، «دعوت پیر شاه ناصر» و «چراغ‌ روشن‌کنی» معروف است. دربارۀ تاریخ پیدایش این آیین و فلسفۀ آن اختلاف‌نظر وجود دارد. برخی چون برتلس و ا. خماروف بر این باورند که «چراغ‌ روشن‌کنی» تاریخ خیلی قدیمی داشته و از آیین مهرپرستی و دین زردشتی برای اسم...

اندیشه های اسماعیلیان درباره آفرینشبا توصیفی اسطوره ای آغاز می شود و بعدها با به کارگیری شیوه و زبان فیثاغورسیان، نوافلاطونیان، اصحاب قبالا و اخوان الصفا، به صورت آمیخته ای از اعداد رازآمیز، نظریه مُثُل و موازی سازی های متعدد بین پدیده های طبیعی و برابرهای آسمانی آنها و سپس یافتن برابرهای آن در دین که مؤید باورهای دینی آنها و حقانیت چهره های اعتقادی شان است، شکل می گیرد. در این شیوه، مفهوم حدّ یک ...

عباسیان و اسماعیلیه، برای پیشبرد اهداف خویش، اقدام به تشکیل سازمان دعوت مخفیانه نمودند. مقایسه اهداف و اصول این دو سازمان و یافتن وجوه اشتراک و افتراق آن ها، از جمله موضوعاتی است که می­تواند به شناخت بیشتر این دو جریان بینجامد. این موضوع، با استفاده از روش وصفی و تطبیقی و بر پایه مطالعات اسنادی مورد بررسی قرار گرفته است. یافته­ های تحقیق نشان می­دهد که وجه تمایز اصلی این دو سازمان، در این است ک...

از سرزمین قهستان در تاریخ به عنوان دروازه خراسان و خزانه کرمان یاد شده است. علت این مسئله به دلیل قرار گرفتن بر سر راههای تجاری، ازجنوب شرقی به شمال شرقی و مرکز ایران بود. لیکن رخداد تاثیرگذار در تاریخ ایران فتح قلعه­ی الموت به سال 483 ق توسط حسن صباح بود، که قاضی حسین قاینی را به سال 483 ق به عنوان داعی به قهستان اعزام نمود؛ و به زودی قاین، طبس، تون، خور، زوزن و اطراف آن به تصرف اسماعیلیان درآ...

فرقة اسماعیلیه در نیمه دوم قرن دوم هجری، براساس اعتقاد به امامت اسماعیل، فرزند امام جعفر صادق(ع)، شکل گرفت. اسماعیلیان در خصوص مهدویت عقاید خاصی مطرح کردند؛ اسماعیل، نخستین کسی بود که آنان به عنوان مهدی موعود و امام هفتم معرفی کردند؛ هر چند اکثریت اسماعیلیان به مهدویت محمد بن اسماعیل معتقد شدند و او را امام هفتم و پایان دهنده دور ششم دانستند. به طرف داران این اعتقاد «قرمطی» اطلاق شد. قرمطیان در...

از سرزمین قهستان در تاریخ به عنوان دروازه خراسان و خزانه کرمان یاد شده است. علت این مسئله به دلیل قرار گرفتن بر سر راههای تجاری، ازجنوب شرقی به شمال شرقی و مرکز ایران بود. لیکن رخداد تاثیرگذار در تاریخ ایران فتح قلعه­ی الموت به سال 483 ق توسط حسن صباح بود، که قاضی حسین قاینی را به سال 483 ق به عنوان داعی به قهستان اعزام نمود؛ و به زودی قاین، طبس، تون، خور، زوزن و اطراف آن به تصرف اسماعیلیان درآ...

موضوع امامت اساسی­ترین رکن اعتقادی شیعه و فرق آن است. قرامطه به عنوان شاخه­ی شناخته شده از اسماعیلیه براساس اعتقاد به امامت محمد بن اسماعیل، نواده امام جعفر صادق (ع)، شکل گرفت. حامیان امامت محمد بن اسماعیل(مبارکیه) پس از مرگ او به دو گروه منشعب شدند: دسته­ای  ضمن انکار مرگ محمد بن اسماعیل او را هفتمین و آخرین امام که همان مهدی و قائم آخرالزمانی و یا الوالعزم خواهد بود، دانستند. این گروه سلف قرا...