یکی از مهم‌ترین دلایل ابهام و پیچیدگی شعر نو به کارگیری اسطوره است. اسطوره بازتاب‌دهنده‌ی فرهنگ، اندیشه و دریافت انسان‌های گذشته برای توجیه چیزی است که از راه عقلی آن را نمی‌توانستند اثبات کنند؛ البته اسطوره فقط مربوط به دنیای باستان و انسان‌های نخستین نیست و بر زندگی و باورهای انسان‌های امروز نیز تأثیرگذار است. اسطوره‌سازی هیچ‌گاه متوقف نمی‌شود و همواره ادامه دارد. یکی از تجلی‌گاه‌های اسطوره و...

باد، این قدرت نیرومند و نامرئی طبیعت، که بخش بزرگی از اساطیر کهن ایرانی را به خود اختصاص داده است، با نام‌های «وای» یا «وایو»، «وات»، «واته» و...در گستره‌ی اساطیر ایران و برخی ملل دیگر، چهره‌های متفاوت و پیچیده و مرموزی دارد. در باورهای ایران باستان، ایزدی است که دو چهره‌ی کاملاً متضاد دارد؛ یکی وایِ خوب با صفات سازنده، مبارک، برکت دهنده و حامی آفرینش نیک و دیگر وایّ بد با صفات ویرانگر، شوم ، ترسن...

یکی از مسائل بااهمیت در فلات ایران، نحوه و چگونگی تشکیل ابر و ریزش باران بوده است که همواره ذهن ساکنان ایران را به خود جلب کرده است. بیان این موضوع در نوشته­های پهلوی که مربوط به دوره اشکانیان و ساسانیان  است، خود شاهد این مدعا است. در این نوشته­ها توصیف باران­سازی به صورت آمیزه­ای از اسطوره، علم، و امور مینوی بیان شده است. این مقاله برآن است که از مجموعۀ نوشته­های پهلوی، بخش­های علمی در باب با...

چکیده: نوشتن تاریخ ایران باستان یکی از موضوعات مورد علاقه مورخان مسلمان بوده است، از این رو مسلمانان از همان آغاز شروع به گردآوری اطلاعات درباره ایران باستان کرده و به نقل آن اطلاعات پرداختند. نحوه ارزیابی آنها از گذشته باستانی ایران، منابع اطلاعاتی آنها، چگونگی دست یافتن مسلمانان به آن اطلاعات و نحوه نقل آن روایت ها، همگی از جمله موضوعاتی است که مورخان مسلمان در تاریخ نگاری خود به آن پرداخته ...

یکی از دلایل همیشگی پژوهشی بر روی اساطیر، اهمیت آن در مطالعات فرهنگی است، چرا که اسطوره و فرهنگ هیچ گاه از هم جدا نبوده اند و بیهوده نیست که شادروان دکتر بهار گفته است: ( در واقع آنچه امروز فرهنگ می نامیم در جهان باستان برابر اسطوره و آیین بوده است. بنابراین فرهنگ امروز بشری، بدون شک وامدار دوران اساطیر است، دورانی که اگر چه پایان یافت اما روح آن در ساختار اجتماعی و فرهنگی دوران تاریخی کالبدینه...

اسطوره از باور و عقاید مردمان باستان سرچشمه می گیرد، به شکل دین در می آید و اعیاد و آیین ها و جشن ها را به وجود می آورد. مهرگان جشن و آیین باستانی است که از دین مهر گرفته شده است. دین مهر ریشه در اسطوره ی ایزد مهر دارد. مهرگان نیز مانند جشن های دیگر دارای جنبه های اسطوره ای است. اکثر کتابهایی که درباره ی اعیاد باستانی نوشته شده اند، نگاهی نیز بر مهرگان داشته اند. کتابهای تاریخی از قبیل تاریخ بی...

تاریخ سیاسی سرزمین ایران در دوران پس از فتوحات مسلمانان، مشتمل بر چالش های بسیاری است که به علل گوناگون جامعه ایرانیان این عصر را در بر می گیرد. این تحول عظیم که در قرن هفتم .م منجر به سقوط پادشاهی ساسانی می شود، تمامی ابعاد فرهنگی، سیاسی، دینی، اجتماعی و اقتصادی مردم این سرزمین را تحت الشعاع قرار می دهد و در نتیجه این تحول و بحران، شورشهای بسیاری از جانب ایرانیان در شرایط نوین شکل می گیرد. درم...

حیوانات، همواره در زندگی انسان، نقش و جایگاه ویژه­ای داشته­اند به طوری که گاهی اوقات به عنوان موجودی مقدس و اساطیری، مورد ستایش و توجه ویژه قرار گرفته­اند. گاو، یکی از حیواناتی است که از آغاز شکل­گیری تمدن، در جای جای جهان، مورد توجه بشر قرار گرفته و در ایران باستان نیز یکی از نمودهای خاص حضور ایزدان بوده و سیمای اساطیری ویژه­ای داشته است. شاهنامه به عنوان نامه­ی نسل­های ایرانی و سرو سایه فکن ف...

سنگ نوشت? بیستون پیش از هرچیز متن تاریخی بسیار ارزشمندی است. این کتیبه تلاشهای بسیار زیادی را برای تفسیر وقایعی که در آن گزارش شده است بر انگیخت ولی هنوز مسائل حل نشد? بسیاری دارد. نکات مبهم این سنگ نوشته باعث ارائ? نظرات متفاوتی از سوی پژوهشگران شده است. با عنایت به این نکته تحقیق و تتبع دربار? این سنگ نوشته ضرورتی اجتناب ناپذیرمی نماید در نتیجه آنچه در این دفتر گرد آمده است حاصل مطالع? این نظ...

با توجه به اینکه اعداد اسطوره ای نقش مهمی در زندگی گذشتگان ما ایفا کرده است و تاکنون بعضی از این اعداد نقش خود را حفظ کرده اند، این سوال مطرح می شود که ریشه این اعداد از کجا و از چه زمانی بوجود آمده است و کدام یک از باورهای اعتقادی باعث شده تا این اعداد رمز آمیز شوند و چگونه در آثار هنری تجسم پیدا کرده اند؟ هدف این پژوهش گردآوری، معرفی و بررسی اهمیت اعداد در اساطیر ایران و جایگاه آن در هنرهای ...