یکی از دشوارترین مباحث فلسفه و کلام، مبحث عنایت الهی است. از یک طرف پیوند صفت عنایت با دیگر صفات الهی از جمله علم، اراده، علیت، حکمت، رضا و ... و از طرف دیگر ارتباط آن با مسأله احسن بودن نظام آفرینش و مسأله شرور بر پیچیدگی و دشواری درک این صفت الهی افزوده است. شاید بتوان گفت ابن سینا اولین فیلسوفی است که نظریه عنایت را یکی از ارکان خداشناسی فلسفی خود قرار داده و با طرح فاعل بالعنایه تحول شگرفی ...

منشاء قصد و ارادۀ اداره عمومی، صلاحیت و اختیاری است که قانون به اداره داده است؛ بنابراین انطباق ارادۀ اداره عمومی با قانون، شرط ایجاد آثار حقوقی توسط عمل اداری است. با این حال، ممکن است وضعیت هایی پیش بیاید که عمل اداری تشکیل شود، اما برخی از شرایط قانونی را نداشته باشد و به اصطلاح عمل اداری، معیوب باشد؛ که در این صورت چگونگی برخورد نظام حقوقی با چنین وضعیتی مستلزم نظریه پردازی است. مقاله حاضر ...

نظریۀ انگیزش الهی نظریه‏ای است اخلاقی با بنیاد الهیاتی که در تلاش است، با خوانشی نو–ارسطویی و انگیزش–محور، نسبت بین دین و اخلاق را در چارچوب الهیات مسیحی تبیین کند. این نظریه که لیندا زاگزبسکی آن را مطرح کرده است، گونه‏ای نو از اخلاق فضیلت‏مدار را عرضه می‏کند که در آن انگیزه‏های الهی، به خصوص انگیزۀ عشق، بنیاد حیات و زیستِ اخلاقی‏اند و این انگیزه‏ها هم به لحاظ وجودشناختی و هم به لحاظ تبیین‏شناخت...

میرزا مهدی اصفهانی پایه گذار حرکتی است که امروزه «مکتب تفکیک» نامیده می شود. این جریان دعوی بیان معارف ناب اسلامی بدور از هرگونه آمیختگی با افکار بشری را دارد. از ویژگیهای میرزا مهدی مخالف شدید با فلسفه و عرفان است. هدف این نوشتار فراهم آوردن زمینه ای مناسب برای شناخت آراء ایشان می باشد. به این منظور سعی شده است آراء کلامی و الهیاتی میرزا مهدی گزارش، تحلیل و نقد گردد. این رساله با یک مقدمه در س...

رساله حاضر به بررسی تطبیقی وحی و کلام الهی از دیدگاه قیصری و ملاصدرا می¬پردازد. در این تحقیق مفاهیم شهود، کشف، وحی و کلام الهی مورد بررسی قرار گرفته است. ابتدا تاریخچه¬ی وحی و کلام الهی از نظر حکما و عرفا و متکلمان مورد توجه قرار می¬گیرد و در گام دوم به مسأله¬ی وحی و کلام الهی در آثار قیصری پرداخته شده است. قیصری وحی و کلام الهی را ذیل مباحث کشف و شهود بیان کرده است. او کشف را دو گونه می¬داند: ...

غزالی از اندیشمندانی است که به صراحت در دفاع از عقاید دینی خود در مقابل فیلسوفان ایستاده و آن ها را در طرح بیست مسئله دینی متهم به بدعت و کفر نموده است. سال ها بعد ابن رشد به عنوان یک فقیه و فیلسوف برجسته، درصدد پاسخ به غزالی برآمده که این نوشتار به تقابل میان این دو دانشمند در بحث علم الهی می پردازد. این تحقیق با روش توصیفی ـ تحلیلی به بیان نظریه های این دو دانشمند پرداخته و نظریه های ابن رشد ...

پژوهش پیکره- محور حاضر به بررسی نحوه ی ترجمه ی انگلیسی اسامی الهی موجود در قرآن کریم به دست سه مترجم حرفه ای به نام های شاکر (1985)، قرایی (2003) و نیک آیین (2006) پرداخته است. این سه مترجم ترجمه های خود را به ترتیب به صورت های نثر، تقطیعی و شعر ارائه کرده اند. در این پژوهش، ابتدا مسائلی که مترجمین برای رسیدن به بسندگی واژگانی و تعادل معنایی در ترجمه ی اسامی الهی با آن مواجه بوده اند، مورد بحث ...

خلافت انسان ها بر روی زمین یکی از مسایل مهم در فلسفه و عرفان و از دغدغه های فکری و معرفتی حکیمان و عارفان است و در طول تاریخ هر کدام به مقتضای مبانی خود دیدگاه های گوناگونی را ارایه داده اند ، برخی فقط حضرت آدم (ع) را خلیفه دانسته اند و بعضی دیگر قایل به خلافت همه ی انسان ها بر روی زمین هستند . در این پژوهش به تحلیل و بررسی دو دیدگاه فلسفی و عرفانی یعنی نظر ملاصدرا و هجویری در مساله خلافت الهی...

این جستار به تحلیل و بررسی تأمّلات مرگ اندیشانه در متونِ مهمّ منثور صوفیانه تا قرن پنجم هجری می پردازد. پژوهش حاضر نشان می دهد که مرگ‎اندیشی در متون عرفانی قرن پنجم هجری در مقایسه با متون عرفانی سده های پیش از آن بسامد بیشتری دارد. این نکته می تواند نشان دهنده عمق و اصالت تجربه‎های صوفیان و عارفان و ارادۀ معطوف به مرگ در وجود آنان باشد. سویة دیگر این بررسی نشان می دهد که در آثار صوفیان اهل قبض که ...

بررسی نقش شناخت بنیادهای فکری علامه در تفسیرالمیزان در کشف نقاط قوت و ضعف روش به کار رفته در آن است. از یکی از مبانی فکری علامه با عنوان »تفکیک حقایق از اعتباریات« سخن گفته و سپس از نقش این مبنا در مباحث مختلف تفسیری بحث کرده است. مباحث یاد شده عبارتند از: یک - توحید در ابعاد گوناگون مثل مالکیت الهی که منشأ و پیدایش حقایقی در رابطه با ربوبیت الهی، قرب الهی، تسلّط و تصرف الهی، حضور الهی، اطاعت ال...