عصر حضرت رضا(ع) صحنه برآمدن جریان ها و گفتمان های بسیاری در جهان اسلام است. این گفتمان ها در دو سطح درون گفتمانی و برون گفتمانی قابل تشخیص هستند. امام هشتم(ع) به واسطه مواجهه با موج گسترده این فرقه ها و (خرده)گفتمان ها و لزوم روشن کردن افکار مسلمانان، به انجام مناظرات و مقابله های فراوانی مبادرت کردند. این پژوهش به دنبال آن است تا ضمن تحلیل گفتمان مناظرات و کیفیت مجادله ایشان با گفتمان های رقیب...

مبانی، انواع، روشها و اصول گفت وگوی فرهنگی از منظر قرآن مورد بررسی قرار گرفته است. نویسنده پس از تأکید بر نگاه مثبت قرآن به گفت وگو میان انسانها و پیروان ادیان، نخست به مبانی گفت وگو میان پیروان ادیان پرداخته و از عناوین: وحدت ادیان، مشترکات انسانی، مدارا و آسان گیری نام برده و معتقد است که قرآن با تأیید این مبانی راه گفت وگو را هموار ساخته است. سپس انواع گفت وگو در قرآن را توضیح داده آن را به ...

مسئله اراده الهی از جمله مباحثی است که از دیر باز در اندیشه خردورزان خداباور مطرح بوده است، در قلمرو تفکر اسلامی نیز این موضوع همواره محل تضارب آراء واقع شده است. از نظرگاه حکمت متعالیه، اراده الهی، جزء صفات کمالیه ذاتی و همان علم به نظام احسن می باشد، گرچه به عقیده این گروه اراده خداوند نیز همانند برخی دیگر از اوصاف او دارای مراتب است و لذا خداوند در مرتبه فعل نیز متصف به این صفت می باشد. البت...

در این مقاله رابطه بین دو پدیده جهانی شدن و القاعده بررسی می شود. نویسنده معتقد است القاعده به مثابه جنبشی تروریستی ضدجهانی شدن در واکنش نسبت به سلطه آمریکا در سطح جهانی به ویژه کشورهای مسلمان شکل گرفته است. در ضمن این جنبش از جهتی نیز از ابزارهایی که جهانی شدن در بعد فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی در اختیار آن قرار داده به نحو احسن بهره برده است. در این پژوهش ابتدا پدیده جهانی شدن و آثار، پیامد...

مناظره به عنوان سنّتی با جایگاه ویژه­ در فرهنگ اسلام، نیازمند اصول و مبادی خاصی بوده که لازمه موفقیت در آن، فراگیری و رعایت این اصول و موازین است. در یک نگاه، این اصول به دو دسته علمی و اخلاقی تقسیم می شوند: اصول علمی، مهارت­ها و علومی است که مناظره­کننده باید پیش از ورود به عرصه مناظره، به آنها مجهز باشد. امّا صِرف مجهز بودن به علوم لازم و رعایت نکات فنی در ارتباط با هر گفتگو کافی نیست، بلکه رعای...

اسلام دینی کامل و جهان گستر است و رهبران واقعی مذهبی اسلام ائمه بودند که امامت مسلمین را بر عهده داشتند و تمام سعی و تلاش خود را برای ترویج دین اسلام به کار گرفتند. امام صادق (ع) یک مکتب اسلامی را راه اندازی کردند که آموزه­های اسلامی به طور کامل و جامع در آن مکتب مورد بررسی قرار گرفت. احادیث و سخنان امام صادق (ع) که مکتب نوینی را بوجود آورد در تعالیم اهل بیت جایگاه بسیار والایی داشتند و ائمه ب...

دشمن شناسی و بصیرت نسبت به توطئه ها و تهدیدات یکی از شرایط مهم در هر حرکت و کار عظیمی است. در مهم ترین برنامه زندگی انسان که سیر و سلوک و تعالی و تقرب به خدا با محوریت صراط مستقیم باشد، دشمنی مصمم و توانمند با تمام توان و نیروهایش به میدان آمده تا انتقام خود را از انسان بگیرد و قسم خورده است که نگذارد او در صراط مستقیم حضور و استقامت یابد و این همان شیطان است. این مقاله پس از اشاره به فلسفه وج...

وقوع شرّ در نظام آفرینش و مسئله عنایت و علم عنایی حق تعالی، از مباحث مهمی هستند که در فلسفه و عرفان مطرح بوده و شبهات و دغدغه هایی را در حوزه اندیشه دینی پدید آورده است .بدین جهت برخی از فلاسفه و عارفان بدان عطف نظر نموده و در آثار خود ابوابی را به مسائل مذکور اختصاص داده اند. در این میان ابن سینا، ابن عربی و ملاصدرا دیدگاه های بارزتری را درباره مسائل فوق عرضه داشته اند. از دیدگاه هر سه اندیشمند...

تئوری کلام جدید در غرب وحی را امری غیر حقیقی و غیر معرفت بخش می دانند. قرآن منبع اصلی آیین اسلام است؛ اگر در حق بودن، معرفت آفرینی و فهم پذیری آن، تشکیک شود، کارکرد هدایتی خود را از دست خواهد داد. قرآن از سه شاخصۀ جامعیّت، جهانی و جاودانی بودن بر خوردار است. لازمۀ این اوصاف تکیه بر اصول و منطق متقن و استوار است. نظام معرفتی قرآن بر اصولی استوار است که مطابق فطرت و مورد وثوق عقل است. این اصول عبا...