محور این گفتار بر تحلیل روایی- گفتمانی فیلم «حاجی واشنگتن»، با توجه به مقوله بازتولید سرمایه اجتماعی استوار خواهد شد؛ گفتاری که بر این مفروض تکیه می‌کند که هر کنش اجتماعی ازجمله‌یک اثر هنری، دالی است که درون یک گفتمانی بزرگ‌تر معنا می‌یابد و کارکردی در جهت ترویج یا تضعیف (بخش‌هایی از) گفتمان بزرگ‌تر خواهد داشت. از طرف دیگر فهم یک اثر هنری بدون فهم جایگاه گفتمانی آن فهمی ناقص است. بدین ترتیب فیل...

ابزار هنری واسطۀ مؤثر در تحقق معنای اثر هنری است. نوع و شیوۀ تهیۀ این ابزار نیز متأثر از هستی شناسی هنرمندان است. در هنرهای اسلامی، ابزار هنری و آداب هنرمندی از ممیزات تأثیرگذار در نتیجۀ کار هنری هستند. چگونگی مواد انتخابی برای ساخت ابزار، همچنین التزام به آداب انجام کار، مقوم روح معنوی در هنر اسلامی است. این مقاله از طریق مطالعات کتابخانه ای و تحلیل تطبیقی نمونه هایی از آثار هنری تاریخ جهان و ...

لازم است مفاهیم اساسی‌ای نظیر فرمالیسم، آنتی‌فرمالیسم، و فرمالیسم میانه‌رو که در این مقاله به کار رفته‌اند معرفی شوند. فرمالیست‌ها معتقدند که ارزیابی زیبایی‌شناختی یک اثر هنری معمولاً شامل توجه آگاهانه به ویژگی‌های حسی یا ادراکی آن می‌شود و نیازی به شناخت ویژگی‌های غیرادراکی آن نیست. از سوی دیگر، آنتی‌فرمالیست‌ها معتقدند که هیچ یک از ویژگی‌های زیبایی‌شناختی یک اثر هنری صوری نیستند. عده‌ای از فلا...

زمینه: هنر می‏تواند ضمن برقراری ارتباط با حوزه‌های متفاوت علم با یکدیگر، محلی برای تلاقی مجهولات معنوی اندیشه بشری در قالب موضوعات و صحنه‌هایی بهجت‌آفرین و زیبا، باشد. حقیقتِ ایجاد جذبه و شور هنری از طریق واسطه‌ای به‌نام اثر هنری، هنرمندی است که با تزریق منش و هویت فردی و رعایت اخلاق در اثر خود دلیل اصلی نامیرایی بسیاری از هنرهای اصیل ایرانی را، باعث می‌شود. اثر هنری از این نگاه محل ظهور وجود هن...

بررسی سیر تحولات فرم در تاریخ هنر، نظریه ای بنیادین در شکل شناسی آثار هنری است. می توان تاریخ هنر را از طریق بررسی شکل آثار هنری یا زیباشناسی فرم های هنری مطالعه و بررسی کرد. تاریخ هنر بر اساس روش ساخت و ساز آثار هنری و آفرینش فرم، تحقق یافته است نه از توان تفسیر، نقد و داوری ناقدان آثار هنری. گرچه ذهنیت هنرمندان، متقدم بر تحقق عینی آثارشان است، اما، این عینیت و نظام صوری آثار هنری است که تاری...

در میان آثار حکما و فلاسفه مسلمان به «منشأ لذت از اثر هنری» و «منشأ زیبایی» اشاره شده است. این بحث کما بیش در فلسفه غرب نیز تکرار شده است. در این بحث فلاسفه تلاش دارند منبع الهام زیبایی به هنرمند و چرایی و چگونگی درک زیبایی توسط مخاطب اثر هنری را بررسی کنند و زمینه بحث از «کیفیت درک زیبایی» را فراهم آورند. در این زمینه دو نظر اصلی مطرح شده است؛ نخست فیثاغورس و فیثاغورسیان بر این اعتقادند منشأ ز...

نقیضه در جریان خوانش بینامتنیت و آشنایی‏زدایی و شالوده‏شکنی در عصر پسامدرن، به‏زعم جایگاه نقدی که در دستاوردهای گفتمان پست‏مدرن داشته‏اند، تداخل رویکرد به مرزهای یکدیگر دارند. نقیضه که به وارونه‏سازی غیرتصنعی اهتمام می­ورزد و شیوه آشنایی‏زدایی که به بازتولید اثر هنری می‏پردازد و نیز رویکرد ساختارشکنی که دریدا مطرح می‏کند در بی‏نهایتی معناپردازی و چندصدایی در تقابل‏های پارادوکسیکال مشترک­اند. بر...