ثابت بن سنان صابی از جمله مورخانی است که به رغم آن که آثارشان در سده های بعدمورد استفاده قرار گرفته است، اما امروز، به علت در دسترس نبودن آن آثار ، شأن واهمیتشان چندان شناخته شده نیست . در این مقاله با نگاهی کوتاه به زندگانی ثابتبن سنان به معرفی دو اثر مهم وی، یعنی تاریخ کبیر و اخبار قرامطه پرداخته ایم و براینشان دادن اهمیت کتاب تاریخ او و اینکه چه مقدار از آن مطالب اکنون در اختیارماست، به میزا...

کشف­المجوب پس از کتاب شرحِ تعرّف، قدیم­ترین و در عینِ­حال نخستین اثر مستقل است که در تصوّف و عرفانِ اسلامی به زبانِ فارسی نگاشته شده است. این اثر به­رغمِ آن­که در حوزۀ مباحثِ عرفان اسلامی، کتابی به­شمار می­آید که شرح یا ترجمۀ آثارِ پیش از خود نیست اما در محتوا و مضمون، تأثیر­پذیر از منابعِ پیشین بوده است. هجویری در نگارش این کتاب، ضمنِ بهره­مندی از افکار و اندیشه­های مشایخِ متقدّم یا معاصر، به منابعِ موجود و...

در قرن پنجم هجری همزمان با اوج گرفتن مباحث عرفانی و به تبع آن رواج روزافزون تألیفات متعدد در حوزه عرفان اسلامی، ابوالقاسم قشیری با دقت نظر خاصی که در اندیشه های عرفانی داشت، اثری برجا گذاشت که از همان زمان تألیف جایگاه خود را به دست آورد و اندکی بعد به فارسی نیز ترجمه شد. نخستین بار حدود نیم قرن پیش ترجمه رساله قشیریه با انتساب به ابوعلی عثمانی، توسط فروزانفر تصحیح و چاپ شد. این اثر بخصوص با تو...

در این مقاله مطالب رسالۀ هرون و نسخه های جرثقیل فارسی بررسی می شود تا زمینۀ مقایسۀ نسخه های فارسی با یکدیگر و با رسالۀ هرون فراهم آید و بتوان از این طریق میزان اصالت نسخه های فارسی را سنجید. نسخه های فارسی که به تعداد 22 عدد در کتاب خانه های ایران نگهداری می شوند در بازۀ زمانی سده های 9 تا 13ق نوشته شده اند و تاکنون بررسی نشده اند. برخی از این نسخه ها به نام معیار العقول منسوب به ابن سینا هستند...

نوشت? منتشر نشده ای که از مرحوم هوشنگ اعلم به زبان فرانسه بر جای مانده و خانم نگار نادری آن را به فارسی برگردانده است. تصویر دست نوشت? به جا مانده از هوشنگ اعلم در پایان این مقاله پیوست شده است. تمام آنچه در باب این مؤلف، شعیا بن فریغون می دانیم، این است که شاگرد ابوزید احمد بن سهل بلخی، دانشمند و جغرافی دان ایرانیِ در گذشته به سال 322ق/934م، بوده است، که در نتیجه رونقش در نیم? نخست سد? چهارم ه...

چکیده: اشتراک لفظی در کنار ترادف و اضداد، از جمله مباحث معناشناسی است که زبان شناسان پیشین بدان پرداخته اند و تعریف هایی نیز از آن ارائه داده اند. سیبویه اولین کسی است که اشتراک لفظی را در تقسیمات کلام ذکر نموده و وجود آن را در زبان تأیید کرده است. تداخل لهجه ها و وام گیری از زبان ها، وضع اولیه ی زبانی، تطور صوتی و کاربرد مجازی، از جمله عوامل پیدایش اشتراک لفظی می باشد. زبان شناسان معاصر بر ای...

تحقیق حاضر با عنوان بررسی تحلیلی و تطبیقی آیات و سور مکی و مدنی از زاویه مباحث ادبی با محوریت مجمع البیان است. درنگ در این دست مباحث تفسیری این کتاب بیانگر آن است که به رغم شیوایی و رسایی سرتاپای قرآن کریم، رنگ های متنوع ظرایف و دقایق ادبی در آیات و سور مکی، چشمگیرتر و نمایان تر است و از قضا مفسر نامبرده حجم بیشتر مباحث ادبی تفسیر خود (مباحث لغوی و قرایی و اعرابی) را ویژه تفسیر آیات و سور مکی ق...

نقد و بررسی کتاب »زبدهالبیان« اثر محقق اردبیلی است. محقق اردبیلی، از فقیهان قرن نهم و پرورده حوزه علمیه نجف است. اثر حاضر، که در موضوع آیات الأحکام نگارش یافته، از تفاسیر معتبری چون مجمع البیان طبرسی، کشّاف زمخشری، تفسیر بیضاوی و کنزالعرفان فاضل مقداد بسیار بهره جسته است. وی در تفسیر آیات، بارها از اسباب نزول کمک گرفته و معتقد است که آیه با مورد و سبب نزول، تخصیص نمی خورد. وی در زمینه فتوای فقهی...

توجه به شادی و ابعاد راهبردی آن، نقش اساسی در مطلوبیت کیفیت محیطی محلات شهری دارد که امروزه عدم توجه به آن، یکی از چالش‌های پیشِ رو شهرها به ویژه کلانشهرهایی مانند مشهد به عنوان بستر زیست انسان در راه رسیدن به زندگی پایدار شهری است. طی دهه‌های اخیر  با توسعه‌های جدید و قدیم شکل گرفته در سطح کلانشهر مشهد، محلاتی ایجاد شده‌اند که از سطح کیفی مطلوبی برخوردار نبوده و با مشکلات و معضلات فراوانی مانند...