چکیده مقاصد شریعت علم به اهداف شریعت و فهم غایات آن است. فقهای امامیه از قرن سوم به مقاصد شریعت اهتمام داشتند و فقهای معاصر افق جدیدی در فهم مقاصد شریعت گشوده‌اند. این مقال با بررسی تحلیلی‌توصیفی مقاصد شریعت که موضوعی فقهی، کلامی و اصولی است و تأثیر مستقیمی در استنباط فقهای امامیه دارد و در پاسخ به میزان اعتبار مقاصد شریعت در آثار فقهای امامیه، ضمن تتبع در آثار فقهای شیعه و تأکید بر دیدگاه‌های...

علی (ع) آگاه‌ترین فرد به قرآن کریم و تفسیر و تبیین آن کتاب الهی بعد از رسول خدا (ص) بوده است. نقل‌های متنوعی از ایشان در ابواب گوناگون فقهی برجای مانده است که نشان‌دهندة دیدگاه‌های حضرت درمورد آیات فقهی است. براساس روایات، علی (ع) در موضوعات مختلف احکام توصیه‌ها و تبیین‌هایی داشته است که مراجعه به کتب تفسیری، مخصوصاً تفاسیر روایی، صحت این ادعا را اثبات می‌کند. علی (ع) در سخنان خود به تفسیر آیات ...

قاعده عدل و انصاف آثار فراوانی در فقه دارد. این مقاله درپی اثبات این قاعده با استدلالات فقهى، عدل و انصاف را از نظر لغت و اصطلاح معنا مى‌کند و براى اثبات آن به دو دسته دلیل تحت عنوان دلایل عمومى و خصوصى می پردازد تا کلیت و عمومیت قاعده را اثبات کند. در بخش دیگر، مصادیقى را از ابواب فقه برمی‌شمرد و رابطه بین این قاعده را با قاعده قرعه مورد توجه قرار می‌دهد و به اثبات می‌رساند که قاعده عدل و انصا...

این رساله در یک مقدمه و 7 بخش تنظیم یافته است. بخش اول در بررسی مراکز و حوزه های قرائت قرآن از آغاز تا قرن چهارم هجری بخش دوم در معرفی طبقات قاریان و مقریان این دوره و ترسیمی از 7 نمودار از سلسله سند قرائت قراء سبعه و نیز تعیین جایگاه ایشان بخش سوم در انحصار قرائات قرآنی در هفت قرائت و چهارده روایات بخش چهارم در اصول قرائات و شیوه قرائت و اقراء قراأ سبعه و روایاتشان بخش پنجم در باب فروع ...

یکی از مباحث مهم در عرفان عملی و مقامات‌العارفین توبه است. توبه یکی از ابواب بهشت است و نبودن آن مساوی هلاک عامۀ اهل معصیت است. توبه، تنها راه نجات گنهکاران، وسیلۀ تقرب به خدا، تبدیل‌کننده سیئات به حسنات، امید ناامیدان، نخستین مقام عارفان و اوّلین منزل سالکان کوی دوست است. توبه، موضوع مشترک دین‌های زرتشتی و اسلام است. در این مقاله بیش از هر چیز توبه از حیث لغت و اصطلاح در قرآن مورد توجه...

در این مقاله از طرفی به تبیین اصل «تألیف قلوب» در فقه امامیه پرداخته‌ایم که به‌موجب آن، کفار یا مسلمانان ضعیف‌العقیده، به‌منظور جلب نیرو در جهاد یا جذب به اسلام و مسلمانان یا برای ایجاد وحدت بین آنها و حفظ حکومت اسلامی، مورد الفت قرار می‌گیرند. از طرف دیگر ضمن بررسی این حکم در زمان غیبت و ذکر ادلۀ فقها در این باب، به این نتیجه رسیده‌ایم که حکم، مذکور هم با توجه به احتمال وقوع جهاد و هم با وجود ...

منظور از اصل لزوم چنین است که عقود منعقده، متزلزل و فاقد ثبات نبوده و متعاقدین قدرت بر فسخ آن را نداشته باشند و مراد از جواز عقد این است که طرفین حق برهم زدن عقد را دارا باشند. اصل لزوم یکی از پرکاربردترین قواعد فقهی محسوب می‌شود و در ابواب مختلف فقه و حقوق و تفسیر قراردادها به کارمی آید. از جمله موارد کاربرد اصاله اللزوم این است که اگر عقدی منعقد گردد و قانونگذار تصریحی به لزوم و جواز ننموده ب...

فقه شیعه، فقه اداره نظام معاش و معاد آدمى و عجین با حکومت است و تمامى مقررات و قوانین اسلام، براساس دولت و حکومت و تشکیلات، بنا نهاده شده‏اند. این مهم را مى‏شود از روح حاکم بر اسلام و تک‏تک ابواب و مسائل فقهى فهمید. نویسنده در این مقاله به طور مبسوط به این مسئله مهم و حیاتى پرداخته و مناسبات فقه و حکومت را مورد بحث و بررسى قرار داده است. حاصل اینکه موضوعات و مسائل فقهى در مقایسه با فقه از چند ح...

آنچه در این جستار بحث و بررسی خواهد شد، جریان اصل صحت در ایقاعات است. اصل صحت یکی از قواعدی است که در اکثر ابواب فقهی، اعم از معاملات و عبادات جاری می‌شود. اکثر فقیهان بر این نظرند که مبانی حجیت اصل صحت، مانند «اوفوا بالعقود» و «تجاره عن تراض» شامل ایقاعات هم هست. در مقابل، برخی از فقیهان نیز اشکال‌هایی بر اجرای اصل صحت در ایقاعات وارد کرده‌اند که پس از بررسی و نقد این ایراد‌ها، به این نتیجه خو...

کتاب الحکمة المتعالیة فی الأسفار العقلیة الأربعة، از اوّلین تالیفات صدرالمتألّهین است. این کتاب دارای تمام ابواب فلسفی است و صدرالمتألّهین تا آخر عمر خویش در بخش‌های مختلف آن دخل‌وتصرف نموده‌است. از این رو، کتاب مذکور از مهم‌ترین آثار وی در زمینة حکمت متعالیه و تبیین مبانی آن به صورت نظری است. اسفار همچون کتاب‌های دیگر، در حیطۀ تحلیل‌های محتوایی (ره‌آوردها) و روشی (روی‌آوردها) مو...