قد صرّح أکثر من مصدر أن القرن الرابع الهجری یعدّ صورة متمیزة من الحضارة الإسلامیة فالأسماء اللامعة فی العلوم المختلفة، تحیّر عقول الباحثین، منها «ابن درید الأزدی» الذی کان من الشائع فی تراجم هذا العصر أن یقال إنّ فلاناً رحل إلی البصرة وأخذ العربیة والأدب من ابن درید، وذلک لأن المعرفة اللغویة التی کانت تعد «أم المعارف» والمرضع الأوّل لسائر العلوم قد انتهت إلیه وهذا ما جعل إسهامه فی ازدهار العلم والحضا...

چکیده محمدبن تومرت(سده6هـ) به عنوان فقیه با اقامت در مساجد، تربیت مریدان و سهل انگار خواندن مرابطان در اجرای شریعت، به عنوان رهبر مخالفان مطرح شد. وی با تکیه بر ویژگی های شخصی خود، که برخاسته از رهبری کاریزماتیک او بود، سبب تغییر ارزش های پیروان و همسویی با خود گردید. ابن تومرت سپس با نمادسازی، اعمال شبه معجزه، طرح نسب علوی و عصمت، زمینه اعلام مهدویت و تداعی اسطوره جامعه مغرب را فراهم ساخت و مو...

رساله حاضر مشتمل است بر ترجمه و تفسیر متن و شرح خواجه نصیرالدین طوسی بر کتاب اشارات و تنبیهات شیخ الرئیس ابوعلی سینا که هر دو از استوانه های حکمت مشا و از نوابغ روزگار خود بوده اند ابن سینا شارح بزرگ سخنان و آرا ارسطو و رئیس حکمای مشا است او موسس بسیاری از اصول و قوانین محکم و متقن فلسفه و مرجع مطلق علم طب و فلسفه و حکمت است خواجه نصیر را نیز استاد بشر و عقل حادی عشر نام نهاده اند او در تمام عل...

تصحیح روایات به قرینۀ وجود آنها در یکی از جوامع اولیه و آنگاه استثنا کردن برخی از آنها، از روش های معمول در ارزیابی روایت و شناساندن راویان نزد قدما بوده است. امروزه نیز بسیاری با پیروی از ابن ولید (م 343 ه.ق) – که روایت عده ای از راویان نوادرالحکمه یا مشایخ مؤلّف آن، محمد بن احمد (م حدود 290 ه.ق)، را استثنا کرده است – تمام روایات نوادرالحکمه، جز آنها که از مستثنین نقل شده است، را معتبر دانسته ا...

رساله بررسی تطبیقی آراء اجتماعی فارابی و ابن خلدون با محوریت این پیشفرض که نظریات و شخصیت علمی دانشمندان همواره تحت تأثیر محیط فرهنگی و شرایط سیاسی – اجتماعی عصر آنان قرار دارد و هر دانشمند به نوعی می تواند محصول عصر، دوره و تاریخ جامعه خود باشد، بیان می کند که ابونصر محمد فارابی (339- 259 ه. ق) و عبدالرحمن محمدبن خلدون (808- 732 ه. ق) هر دو گرچه فاصله زمانی زیادی از یکدیگر دارند از بنیانگذاران...

ابتدا شرح حالی از شیخ طوسی و ابن ادریس حلی که نظرات آنان مورد نقد و بررسی ماست آورده ایم. 2 - موارد اختلاف بین آن دو در سه کتاب قصاص حدود و دیات بطور فهرست وار در فصلی جداگانه برشمردیم. 3 - نقد و بررسی بعضی از این موارد در فصلی جداگانه صورت گرفته و جمعا" یازده مسئله مطرح نموده ایم و بعد از ذکر هر مسئله ابتدا نظر یا نظرات شیخ و سپس نظر ابن ادریس بیان داشتیم. 4 - قبل از پرداختن به مسئله و بررسی د...

رساله مزبور مشتمل است بر نمطهای هفتم، هشتم، نهم و دهم کتاب الاشارات و تنبیهات ابن سینا که با استفاده از نظریات ارباب علم و فلسفه و عرفان و گلچینی از کتب فلسفی - اسلوبی ساده و روان، ترجمه و شرح گردیده. خواجه نصیرالدین طوسی که از حکمای بزرگ اسلامی است متون کتاب اشارات و تنبیهات ابن سینا را شرح کرده و چون شرح مذکور را تا کنون کسی ترجمه نکرده است و آنچه که در این باب در برخی کتب آمده، بصورت پراکنده...

شعر هر شاعر، آیینه اوضاع اجتماعی و فرهنگی روزگارش است و ابهام و وضوح شعرش نیز تا حدی به جلوه های حیات اجتماعی که بدانها اشاره کرده است، بستگی دارد. لذا، تجزیه و تحلیل شعر شاعران برجسته ای چون: رودکی، انوری و خاقانی، علاوه بر ارائه تصویری روشن از جنبه های زندگی اجتماعی روزگار آنان، می تواند بخشی از پیچیدگیها و دشواریهای شعر آنان را نیز حل کند.در این پژوهش سعی شده است، بخشی از عناصر اجتماعی که شا...