مسائل ابن ازرق مجموعه سوالاتی است از واژگان قرآنی که نافع بن ازرق خوارجی، از ابن عباس به عمل می آورد. او تلاش می‏کرد تا شاید بر مثل ابن عباس چیره گردد. ابن عباس که مفتخر به همنشینی با پیامبر اکرم 6و نوشیدن جرعه ای از دریای علم وحکمت امیر مومنان علی بن ابی طالب علیه السلام بود همه پرسشهای او را با استناد به اشعار عرب جواب می دهد، این مجموعه سوالات گسترده‏ترین اثری است که از ابن عباس در مهارت وی ...

"ریاض ­الفتیان" ابن حسام هروی یکی از بهترین شروح نصاب در عصر تیموریان است که تا کنون نویسنده و خود اثر معرفی نشده است. مسأله اصلی در این مقاله، معرفی اجمالی"ریاض ­الفتیان" و مؤلفش و بخشی از نوآوری‌های او در زمینۀ ذکر وجه تسمیه و تفاوت­های واژگانِ بظاهر متفاوت است. نتایج تحقیق که به شیوه توصیفی- تحلیلی و بر مبنای روش اسنادی است، نشان می­دهد که نظام الدین بن کمال الدین بن جمال الدین خوافی هروی معر...

سعدی در گلستان اشاره کرده که تحت تربیت « ابن جوزی » قرار گرفته است. برخی گفته اند ابن جوزی مذکور، ابن جوزی اول ( متوفای 597 ) نیست، بلکه نوه ی اوست که همان نام را داشته و در سال 656 کشته شده است. برای اثبات این رأی دلیل خاصی ارائه نشده بلکه صرفاً یک حدس و اظهار نظر است. ولی قرائنی در حکایت گلستان وجود دارد که نشان می دهد ابن جوزی مذکور همان ابن جوزی اول ( متوفای 597 ) است. این قرائن و شواهد ـ در...

رساله غوثیه ، رساله ای است به طریقه خطاب فهوانی و محادثه مثالی حضرت ربانی باغوث اعظم که به زعم عده ای از محققان سخت کوش صبرنوش به محیی الدین بن عربی نسبت داده شده است. اما دراین مقاله، ضمن بررسی و نقد دلایل کسانی که آن را به ابن عربی نسبت می دهند، با بررسی رساله غوثیه و نیز انطباق مفاد معنایی آن با دیگرآثار محی الدین عبدالقادر گیلانی معلوم می شود که این رساله از عبدالقادرگیلانی است و به اعتبار...

چکیده     ابن عباس به عنوان یکی از مفسران بزرگ و بلند مرتبه قرآن کریم از شعر جاهلی برای فهم و درک واژگان نامأنوس قرآن کمک می­جسته است. پرسش­های نافع بن ازرق و پاسخهای ابن عباس با استناد به اشعار جاهلی که قریب به دویست مورد است، سندی است دالّ بر تاکید بسیار این مفسر برجسته بر اهمیت شعر در بیان لغات غریب قرآنی. این شیوه که از آن به «تفسیر لغوی قرآن» تعبیر می­شود به اذعان اکثر محققان علوم قرآنی، ...

عبدالله بن عباس در منابع روایی و تاریخی، دارای فضایل خاص و برجسته ای شمرده شده که هیچ یک از یاران پیامبر اسلام(ص) را یارای رسیدن به آن ها نبوده است. ادعای رؤیت جبرئیل از سوی وی، دعای ویژه پیامبر اسلام(ص) در حق او ـ که موجب می شود سخنان ابن عباس در تفسیر قرآن جایگاهی بلامنازع یابد ـ و القاب و مقامات ممتاز، از جمله این فضایل است. اما توجه به زمینه های شکل گیری خلافت عباسیان و درگیری های آنان با ع...

ابن ‌عطاءالله ‌اسکندرانی شاذلی به عنوان اولین نگارندة اندیشه‌های شاذلیه و گسترش‌دهندة این افکار شناخته شده است. اندیشه‌هایی که تماماً بر مبنای اسقاط تدبیر مفهوم پیدا می‌کنند. ابن عطاء، سالک را در ابتدای سلوک از تدبیر کردن منع می‌کند؛ چون اراده انسان در برابر اراده خداوند هیچ است و انجام تدبیر، حجابی برای سلوک ایجاد می‌کند. مقامات نه‌گانه ابن عطاء -یعنی توبه، زهد، صبر، شکر، خوف، رجاء، رضا، توکل، ...

در دوران غیبت صغری، ابو‌سهل اسماعیل بن علی و ابو محمد حسن بن موسی نوبختی از مشهورترین متکلمان امامیه در بغداد بودند که نقش مهمی در انتقال میراث کلامی امامیه به متکلمانی چون شیخ مفید و سید مرتضی بر عهده داشته‌اند. از آن‌جا که اندیشه‌های امامیه در دوران شیخ مفید و سید مرتضی تفاوت‌هایی با آراء متکلمان عصر حضور همچون هشامین و مؤمن‌الطاق دارد و به نوعی به اندیشه‌های کلامی معتزله نزدیک‌تر شده برخی بر...