قد صرّح أکثر من مصدر أن القرن الرابع الهجری یعدّ صورة متمیزة من الحضارة الإسلامیة فالأسماء اللامعة فی العلوم المختلفة، تحیّر عقول الباحثین، منها «ابن درید الأزدی» الذی کان من الشائع فی تراجم هذا العصر أن یقال إنّ فلاناً رحل إلی البصرة وأخذ العربیة والأدب من ابن درید، وذلک لأن المعرفة اللغویة التی کانت تعد «أم المعارف» والمرضع الأوّل لسائر العلوم قد انتهت إلیه وهذا ما جعل إسهامه فی ازدهار العلم والحضا...

إن الحزن من الموضوعات الشعریة التی یشعّ منذ العصر الجاهلی من خلال الأشعار الرثائیة التی تزخر بالعاطفة و المشاعر الحزینة الوجدانیة . لکنه ارتقی منذ العصر الحدیث خاصة منذ الفترة الرومانسیة بحیث لم یکن لیبرز من خلال الأبیات الشعریة المعبرة عن تجربة شعریة رثائیة فحسب بل أصبح کموقف ذاتی أو مزاج فطری یصطحب أکثر الموضوعات الشعریة و یصبغها بطابع حزین . و الشعراء الرواد العراقیون للشعر الحر أی بدر شاکر ا...

المسرحیة إنشاء أدبی فی شکل درامی و قصة تمثیلیة تبیّن فکرةً أو موضوعاً أو موقفاً و تُعرض أمام الشاهدین علی خشبة المسرح بواسطة الممثلین و بإستخدام مزیج من العناصر. عنیت الدراسة بتطور ظاهرة المسرحیة و صیرورة أوضاعها فی فترات زمنیة متعاقبة و إهتمت بمشکلات النشأة و الظهور و عوامل النمو و تدهور المسرح فی الأدب العربی و خاصة فی الأدب السوری و کذلک بتقانات و عناصر النص المسرحی و بنیته، لأن هذا الجنس الأدبی ...

بدون­شک معنای هر واژه­ای در بستر واقعیت و فرهنگ زمان خود مشخص می­شود و پویایی آن با گذر زمان پیش می­رود. این قاعده ی سیر و تحول در واژه­­ی فتوت نیز صدق می­کند؛ در واقع، فتوت و جوانمردی نمودی از خصوصیات اخلاقی است که محیط سوزان و خشک عرب در وجود بادیه نشینان نهادینه کرده است. نمود اولیه­ی این واژه در شجاعت جلوه­گر می­شود و عربها، فرد شجاع و دلیر را می­ستودند و بزرگ می­شمردند و این امر همانطور که...

درست هذه الورقة العلمیة معتمدة على المنهج الوصفی ـ التحلیلی، مصطلح الکرونوتوب (الزمکانیة) الأدبی خلال الإشارة إلى المصطلح نفسه فی حقل علم الفیزیاء لدى العالم الکبیر ألبرت أینشتاین؛کما درست کیفیة انتقال هذا المصطلح إلى الأدب على وجه العام والروایة على وجه الخاص بید الناقد و اللغوی الروسی الشهیر میخائیل باختین؛ هذا وإنّ مصطلح "الزمکانیة" أو "الکرونوتوب" یطلق على فضاء ناتج عن حرکة الزمن (الاسترجاعی...

الکنیة من الظواهر اللغویة والثقافیة المتمیزة بها العرب بین غیرها من الأقوام، ولا غرو أن هذه الظاهرة قدیمة ومهما کان أصلها فهی من رسوم العرب التی أبقاها الإسلام ووجّهها، وموضوعها فی الاستعمال تجاوز الإنسان ووسع جمیع أنحاء الحیاة وأطراف الکون، بما فیها الإنسان والحیوان والنبات والجماد والمعانی. هناک دراسات قد تطرقت إلى هذه الظاهرة من جوانب مختلفة بعضها لغویة دلالیة وبعضها دینیة ثقافیة. أما هذه الد...

حسین بن حمدان خصیبی از راویان و متکلمان امامیه است که در دوره غیبت صغری و سال های آغازین غیبت کبری می زیسته و در نزد فرقه نصیریه از احترام ویژه ای برخوردار بوده است. رجالیون متقدم او را به غلو متهم کردند. خصیبی در آثاری چون هدایه الکبری و رأس باشیه عقیده بابیت برای هر یک از امامان دوازده گانه را مطرح کرده و محمد بن نصیر را باب امام حسن عسکری (ع) دانسته است به همین دلیل فرقه نصیریه که در زمره فر...

خطبه های حضرت زینب و ام کلثوم(س) و امام سجاد(ع) از تأثیرگذارترین خطبه های پس از واقعه ی عاشورا است. آنان برای انجام رسالت خود، مهم ترین و کارآمدترین وسیله و قالب بیان عصر خویش یعنی خطبه را برگزیدند و با رعایت شرایط مخاطبان «حال و مقتضا»، خطبه هایی در اوج تأثیرگذاری بر مخاطب ایراد نمودند. با تأمل در خطابه ی اسیران کربلا، می توان به ویژگی های بی نظیر خطابی و ادبی آن، پی برد. از ویژگی های بارز این...