تحقیق حاضر در پنج فصل و به ترتیب ذیل تهیه و تدوین گردیده است. 1- فصل اول به بیان مباحث کلی اختصاص یافته است به این ترتیب که در مبحث اول، ضمن بحث پیرامون معنا و مفهوم مبنا و منبع در دانش حقوق و طرح نظریه های مربوط به آن، جایگاه عرف و عادت در میان منابع گوناگون حقوق مورد شناسایی قرار گرفته است. در مبحث دوم، نقش این منبع مهم در پیدایش قواعد حقوقی خاصه در جوامع ابتدایی مورد بررسی قرار گرفته است. در...

عرف به مثابه یکی از قواعد الزام آور، از منظر صاحب نظران در شمار منابع حقوق موضوعه جای می گیرد. با این حال تبیین جایگاه آن در حقوق اساسی نیز نیازمند شناخت سابقه حضور عرف در اسناد بنیادین حاکم بر جوامع بشری می باشد. تقسیم مشهور قوانین اساسی به دو نوع عمده مدون و عرفی، تنها تبیین کننده بخشی از این جایگاه گسترده خواهد بود؛ زیرا تقسیم فوق به باور بسیاری از صاحب نظران تقسیمی نسبی است و قوانین اساسی م...

عرف در قالب رسم و روش و عادت معمول در میان مردم، نیروی حیاتی هر نهاد حقوقی و یکی از مقوله­هایی است که برای انطباق پاره­ای از احکام فقهی با مقتضیات زمان و مکان از تأثیری بی­بدیل برخوردار است. در واقع، هر قدر یک نظام حقوقی  از عرف بیشتر متأثر باشد از استحکام و قدرت بالاتری برخوردار خواهد بود. نظام حقوقی اسلام نیز با صحّه گذاشتن عرف­های محلی و ارجاع قانونگذار به آنها توانسته است ماهیت زنده و پویای ...

عرف یکی از نهادهای پیرافقهی است که ارتباط وثیقی با فقه فریقین دارد. در سال‌های اخیر فیلسوفان فقاهت حوزه فقهی امامیه درباره جایگاه این نهاد در مراحل مختلف فقاهت، بحث‌هایی کرده‌اند. از این میان می‌توان از کتاب‌هایی مانند درآمدی بر عرف و کتاب فقه و عرف یاد کرد. پژوهندگان این عرصه در پژوهش‌هایی که پیش‌تر به انجام رسانده‌اند، تا حدودی ماهیت عرف و محدودیت‌های کاربست آَن را در فقاهت امامیه مشخص کرده‌ان...

عملکرد عرف در مواجهه با مصادیق موضوعات عرفی به دو صورت قابل تصوّر است: تغییر حکم مصداق از جانب عرف، به دلیل خارج دانستن مصادیق از موضوعٌ له خطاب شرعی باشد. این نفی مصداق از عرف پذیرفته است؛ و صورت دوم در جایی است که عرف با وجود داخل دانستن مصداق در موضوعٌ له، حکم را از مصداق نفی کند. با توجه به این که موضوع در خطابات شرعی به طور غالب از نوع حقیقیّه است، حکم بر روی مفهوم حاکی از مصادیق خارجی قرار گر...

این رساله تحقیقی است پیرامون مبحث «عطف نسق» می باشد، نگارنده در این تحقیق تلاش می کند تا نکات و موارد موردنظر درباره مبحث مطرح شده را در یک پژوهش جامع گرد آورد و علاوه بر این، آراء متفاوت علما را در این زمینه مورد بررسی و کنگاش قرار دهد. این پژوهش به دو بخش تقسیم می شود که بخش اول آن به اقسام و احکام عطف نسق پرداخته و بخش دوم به تک تک حروف عطف پرداخته، و علاوه بر تعریف آنها، نکات بلاغی آنها را...

این فرهنگ شامل 54 گفتار می باشد که از خلال آن به مطالعه داستان زندگی پیامبران و اشخاص و گروه هایی که در قرآن نام آنها آورده شده است، بر اساس آیات قرآنی و روایات صحیح اسلامی می پردازد که به ترتیب حروف الفبا شامل اسامی ذیل می شود: آدم، آذر، ابراهیم، ابولهب، احمد، ادریس، اسحق، اسماعیل، اصحاب الاخدود، اصحاب الایکه، اصحاب الجنه، اصحاب الرس، اصحاب السبت، اصحاب الفیل، اصحاب القریه، اصحاب الکهف، الیا...

شکرالله جهان مهین*   چکیده دین مقدس اسلام بر خلاف همه مذهب ها و مسلک های اجتماعی موجود و گذشته مصرّاً پیروان خود را به تعقّل و خردورزی دعوت می کند و در بسیاری از آیات قرآن کریم به این حقیقت توجه شده است. از نظر قرآن کریم، نیروی عقل و خرد آدمی یکی از سرچشمه های علم و آگاهی بشر و نیز یکی از ممیزات واقعی انسان از سایر حیوانات می باشد. به همین علت، نقش عمده ای در ابعاد گوناگون شناخت حقیقی و در نتیجه ر...

مدلول آیة 106 سورة بقره «ما ننسخ من ایه او ننسها نات بخیر منها او مثلها الم تعلم ان الله علی کل شی قدیر» که به آیة نسخ مشهور است میان مفسّران محل خلاف است. سبب بروز این اختلاف و ظهور آرای گوناگون در این زمینه در واقع معانی محتملی است که برای سه تعبیر «نسخ»، «آیة» و «انساء» در آیه مورد بحث بر شمرده اند. بیشتر معانی مورد نظر مفسّران به دلیل عدم توجه به سیاق آیه و هماهنگی میان بخش های مختلف آن، نادر...