اختلاف در مرجع ضمیر «فأنساه» در آیه 42 یوسف این آیه را به یکی از آیات چالش برانگیز در حوزه تفسیر و کلام مبدل کرده است. در تفاسیر روایی با استناد به انبوهی از احادیث، حضرت یوسف× مرجع ضمیر دانسته شده و درخواست وی خطایی به شمار آمده که موجب زدوده شدن یاد پروردگار از دل وی گردیده است. در مقابل گروهی از مفسران با استناد به سایر آیات، مرجع ضمیر را به زندانیِ در شرف آزادی بازگردانده اند. بدین سان شیطان...

علوم قرآنی مجموعه ای از اطلاعات و دانستنی ها است، که آشنایی با آن برای هر مفسر و محققی لازم است. با توجه به اهمیت علوم قرآنی، تلاش گردیده تا در این پژوهش آراء علوم قرآنی شیخ مفید (ره) مورد بررسی و ارزیابی قرار گیرد. زیرا شیخ مفید از دانشمندان گران قدر است که از استوانه های فکری شیعه محسوب می گردد. بدین منظور در این پژوهش به بررسی مباحث: وحی، نزول قرآن، اعجاز و تحریف ناپذیری قرآن از منظر شیخ مفی...

یکی از اصطلاحات شناختۀ قرآنی «الراسخون فی العلم» است که در هفتمین آیه از سورۀ آل عمران یاد شده، و در تفاسیر اسلامی با بحث تأویل آیات متشابه گره خورده است. این اصطلاح در آثار ملاصدرا ـ اعم از تفسیری و فلسفی ـ نیز به وفور دیده می شود. وی افزون بر این که در بحثهای تفسیری خویش رسوخ در علم را ملاک جواز ورود به عرصۀ تأویل دانسته، کاربرد این ملاک را توسعه بخشیده، و در گستره ای از مباحث اعتقادی و فلسفی...

ارتباطات انسانی در قرآن بر مبنای دو بافت تأثیرگذار شخصی و موقعیّتی شکل می¬گیرند. بافت موقعیتی با در نظر گرفتن جنسیت، نقش و پایگاه، فرهنگ، محیط و زمان و بافت شخصی با لحاظ شخصیّت، انگیزه ها، ویژگی ها و نگرش های شخصی مخاطب، در کیفیت رابطة افراد تأثیر گذارند. میزان تاثیر این دو بافت بسته به عناصر و اجزای ارتباط است. ازاین¬رو، در برخی از ارتباط ها، بافت شخصی و در برخی دیگر، بافت موقعیّتی اهمیّت بیشتری م...

یا دقت در آراء و نظریات علماء علوم قرآنی ، این نظریه که علت اساسی توحید مصاحف در عصر عثمان ، اختلاف قراآت رایج در عهد وی بوده است، بیش از هر مطلبی به چشم می خورد. به عقیده نگارنده با رجوع به مصادیق ذکر شده در اختلاف قراآت – که در منابع به فراوانی از آن یاد شده – و با توجه به تعاریف مصطلح قرائت و قراآت، می توان نظریه رایج را ، قابل نقد و بررسی دانست؛ بنابراین باید ریشه های اختلاف قراآت را بار دی...

شیخ طوسی در تفسیر التبیان، صاحب نظرات و آراء ویژه تفسیری و قرآنی است. این پژوهش بر آن است، تلاشها و اجتهادهای ایشان را در دریافت معناشناسی واج و نشانه شناختی تغییر صامت و مصوّت در ایفای معنا، به تصویر بکشد. برای این منظور، موارد قابل توجهی از استنباطها و فهم ظریف ایشان در این خصوص شناسایی، بررسی و تبیین، و یافته ها به روش توصیفی ـ تحلیلی ارائه شده است. در این بررسی، مشخص گردید اندیشمندان و علمای...

چکیده این موضوع از آن جهت که به بررسی آراء یکی از مفتیان مهم فرقه سلفیه در دوره معاصر نقش مهمی در گسترش و نشر عقاید وهابیت داشت پرداخته وآن را با تاکید بر آراء علامه طباطبائی (رحمه) نقد می نماید دارای اهمیت وضرورت بسیار است . در این تحقیق ابتدا به دو عنصر مهم کلیدی توحید و شرک پرداخته می شود. سپس ملاک شرک و مصادیق آن از دیدگاه عبدالعزیز مطرح می شود سپس با تکیه بر آراء علامه و استناد به آیات ق...

یکی از موضوعات مهم زبان شناسی قرآن شناخت پدیده ی وقف است که در اثر قطع نفس هنگام قرائت، و به منظور تازه کردن آن به وجود می آید. از آنجایی که گاهی در قرآن کریم واژگانی به دو یا چند صورت قرائت شده است و این اختلاف در قرائت سبب صدور احکام فقهی و منشأ تفاوت دیدگاه دانشمندان اسلامی می‌شود، در این پژوهش ضمن بیان وقف و اقسام آن با ذکر شواهد قرآنی، بر آنیم تا دریابیم، با قطع سخن در هنگام خروج آخرین لفظ...