یکی از مباحثی که همواره در بحث ساختار غزل مطرح می شود، موضوع بود یا نبود انسجام در غزل است. در پژوهش حاضر، کوشیدیم با به کارگیری رویکرد زبان شناسی نقش گرا و براساس الگوی هلیدی و حسن، انسجام غیرساختاری در غزل را بررسی و تحلیل کنیم؛ ازاین رو، پس از استخدام این الگو، تبیین اصول انسجام غیر ساختاری و تفکیک آن از انسجام ساختاری، تلاش کردیم براساس غزلی از حافظ، موضوع انسجام را توصیف و تبیین کنیم. هدف ...

یکی از مباحثی که همواره در بحث از ساختار غزل مطرح می شود، موضوعِ بود یا نبود انسجام در غزل است. در همین راستا، مقاله پیش رو در پیِ آن است که با به کارگیری رویکرد زبان شناسی نقش گرا و استخدامِ الگویِ انسجامِ ساختاری، ساختارِ تماتیکِ غزلی از حافظ را بررسی کند. بنابراین هدف از انجام این پژوهش آن است که با تحلیلِ ساختارِ تماتیک «بند» و نحوۀ ساز مان دهی عناصرِ درونی آن چگونگی، بروز و ظهورِ انسجام ساختاری را در...

یکی از مباحثی که همواره در بحث از ساختار غزل مطرح می شود، موضوعِ بود یا نبود انسجام در غزل است. در همین راستا، مقاله پیش رو در پیِ آن است که با به کارگیری رویکرد زبان شناسی نقش گرا و استخدامِ الگویِ انسجامِ ساختاری، ساختارِ تماتیکِ غزلی از حافظ را بررسی کند. بنابراین هدف از انجام این پژوهش آن است که با تحلیلِ ساختارِ تماتیک «بند» و نحوۀ ساز مان دهی عناصرِ درونی آن چگونگی، بروز و ظهورِ انسجام ساختاری را در...

چکیده: غزل حافظ الگوی کمال غزل فارسی است. حافظ در غزل های خود در بیشترین حد از ظرفیت های زیباشناختی و استعدادهای نهفته ی زبان فارسی استفاده کرده است. نوع کلمه و چگونگی به‏کارگیری آن از عوامل تمایز غزلیات حافظ است که آن را نسبت به نمونه های مشابه، متفاوت و برجسته تر جلوه می دهد. در این پژوهش، سعی بر این است تا مقایسه ای بین فکر و شعر فخرالدین عراقی (688- 610) و حافظ شیرازی انجام دهیم. عراقی از ج...

در این پایان نامه به بررسی تطبیقی غزلیّات حافظ و شریف رضی با توجّه به مشترکات و شباهت هایی که در شعر و اندیشه و غزل و شخصیت این دو شاعر وجود دارد پرداختیم که در ابتدا به تاریخ عصر و زندگی شریف رضی و حافظ نگاهی انداخته و به بخش نقدی بر ادب عربی در عصر شریف رضی، توجه ویژه کردیم. همچنین به تأثیرپذیری حافظ از شعر وادب عربی و توانمندی او درسرایش شعر صوفیانه به زبان عربی نیز نظر کرده، سپس غزل او و شریف...

خراسان بزرگ و ادبیات فارسی پیوندی ناگسستنی با یکدیگر دارند. هرجا از ادبیات، شاعران، نویسندگان و آثار ادبی بزرگ، سخن باشد، بی­شک نام شهری از خراسان نیز با آن همراه می­شود. این قلمرو پهناور به دلیل ویژگی­های طبیعی و موقعیت­های خود بستر مناسبی برای رشد و شکوفایی و تکامل آثار و انواع ادبی بوده است. حماسه یکی از انواع ادبی است که زاییده و بالیده خراسان است و طوس مهد این نوع ادبی کهنسال بوده است. شیر...

با توجه به ابعاد عمیق و پیچیده شعر حافظ تا کنون تحلیل های متفاوتی در باب ساخت معنایی غزلیات او مطرح شده است. بررسی ساختاری غزل ـ روایت های حافظ نشان از آن دارد که نه تنها ابیات مختلف یک غزل گسسته و جدا از هم نیست بلکه در یک زنجیره پیوستاری و پویا نمود می یابد. انسجام معنایی این دسته از غزلیات و ساخت روایی آن زمینه را برای تحلیل نشانه ـ معناشناسانه آن فراهم می کند. برای شناخت بهتر مناسبات درونی ...

چکیده حافظ و شعر او از دیدگاه­های گوناگون، بارها و بارها مورد بحث قرار گرفته است به گونه­ای که بیم آن می رود هرچه بگوییم و بنویسیم، گفته و نوشته باشند. درین زمینه مطالب تکراری و دریافتهای شخصی نامستدل، بازی با عبارات، کلی گوییها و فلسفه بافیها و عرفان بازیها، به حدّی است که به راستی خسته کننده شده است. درین مختصر به مطلبی که شاید کمتر متعرض آن شده باشند، می­پردازم و آن مقایسة سعدی و حافظ از جه...

غالب دهلوی معروفترین سخن‌سرای قرن سیزدهم هـ.ق. در هند است. در آن سرزمین او را لسان الغیب و شهنشاه سخن می‌نامند . غالب 334 غزل فارسی خود را در 20 وزن سروده ‌است؛ 85 درصد غزل‌های او در شش وزن پرکاربرد کل غزل فارسی و غزل سبک هندی است. به این ترتیب، بیشتر غزل‌های غالب مطابق معیار و شیوه‌های معمول زمان است؛ امّا از اوزان کم‌کاربرد نیز در غزل خود بهره گرفته‌است. قالب غزل با توجّه به ماهیّت آن پیوند عمیق...

برپایه رویکرد بلاغت جدید و بهره گیری از نظریّه امپسن در باب ابهام، نباید ابهام در کلمه و کلام حافظ را پیش فرضی صرفاً هنری تلقّی کرد، بلکه وقایع شگفت قرن هشتم حافظ را ناگزیر ساخته است تا از روی درایت و فهم موقعیّت، ترفند ابهام را هم در بُعد هنری و هم در بُعد عقلانی در غزل هایش به کار گیرد. اصولاً مقوله ابهام در غزل های حافظ مکث و سکوت معنادار و اندیشمندانه ای است که وی آگاهانه بدان دست یافته و آگاهانه ...