دین و باورهای توحیدی سنگ بنای جوامع انسانی است و فرهنگ و ارتباطات مهمترین ابزارهای تجلّی این سنگ بنا هستند. درباره این سه مولفه، یعنی دین، فرهنگ و ارتباطات_ که وجه ممیّز انسان از سایر موجودات هستند _ و نسبت و ارتباط بین آن ها بحث های متعدّد و تعاریف مختلفی ارائه گردیده است. بررسی تعاریفی که از دین، فرهنگ و ارتباطات با توجّه به نسبت این سه مولفه با هم و با نگاهی به ادبیات ارتباطات میان فرهنگی و ارتب...

این سطور جهت معرفی و بررسی کلی کتاب ادیان و مذاهب در ایران باستان نوشته شده است. اثر مذکور از سوی گروهی از مؤلّفان و به سرپرستی دکتر کتایون مزداپور به رشتۀ تحریر درآمده است. این کتاب به پیشنهاد گروه ادیان و عرفان انتشارات سمت و به منظور فراهم آوردن منبعی تازه برای مطالعۀ بیشتر دانشجویان گرد آمده و سعی راقم این سطور، معرفی و بررسی اهمیت این اثر و آثاری از این دست در جغرافیای دین پژوهی و فضای آکاد...

پرسش اصلی نوشتار حاضر این است که آیا فلسفة دین و الهیات موسوم به جهانی، می‌تواند با رویکرد اسلامی دنبال شود یا نه؟ فلسفة دین اجمالاً عبارت است از تأمل عقلی بیرون‌نگرانه در باب دین. این قسم معرفت، از سنخ فلسفه‌های مضاف و معرفت درجة دوم است و آشکارا از کلام (الهیات)، دین‌پژوهی و فلسفه متمایز است و با بهره‌گیری از توانایی عقل نظری، به ارزیابی معتقدات ادیان و پدیدار عمومی دین می‌پردازد. در این نوشتا...

یکی از مسائل مهم در دین پژوهی تطبیقی و نیز در فلسفه دین و الهیات جدید، مسئله نسبت میان ادیان است. از سویی تعدد و تنوع ادیان و از سوی دیگر جهانی شدنِ ناشی از دنیای متجدد، با افزایش توجه و نگاه پیروان ادیان به یکدیگر، دیدگاه هایی همچون حصرگرایی، کثرت گرایی و شمول گرایی را در باب نسبت ادیان به بار آورده است. در این میان، فریتیوف شوان و دیگر سنت گرایان به نظریه »وحدت متعالی ادیان» قائل اند. بنابر ای...

از مشترکات ادیان توحیدی، تأکید بر ارزشهای اخلاقی و تزکیه گفتار و رفتار است؛ ازاین رو، اخلاق می تواند نزدیک ترین ساحت ادیان به همدیگر برای گفت وگو باشد. این نکته مبتنی بر آن است که وجه مشترک اخلاق در ادیان یعنی عقلی بودن آنها در نظر گرفته شود. محبّت نیز خاستگاه مشترک ادیان است؛ چه دین با استناد به آیات و روایات چیزی غیر از محبّت نیست و محبّت نیز جز با اطاعت و امتثال دستورات خداوند که در قالب دین ار...

این نوشتار راهبردهای امام رضا(ع) را در تقریب ادیان و مذاهب واکاوی کرده است؛ با این هدف که این راهبردها را برای وحدت مذاهب اسلامی در جهان معاصر شناسایی و معرفی کند. امام رضا(ع) همچون دیگر امامان(ع) با برخورداری از بینش قرآنی و با تأسی از سیره نبوی، همواره بر تقریب ادیان و مذاهب در عرصه های بیان، نظر و عمل اهتمام می ورزیدند. در سیرۀ رضوی، ادیان آسمانی با وجود جلوه های متفاوت، ماهیتی واحد دارند و ...