برپایۀ نظریۀ «منطق گفت وگویی» میخائیل باختین، رمان بیش از هر چیز، یک پدیدۀ زبانی است که اصالت آن با ویژگی «چندزبانی»­اش پیوند دارد. زبان در چارچوب علم فرازبان­شناسی، از رویکردهای اجتماعی و ایدئولوژیکی مختلف سخنگویان حکایت دارد. رمان­نویس دنیای متکثر از لحن ها، صداها و جهان­بینی­های متنوع را در ساختار زبان رمان، در سخن شخصیت ها، سخن راوی و زبان انواع ادبی و غیر­ادبی به کار می­گیرد و نظام می­بخشد...

صادق هدایت، رمان «حاجی‌آقا» (1324) را بر پایۀ رویدادهای تاریخی‌ـ سیاسی اواخر حکومت رضاشاه و اوایل حکومت محمدرضاشاه، به فاصلۀ زمانی اندکی نسبت به آن‌ها نوشته است. برای اینکه بدانیم این رمان با تأثیرپذیری از کدام گفتمان یا گفتمان‌های سیاسی نوشته شده‌است، با بهره‌گیری از روش تحلیل گفتمان انتقادی (بر پایۀ اندیشه‌های روث وداک، جیمز پُل جی و نورمن فرکلاف)، آن را بررسی کرده‌ایم و دیدگاه نویسنده‌اش را ن...

چکیده مبانی شخصیت و شخصیت پردازی رمان های پیشامدرن، مدرن و پسامدرن ادبیات فارسی مجید جلاله وند آلکامی انسان گره گاه، دال اصلی و در عین حال دال شناور و سیال نوع ادبی رمان است. رمان از انسان سخن می گوید و به دغدغه های انسان امروز پاسخ می دهد. انسان رمان، شخصیت نامیده می شود. این رساله به بررسی مبانی شخصیت و شخصیت پردازی رمان های پیشامدرن، مدرن و پسامدرن ادبیات فارسی می پردازد. نقط? عزیمتِ این...

یکی از داستان­های موفق و تأثیرگذار در حوزه ادبیات داستانی پس از انقلاب اسلامی دفاع مقدس که به دلایل مختلف، اقبال همگان را در پی داشته؛ رمان بیوتن اثر رضا امیرخانی است. این رمان که در یک سال هشت بار تجدید چاپ شد؛ با توجه به مسائل ساختاری، زبانی و سبکی از یک سو و رویکرد اجتماعی­ـ انتقادی به جنگ و آسیب­های روانی و زیستی آن از سویی دیگر، هم توجه جامعه علمی و دانشگاهی را موجب شده و هم تأملِ منتقدان ر...

تحلیل گفتمان رویکردی جامع در تحلیل متن است که به وسیله آن می‌توانیم فکر نویسنده و هدفی که از ماورای صورت و معنا در متن را دنبال می‌کند، تبیین کنیم. از آنجایی که تحلیل متون جدید و بویژه نوع ادبی رمان در تغییر و تحولات فرهنگی و اجتماعی جهان معاصر نقش بسزایی دارد، مسئله تحلیل متون بر این اساس و بیان گفتمان غالب و جهت دهی آنها از ضرورت‌های ادب معاصر است. این پژوهش بر مبنای تحلیل انتقادی گفتمان بر ...

تحلیل گفتمان رویکردی جامع در تحلیل متن است که به وسیله آن می‌توانیم فکر نویسنده و هدفی که از ماورای صورت و معنا در متن را دنبال می‌کند، تبیین کنیم. از آنجایی که تحلیل متون جدید و بویژه نوع ادبی رمان در تغییر و تحولات فرهنگی و اجتماعی جهان معاصر نقش بسزایی دارد، مسئله تحلیل متون بر این اساس و بیان گفتمان غالب و جهت دهی آنها از ضرورت‌های ادب معاصر است. این پژوهش بر مبنای تحلیل انتقادی گفتم...

رمان سرگذشت حاجی بابای اصفهانی جیمز موریه از جمله آثاری است که ردپای موج جدید استعمار در آغاز سدة نوزدهم در آن به خوبی آشکار است، استعماری که به یاری گفتمان نوپای شرق‌شناسی، متون ادبی را همچون ابزاری برای گستراندن و مستحکم ساختن آمریت و اقتدار غرب بر شرق به کار گرفت. در این نوشته، تلاش بر این است که با بررسی مناسبات سیاسی ایران و انگلستان در دهه‌های آغازین سدة نوزدهم و تشریح نقش موریه در این ...

شیخ رمان­نویسی الجزائر، «طاهر وطار» از جمله­ی نویسندگان معاصر است که می­توان الجزائر را با تمام فرازها و نشیبهایش در همه­ی نوشته­هایش دید. رمان «الزلزال» از رمانهای مشهور اوست که در آن به مسأله­ی «قانون اصلاحات ارضی» 1971 در الجزائر اشاره می­کند. این رمان به نوعی بیان کننده­ی اندیشه­ها و دیدگاه­های«وطار» است، زیرا که وی به سوسیالیسم به عنوان راه چاره­ای برای درد و رنجهای الجزائر معتقد بود. جهان...

شیخ رمان­نویسی الجزائر، «طاهر وطار» از جمله­ی نویسندگان معاصر است که می­توان الجزائر را با تمام فرازها و نشیبهایش در همه­ی نوشته­هایش دید. رمان «الزلزال» از رمانهای مشهور اوست که در آن به مسأله­ی «قانون اصلاحات ارضی» 1971 در الجزائر اشاره می­کند. این رمان به نوعی بیان کننده­ی اندیشه­ها و دیدگاه­های«وطار» است، زیرا که وی به سوسیالیسم به عنوان راه چاره­ای برای درد و رنجهای الجزائر معتقد ...

رمان سیاسی یکی از اقسام ادبیات داستانی فارسی با مولفه هایی خاص است که از سایر جریان های داستان نویسی معاصر متمایز است. این نوع از داستان ها به نسبت سایر اقسام (اجتماعی، دینی، فیمینیستی و...)، به دلیل ویژگی و ماهیت منحصر به فرد و پیوندهای نزدیک با جامعه و وقایع اجتماعی و سیاسی، از میان مجموعه روش های تحلیل رمان؛ با روش تحلیل انتقادی گفتمان سنخیت بیشتری دارد. این نوع خاص از تحلیل رمان؛ یکی از روش...