نقد و بررسى «تفسیر ابى الجارود» از حیث سندى و صحت و سقم انتساب آن به امام باقر(ع) است. در میان آثار اسلامى، تفسیرى منسوب به امام باقر(ع) به روایت ابى الجارود به چشم مى‌خورد که به «تفسیر ابى الجارود» شهرت دارد. درستى و نادرستى نسبتِ تفسیر به آن حضرت (ع)، نیاز به بررسى شخصیّت ابى الجارود دارد. وى از اصحاب امام باقر(ع) و امام صادق(ع) بوده و از این دو امام، روایاتى داشته و هفت سال پس از رحلت امام با...

مرجئۀ شیعه نام جریانی است که در کوفۀ سدۀ دوم نقاب از چهره برگرفت. این گروه که عمدتاً به دنبال بروز شرایط اجتماعیـ سیاسی کوفه و احتمالاً به منظور حل و فصل معضلات پیش روی جامعه شیعی، خود را از شیعیان اعتقادی متمایز کردند، در مسئلۀ امامت به عنوان محوری‌ترین کانون فکری شیعه، ایده‌ای مطرح ساختند که به‌ واقع گونه‌ای عقب‌نشینی از این مبنای فکری شیعه بود. سامان‌دهندگان این رویکرد که بعضاً از اصحاب امام با...

مرجئۀ شیعه نام جریانی است که در کوفۀ سدۀ دوم نقاب از چهره برگرفت. این گروه که عمدتاً به دنبال بروز شرایط اجتماعیـ سیاسی کوفه و احتمالاً به منظور حل و فصل معضلات پیش روی جامعه شیعی، خود را از شیعیان اعتقادی متمایز کردند، در مسئلۀ امامت به عنوان محوری ترین کانون فکری شیعه، ایده ای مطرح ساختند که به  واقع گونه ای عقب نشینی از این مبنای فکری شیعه بود. سامان دهندگان این رویکرد که بعضاً از اصحاب امام با...

شرایط دشوار سیاسی و اجتماعی علویان در طول دوره امویان و عباسیان، حمایت افراد سرشناس را نسبت به قیامهای آنان دربر داشت. یکی از آن افراد، امام ابوحنیفه است. حیات سیاسی او، آکنده از وقایع سیاسی، از جمله انتقال قدرت از امویان به عباسیان و قیامهای علویان بود. ابوحنیفه، به دلیل اندیشه­‌های اعتراضی و فساد حکومتهای زمانه، هیچ­‌گاه مناصب حکومتی را قبول نکرد. این مقاله با رویکرد توصیفی ـ تحلیلی و با طرح ...

در این پایان نامه سعی شده که ابتدا موضوع زندان ، زندانی و شکنجه در شاهنامه مورد بررسی قرار گیرد و چگونگی انجام آن مشخّص شود . سپس به بررسی این موضوع در گرشاسب نامه پرداخته شده و در آخر به مقایسه هر دو اثر از نظر چگونگی توصیف زندان ، زندانی ، شکنجه ، علل انگیزه های جرم در دو اثر و مواردی دیگر در این راستا پرداخته شده است . این پایان نامه شامل چهارفصل است : در فصل اول در کلیّات به معانی لغوی و...

تاریخ بیهق نوشته ابوالحسن علی بن زید بیهقی، از مهم‌ترین تواریخ محلی فارسی است که در نیمه دوم سده ششم نوشته شد. چاپ انتقادی این اثر نخستین بار در 1317ش، به کوشش احمد بهمنیار و بار دیگر در 1347ش به سعی کلیم‌الله حسینی منتشر گردید. به رغم مقدمه و تعلیقات ارزشمند مصححان، همچنان کاستی‌ها و ابهاماتی در هر دو چاپ وجود دارد که بعضاً از چشم پژوهشگران تاریخ و تاریخنگاری در ایران نیز پوشیده مانده است. مقال...

کتاب جوامع احکام‌النجوم تألیف ابوالحسن علی بن زید بیهقی یکی از ارزشمندترین کتاب‌هایی است که در قرن ششم در زمینه احکام نجومی نگاشته شده است. نثر این کتاب بسیاری از ویژگی‌های زبانی و سبکی نثر مرسل قرن ششم هجری را داراست. این کتاب ویژگی‌های سبکی خاصی دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به انواع تکرار، انواع حذف، کاربرد خاص عبارات و کلمات، ویژگی‌های کتابت، کاربرد خاص ضمایر و همچنین ترتیب قرارگرفتن اجزای ...

عدی بن زید العبادی شاعر من العصر الجاهلی، طار صیته فی الآفاق. عاش الشاعر فی بلاط الساسانیین و ملوک الحیرة بعیدا عن الحروب الطائفیة، و المعیشة البدویة. کان الشاعر متضلّعا باللغتین العربیة و الفارسیة و رسولَ أنوشیروان إلی قیصر الروم، فلهذا نری شعره متأثّرا بهذه العوامل و بیئته، مختلفا عن شعر غیره من الشعراء أسلوبا ومضمونا ولغة وصورة. وقد أبان هذا المقال عن اتّصال الشاعر ببلاط الساسانیین وتأثیر هذا ال...