جلوه های نمادین رنگ در ادب عرفانی     لیلا امینی لاری [1]   سید مهدی خیراندیش [2]     تاریخ دریافت:17/6/92   تاریخ تصویب:23/4/93     چکیده   معـرفت عــرفانی و تجــارب شهودی عرفا در دایرۀ محدود الفاظ و واژگان نمی گنجد و نیازمند زبانی استعاری و رمزی است. یکی از راه های حسی کردن تصاویر، کمک گرفتن از عنصر رنگ است. در ادب عرفانی بسیاری از امور ذهنی و انتزاعی با نمادواژه های رنگ نشان داده می­شود. در ...

کلیم همدانی شاعر پرآوازۀ سبک هندی (اصفهانی) است که در سدۀ یازدهم هجری در عصر صفوی می زیست. وی به سبب سرودن غزل هایی شیوا شهرتی خاص یافته است. شیوۀ خاصّ او مضمون بندی است و نیروی تخیّل وی در اوج است. وی از هر چیز ساده و گذرا در قالب موتیف، تصویری ناب می آفریند و به راستی، موتیف ها مرکز ثقل خیال او هستند. گزینش ماهرانۀ موتیف ها و ترکیب استادانۀ تصویرها که به آفرینش مضمون هایی نغز می انجامد از شاخصه...

متون عرفانی چه نظم و چه نثر، علاوه بر مسایل ذوقی و بیان سیر و سلوک شاعر یا نویسنده ی آن در بردارنده مفاهیم و اصطلاحات فراوان و متنوع عرفانی هستند که پدید آوردندگان آن ها از آن مفاهیم و اصطلاحات در بیان و توضیح مطالب خویش استفاده کرده اند. گاهی نیز برخی از شاعران و نویسندگان عارف برای تعلیم و تربیت و آموزش سالکان، اثری را پدید آورده اند. این آثار به دلیل برخورداری از جنبه ی تعلیمی و آموزشی، بیشت...

بی تردید اندیشه‌های وجودشناختی شیخ اکبر، محیی الدین بن عربی و شنکره از بزرگترین ره‌آوردهای حوزة ه تحقیقات نظری و کشف و شهودهای عرفانی در گستر ه عالم اسلام و خطة پهناور هند، بلکه سرتاسر پهنه خاک به شمار می‌رود. اندیشهای عرفانی که در تنگنای حصار «وجود بما هو موجود» محدود و محصور نمی‌ماند، بلکه فراتر از همه شناخت آن را روزنه‌ای به روی خورشید و راهی به سوی رهایی می‌داند و مکتب رفیعی را بر شالوده آن...

فریضه معنوی و شکوهمند حج، جایگاه ویژه‌ای در دین اسلام دارد و یکی از نشانه‌های تعالی روحی و اخلاقی مسلمانان است. حج عبادتی جامع، کامل، تأثیرگذار و حیات‌بخش است و به همین جهت حکمت‌ها و اسرار فراوان و درخور توجهی دارد.آیات قرآن، ضمن بیان ارجمندی و بایستگی این فریضه مهم، به ابعاد و زوایای مختلف آن پرداخته و فلسفه و رازهای آن را به شکل‌های گوناگون مطرح ساخته است. این انگاره، مورد توجه جدی تفاسی...

حجاب عرفانی، یکی از موضوع‌های مهم در سنت عرفانی اول و دوم است. ابن‌عربی، عارف قرن هفتم، با کاربرد آیات و احادیث، وجود حجاب عرفانی را ثابت کرد. او عالم هستی را نتیجة تجلی اسماء و صفات خداوند می‌داند و از سوی دیگر همین اسماء و صفات خدا، خود حجابی بین بنده و پروردگار است؛ این حجاب‌ها سبب می‌شود تا انسان خداوند را نشناسد. ازنظر هستی‌شناسی، این حجاب‌ها زدوده نمی‌شوند؛ زیرا احدیتِ ذات خداوند را آشکار ...

    جلوه‌های نمادین رنگ در ادب عرفانی     لیلا امینی لاری [1]   سید مهدی خیراندیش [2]     تاریخ دریافت:17/6/92   تاریخ تصویب:23/4/93     چکیده   معـرفت عــرفانی و تجــارب شهودی عرفا در دایرۀ محدود الفاظ و واژگان نمی گنجد و نیازمند زبانی استعاری و رمزی است. یکی از راه های حسی کردن تصاویر، کمک گرفتن از عنصر رنگ است. در ادب عرفانی بسیاری از امور ذهنی و انتزاعی با نمادواژه های رنگ نشان داده می­شود....

کتاب معارف، مجموعه مواعظ، سخنان و نوعی یادداشتهای روزانه سلطان العلما بهاء ولد است که در آن، تجربه های روحانی مولف به شکل و زبانی خاصی بیان شده است. بهاء ولد در پاره ای از موارد، مطالب بسیار دقیق عرفانی را بوسیله زبان مجازی (تشبیه، استعاره و مجاز) و در کسوت لفظ، ادا می کند و به همین دلیل کلام او در بعضی مواقع پیچیده و مبهم است. ولی بهاء در بیشتر مواقع با شیوۀ نوینِ ادبی، تجارب پیچیدۀ باطنی خویش ...

آثار منظوم و منثور ادبیات عرفانی بخش عمده ای از گنجین? غنی ادبیات فارسی را شامل می شود و باوجود پژوهش های فراوانی که تاکنون در این حوزه انجام گرفته است هنوز ظرفیت های قابل توجهی برای تحقیق دارد. یکی از این حوزه ها مکاشفات و واقعه های روایت شده در متون منثور عرفانی است. هرچند عرفا، بیان و انتقال تجربیات شهودی خود را از طریق زبان به دیگران دشوار می دانستند امّا می توان نمونه های فراوانی از مکاشفات...