بنابر مستندات موجود، معماران در گذشته، علاوه بر دانش معماری، واقف به احکام نجوم نیز بوده اند؛ و در طرح ریزی بناها و شهرهای باستانی، غالباً با منجّمین همکاری داشته اند. نمونه های متنوعی از ملاحظات خورشیدی، هنگام ساختِ آتشکده ها، کاخ ها و شهرهای مدوّر در عهد ساسانی گزارش شده است؛ بدین صورت که امکان تشخیص زمان تغییر فصول در آن ها فراهم می آمده است. فقدان آگاهی های لازم برای تشخیص خصیصه های نجومیِ ابنیه...

ارگ سلطنتی تهران به‌عنوان مقر حکومتی سلسله قاجار (1208- 1343هـ.ق)، مجموعه متشکل از 6 بنای معظم، با کاربری‌های گوناگون است که هر یک با تزیینات معماری متنوع و ممتازی آراسته شده است. از جمله این تزیینات که به طور گسترده در کلیه بناهای مجموعه کاخ گلستان به یادگار مانده، تزیینات قواره‌بری چوب است که زینت بخش درها، پنجره‌ها و ... است. لذا هدف این مقاله بررسی و مطالعه ویژگی‌ه...

ساسانیان پارسی نژاد که وارث تمدن و هنر اشکانی و هخامنشی بودند حدود 5 قرن بر سرزمین ایران حکومت کرده و آثار بی شماری از معماری، نقش برجسته، نقاشی، پارچه بافی، ظروف، اشیای فلزی و شیشه ای، جنگ افزار و سکه های ارزشمندی به جهت نقش و نگارهای نمادین و خط نگاره های پهلوی خلق کردند که شماری از آن ها بر جای مانده است. هنر ساسانی، هنر «نوین ایرانی» است که سنت های پیشین را در خود دارد و با منظره سازی های ب...

گره چینی از اصلی ترین مشخصه هاس معماری اسلامی محیسوب می شود که در دوره صفوی به اوج کاربرد رسید.

چکیده نسخۀ کلیله و دمنۀ شماره 2198 کتابخانۀ کاخ گلستان، استنساخی از برگردان پارسی نصرالله بن عبدالحمید بن ابی المعالی معروف به نصرالله منشی است. ابتدا و انجامۀ این نسخه افتاده و هیچ اطلاعی راجع به زمان و مکان تهیۀ اثر و نیز نگارگر یا خوشنویس آن وجود ندارد؛ هر چند با توجه به ویژگی های نگارگری و خوشنویسی موجود، می توان آن را منسوب به سدۀ نهم هجری دانست. فرضیۀ نگارنده بر این اساس شکل گرفته است که ...

قلعه‌دختر فیروزآباد با عملکردهای کاخ و قلعه به‌عنوان بنایی ارزشمند از اواخر دوره اشکانی و مظهر تجلی خلاقیت‌های معمارانه‌ای است که در طول سالیان گذشته الگوی بناهای عظیمی شده است. بنابراین باید به‌عنوان سند تکامل تاریخ معماری ایران به‌درستی شناخته شود که در این مقاله به نقد ساختارگرایانه آن پرداخته خواهد شد. پرسش‌های جهت‌دهنده تحقیق پیرامون تحلیل و یافتن نسبت رابطه و کشف راهکارهای معمارانه به‌کار...

چکیده    کاشی­های نقش برجسته تصویری، گروه نسبتاً بزرگی از کاشی­های دوره قاجار را تشکیل می­دهد که تعدادی بسیاری از این کاشی­ها در سرسرای تالار اصلی کاخ موزه گلستان به کار رفته است. مطالعه و بررسی این آثار، روشنگر بسیاری از نکات و مسایل مربوط به هنر دوره قاجار می­باشد. همچنین پدیده تصویرگری در کاشی­های نقش برجسته قاجار، به عوامل مختلف فرهنگی، اجتماعی و هنری این دوره وابسته است. در این مقاله، به ت...

چکیده نسخۀ کلیله و دمنۀ شماره 2198 کتابخانۀ کاخ گلستان، استنساخی از برگردان پارسی نصرالله بن عبدالحمید بن ابی المعالی معروف به نصرالله منشی است. ابتدا و انجامۀ این نسخه افتاده و هیچ اطلاعی راجع به زمان و مکان تهیۀ اثر و نیز نگارگر یا خوشنویس آن وجود ندارد؛ هر چند با توجه به ویژگی‌های نگارگری و خوشنویسی موجود، می‌توان آن را منسوب به سدۀ نهم هجری دانست. فرضیۀ نگارنده بر این اساس شکل گرفته است که ...