پرسوناژهای (personages) اساطیری ای که در مقالة حاضر مورد بررسی است، شامل سه دستة پهلوانان، پریان و خدایان است. در این مقاله تلاش شده است تا این سه گونه پرسوناژ در اساطیر ایران و روسیه مقایسه شود. در این مقایسه و تطبیق وجوه تشابه افسانه های سیاگالش و لش، حماسه های رستم و ایلیامورامتس، و اسطوره های میترا و داژبُگ، ضحاک و تری گلاوا، اهورامزدا و بیل بگ، اهریمن و چُرن بگ نشان داده شده اند. برخی از این...

یکی از مهم¬ترین موضوعات پژوهش¬های ادبیات تطبیقی، اقتباس است که در آن نویسنده به تفسیر یا بازآفرینی اثر هنری دیگر می¬پردازد. با توجه به پیوند جدایی ناپذیری که از دیرباز میان اسطوره و درام وجود داشته، اقتباس از اسطوره به یکی از موضوعات مورد توجه نمایشنامه-نویسان معاصر ایران و عرب¬ها تبدیل شده است. توفیق¬الحکیم و غلامحسین ساعدی، دو نمایشنامه¬نویس مطرح ادبیات عربی و فارسی هستند که اولی در نمایشنامه...

تلویزیون بدلیل پوشش فراگیر و قدرت اثرگذاری فراوان روی مخاطبان کثیری که دارد؛ یکی از بهترین رسانه های ارتباط جمعی برای انتقال معنا و آموزه های اخلاقی، ارزشی و فرهنگی بوده؛ از طرف دیگر به شدت نیازمند خوراک می باشد تا ساعات فراوان پخش خود را با برنامه های مثبت و اثرگذار پر نماید. از طرفی اسطوره های موجود در فرهنگ ملی ما ایرانیان یکی از بهترین گنجینه های موجود فرهنگ ملی، بشری ما و مملو از غنی تری...

عملکرد حکومت معاویه و یزید در پیدایش تحول و دگرگونی مردم اثر فراوانی داشت. اقدامات دستگاه حکومتی معاویه عبارت بود از: 1. تبدیل خلافت به سلطنت؛ 2. سپردن مسولیتهای حکومتی و کلیدی به خویشان و بستگان خویش؛ 3. حیف و میل بیت المال؛ 4. تحمیق، تهدید، کشتار و تحذیر افکار عمومی، تحت عنوان دین و نیز جعل حدیث، بویژه برای کوبیدن اندیشه علوی؛ 5. ترویج اندیشه جبری گرایی و احیای تمایلات قبیله‏ای و نژادی. د...

هدف این مقاله مطالعه، بررسی و معرفی سفال دورۀ شیماشکی در درۀ سیمره است. بررسی­های باستان­شناسی حاکی از اینست که در دوران مفرغ، سنّت سفال منقوش گودین III در درۀ سیمره رواج داشته و تنها یک­بار، در روند توسعۀ این نوع سنّت سفالگری خلل ایجاد شده و آن، هم­زمان با مرحلۀ گودین III4 است که در این زمان با نفوذ سفال دوره شیماشکی دشت شوشان در درۀ سیمره مواجه­ایم و سفال­های شاخص آن در بررسی­های قلعه­زینل و غا...

مولانا در مثنوی از اسلوب خاصّ قصّه گویی استفاده کرده است. او در این شیوه، حکایت‌های بسیاری را در دل یک حکایت بزرگ گنجانده و مثل‌ها و حکایتواره‌های بسیاری را با داستان اصلی خود همراه کرده است. آیا او فکر معیّنی را دنبال می‌کرده است، یا آوردن حکایت‌ها فقط بر اثر عملکرد زنجیرۀ تداعی و بدون جهت‌گیری روشنی صورت گرفته است؟ به عبارت دیگر، آیا میان حکایت اصلی و حکایت‌های فرعی، ارتباط معنوی روشنی وجود دارد...

تقابل خیر و شر از مضامین اصلی شاهنامه است. اعتقاد به وجود دو قطب اهورایی و اهریمنی, ریشه در باورهای اساطیری ایرانیان دارد و این عقیده در سرتاسر شاهنامه نیز انعکاس یافته است. در شاهنامه هر جا که نیروهای خیر، مانند فریدون و ایرج که نماد خرد و خیر هستند، حضور دارند، نیروهای تاریکی، مانند ضحاک و تور نیز، که نماد شر و نابخردی هستند، به ستیزه‌ها با آنان مشغولند دیوها نماد ضد ارزش‌ها و قهرمانان نماد ا...

در این مقاله به بررسی عناصر اسطوره اعم از شخصیت‌‌ها، موجودات و نمادهایی که صبغه و نمودی عرفانی در غزلیات شمس داشته‌‌اند، پرداخته‌‌ایم. البته علاوه بر شخصیت‌‌ها و نمادهای اسطوره‌‌ای ملی، شخصیت‌‌های اسطوره‌‌ای دینی و عرفانی نیز که مولانا آن‌‌ها را در جهت بیان مفاهیم عرفانی آورده، مورد بررسی قرار گرفته‌‌اند. عناصر، موجودات و شخصیت‌‌های مورد بررسی در این مقاله عبارتند از رستم، زال، کیقباد، سهراب، ا...

کشف اتفاقی چند تکه از یک کتیبۀ متعلق به سدۀ هفتم هجری در منطقۀ فورگ شهر داراب، در نزدیکی قلعۀ مشهور به بهمن، بابی تازه برای جستجو و ردیابی بازماندگان آل ­بویه پس از انقراض رسمی آنان گشود. شناسایی عناوین و القاب و نام متوفی، که آشکارا شهریار دیلمی دانسته شده است، این موضوع را تقویت کرد. جستجوی مجدد منجر به کشف کامل اجزای گم‌شدۀ کتیبه شد. از سوی دیگر، متن تاریخ منظوم دفتر دلگشا، که در زمرۀ منابع ...

موضوع «غزلیات شمس»، اﺛﺮﺟﺎودانه ﻣﻮﻻﻧـﺎ ﺟﻼل­اﻟﺪﻳﻦ ﻣﺤﻤﺪ بلخی، بیان مضامین عارفانه و عشق آسمانی است. مولانا در خلال این غزلیات ناب، از نمادهای اسطوره­ای نیز برای تبیین مضامین عرفانی و سایر مفاهیم شعری استفاده کرده است. در این مقاله به بررسی عناصر اسطوره اعم از شخصیت­ها، موجودات و نمادهایی که صبغه و نمودی عرفانی در «غزلیات شمس» داشته­اند، پرداخته­ایم. عناصر، موجودات و شخصیت­های مور...