در اوایل قرن بیستم، با انتشار دیدگاه های"فردینان دوسوسور"و"چارلز سندرس پیرس"، پدیدة نشانه شناسی به مثابه یک علم جدید، در مباحث زبان، ادبیات و نقد ادبی و فرهنگی مطرح شد. نشانه شناسی همواره، در همجواری مکتب ساختگرایی قرار داشته و به عنوان شعبه و شاخه ای از آن بررسی شده است. پرسش اساسی این است که آیا نشانه شناسی خود یک رشتة علمی است و در قلمرو دانش(Science) جای می گیرد و یا یک ...

چکیده هدف نوشتار حاضر شناسایی منافع گروه‌های گوناگون مدعی قدرت در انقلاب مشروطه است. نوآوری پژوهش آن است که با وجود آثار بسیار دربارة انقلاب مشروطه، تا به حال اثری به تحلیل منافع گروه‌های بسیج‌گرِ انقلابی در مشروطه با استفاده از نظریه‌ای خاص نپرداخته است. رهیافت کلی این مقاله جامعه‌شناسی تاریخی و چهارچوب نظری آن مفهوم منافع در مدل بسیج «چارلز تیلی» است. روش پژوهش تحلیل اسناد تاریخی شامل کتب و مق...

در تاریخ اندیشۀ مدرن، دو نقطۀ عطف وجود دارد. اولی، انقلاب فلسفی- معرفتی دکارت است. ظهور و بسط فلسفۀ دکارت، به‌معنای زوال جهان‌بینی قرون وسطی، تولد سوژۀ انسانی و تغییرات اساسی در مباحث و موضوعات شاخه‌های گوناگون علمی بود. فلسفۀ او بر اندیشه‌های عصر جدید، مانند لیبرالیسم، دموکراسی، حقوق بشر، عقلانیت علمی و قانون‌گرایی روابط و نهادهای اجتماعی جدید مبتنی بود. برهمین‌اساس، هنجارها و داوری‌های اخلاقی...

سنایی با بهره‌گیری از کیفیت‌های تصویری و ترکیبی حروف الفبا در دیوان خود اشعار بسیار زیبایی سروده است. به‌کارگیری نظریّه‌ای فراگیر در مطالعه این سروده‌ها که زمینه‌های فرهنگی هنر سنایی را پوشش دهد و نتیجه‌ای فراخور یک پژوهش را در بر داشته باشد، نیازی است آشکار. در مقاله حاضر، نگارنده بر پایه آرای چارلز سندرس پیرس به نشانه‌شناسی نگرش‌های الفبایی سنایی می‌پردازد و همه سروده‌های حروفی او را گزارش می‌...

کتاب های راجع به علم و دین، عموماً به دو دسته تقسیم می شوند: آنها که می خواهند اعتبار دین را به شما بقبولانند و آنها که می خواهند عکس این را انجام دهند. بحث جدید در آمریکا درباره ی تکامل و «طرح حکیمانه» خصوصاً به وضوح نشان می دهد که چگونه ماجراهای راجع به تضاد یا سازگاری بین علم و دین، می تواند در مبارزات سیاسی به کار گرفته شود. تصورات تاریخی درباره ی اشخاص مشهور، به خصوص گالیلو گالیله و چارلز دا...

چکیده مسئله تکامل از جمله مسائل غامض دنیای علم است که بارقه های آن را می توان در آثار آناکسیمندر و متفکران بعد از او یافت . اما این مسئله به صورت علمی و مدون توسط ژان باتیست لامارک ، هربرت اسپنسر و چارلز داروین ارائه شد .فرضیه تکامل با نام داروین ، پیوند خورده و با عنوان داروینیسم شناخته شده است.داروین در کتاب تبار انسان مدعی است انسان تکامل یافته پست ترین ماهی ها است . وی پا را از این فراتر...

بیژن نجدی از داستان‌نویسان پرآوازة معاصر است که حاصل تراوش‌های قلم او شگفتی و تحسین مخاطبان عام و خاصّ ادبیّات داستانی را برانگیخته است. به کار بستن خلاّقانة تمهیدهای شکل‌گرایانه‌ای همچون تلفیق امکانات نثر و نظم در نحوة به‌کارگیری زبان، پیچیده‌سازی ساختار روایی به واسطة کاربست روایات ذهنی و نیز بهره‌جویی از شگردهای گسست در روایت، در هم آمیختن عین و ذهن و گذشته و حال در سطحی گسترده، بهره‌گیری از پی...

یکی از مباحث بسیار مهم در حوزۀ جامعه‌شناسی تاریخی، نگاه شرق‌شناسانه به مقولۀ «غیر» و «ایران» است. نگارندگان در این مقاله به مبحث ایران‌شناسی به مثابه یک مقوله در حوزۀ جامعه‌شناسی تاریخی پرداخته‌اند. ایران‌شناسی در جهان تاریخی بس دراز دارد، از روزی که پای جهانگردان به ایران باز شد، ایران‌شناسی نیز پا گرفت. از روزگار صفوی به این سو که ثباتی سیاسی و رونق اقتصادی در ایران پدید آمد، توجه فرنگیان به ...

نقش سرنوشت ساز بازاریان در حرکت‌های اعتراضی عصر پهلوی دوم همواره مورد توجه پژوهش گران بوده، ولی عوامل نارضایتی آنها از حکومت مذکور و مشارکت گستردۀآنها در حرکت‌های ضد حکومتی این دوره، که هدف اصلی پژوهش حاضر است، کمتر مورد توجه قرار گرفته است؛ بنابراین، سوال محوری پژوهش حاضر، این است که چه عواملی زمینه ساز نارضایتی، مخالفت و کنش جمعی بازاریان علیه حکومت، در دورۀ مورد بحث بوده است؟ فرضیه اصلی این ...

چارلز موریسی استاد دانشگاه و مجری طرحهای تاریخ شفاهی از جمله کسانی است که دارای تجربیات عملی بسیاری در زمینه تاریخ شفاهی است. او فعالیت خود در این زمینه را از سال 1975 آغاز کرده و تاکنون هر ساله کارگاههای آموزشی تاریخ شفاهی برگزار نموده است. او در مقاله حاضر تجربه خود از اجرای طرح تاریخ شفاهی ترومن و کندی را بیان داشته است. تاکید اصلی او بر شیوه برخورد با مصاحبه شوندگان و طریقه مصاحبه با آنها ا...