آنچه خیام را از دیگر شناسندگان راز متمایز کرده، صمیمیت فراوان او در قبال نادانی خویش است. او می داند که نمی داند و این نادانی را نه تنها از خود و دیگران پنهان نمی کند که در بوق و کرنای چهارگانی های بلندآوازه خود به اوج فریاد می-رساند. او می خواهد با این کار به همه مدعیان دانایی بیاموزد که دانستنِ ندانستن، عیب نیست بلکه به دروغ خود را واقف اسرار شناساندن عیب است. او می خواهد در رباعیات خویش به با...

گرچه در نگاه نخست مقایسۀ خیام، شاعر سدۀ پنجم هجری و ژید، نویسندۀ قرن حاضر فرانسه غریب می‌‌نماید، ولی به اندازۀ وجوه افتراق، شقوق اشتراک نیز دارند. اندیشۀ دعوت به خوش باشی در زندگی و بهره‌مندی از لحظات آن، هستۀ فکری و شعری خیام را تشکیل    می‌دهد. با تأمل در آثار ژید به ویژه " مائده‌های زمینی" در می‌یابیم که آثار وی نیز تداعی‌گر همین مضامین هستند. از این‌رو؛ در نوشتۀ حاضر روند پیوندهای  ادبی- فل...

شاید هیچ گوینده و متفکری چون حکیم عمر خیام نیشابوری، مورد توجه و اقبال جهانیان نبوده است و هیچ اثری چون رباعیات وی موضوع گفتگوها، بحث­ها، پژوهش­ها، ترجمه­ها و نقدهای جهان شرق و غرب قرار نگرفته است. اعتقاد بنده براین است که تبیین اندیشه خیامی جز از خلال رباعی­های مقبول­الاصاله وی میسر نیست و آن­چه اصالت هر رباعی را تأیید می­کند، سازگاری و توازن مفاهیم آن است با سایر رباعی­هایی که مجموعاً «منظومة...

رباعی از قالب های شناخته شده شعر فارسی است که بسیاری از سخن سرایان ایرانی و از آن جمله جلال الدین مولانا سرودن در این قالب را صدها بار تجربه کرده اند. مولانا از دیرباز با دو اثر برجسته خود، یعنی مثنوی و غزلیات شمس، در کانون توجه بسیاری از پژوهش گران ادبی بوده است و حال آن که جهان رباعیات او نیز مانند غزلیات و مثنوی، پر از تجربه های شاعرانه و هنرورزی هایی درنگ آمیز است. اما ارزش ادبی و هنری رباع...

در مقالۀ حاضر کوشیده‌ایم میان حکمت خیام و اسطوره‌اندیشی او رابطه‌ای برقرار کنیم. زیرا دریافته‌ایم که انتخاب شعر برای بیان اندیشه‌های او، با توجه به رابطه شعر و اسطوره، انتخابی آگاهانه بوده است. چرا که نشانه‌های بسیاری نظیر زمان اساطیری، دور و دایرۀ می‌خواری، از خاک بر آمدن گل و سبزه و خاک شدن آن‌ها، کوزه و کوزه‌گری، مشاهدۀ اعضای آدمیان رفته در ذرّات غبار معلّق در هوا و نظایر این‌ها بر اسطوره‌اندی...

اندیشه دربارۀ مرگ، ساختار هستی و راز آفرینش از مهم ترین موضوعات فلسفی هستند که گاه به قلمرو شعر و ادبیات نیز راه یافته اند. پل والری، شاعر فرانسوی قرن بیستم و حکیم عمر خیام نیشابوری، شاعر نام آور ایران در قرن پنجم هجری، باوجود تفاوت در دوره های تاریخی شان، دیدگاه های فلسفی و رویکرد همانندی به مسئلۀ مرگ و نظام هستی دارند. والری در شعر «گورستان دریایی» چشم اندازی دریایی را که نمادی از بیکرانگی ...

آیا هرمنوتیک ترجمه را می توان به عنوان مدلی در ترجمه ابیات کلاسیک ایران به کار برد؟ بسیاری بر این باورند که رباعیات خیام فیتزجرالد را باید نوعی "ترجمه" به حساب آورد.برخی دیگر استفاده از مدل هرمنوتیکی اشتینر به عنوان معیار سنجش ترجمه را تنها موجب طرح کلیات پیچیده ای می دانند که بافرهنگ ها و تمدنهای مختلف جهان در هم تنیده می شود. با وقوف و اشراف کامل به نقصان موجود ، این مطالعه بر آن است تا با اس...

ملت های مختلف برای داشتن ارتباط مسالمت آمیز باهم، باید فرهنگ و خصوصیات هم را بشناسند. این شناخت زمانی میسر می شود که با آثار فرهنگی از جمله کتاب های یکدیگر آشنا شوند. ترجمه، نقش بسیار مهمی در نیل به این هدف دارد و افق دید مردم را وسعت می بخشد. دو ملت عرب و ایرانی هم از این قاعده مستثنی نیستند. بخصوص که این دو ملت در بسیاری از ویژگی ها و شاخص های فرهنگی به هم شبیهند. بر همین اساس، موضوع این رسال...

ادبیات بازتاب تأثیر عواملی چون اجتماع، طبیعت، مذهب و... در فرد است که به شکلی هنرمندانه در قالب شعر یا نثر بیان می شود. اگرچه ادبیات از جوهره ی روحی مشترک در میان انسان ها برخوردار است؛ امّا با ورود به هر سرزمینی رنگ و بوی خاص می یابد و در قالب های محیطی، شکل های مختلف به خود می گیرد. ادبیات تطبیقی با کنار زدن این قالب ها در پی یافتن جوهره ی اصلی ادبیات انسانی است، تا با شناخت آن بر غنای فکر و ا...