به دلایلی چند باید در خصوص زندگی شخصیت¬های سیاسی به دقت اندیشید. اهمیت نقش این شخصیت¬ها در تعیین سرنوشت جوامع غیر قابل انکار است، شناخت این اشخاص، نقش، وظایف و عملکرد آنها در جوامع مختلف ضروری است. از نظر علمی مشکل بتوان تاریخ جوامع بشری را بدون این شخصیت-ها تصور کرد. از آنجا که امیر عباس هویدا یکی از دولتمردان موثر دوره پهلوی- به ویژه دوران متأخر آن رژیم- بوده و مدت مدیدی جامعه و دستگاه اداری ...

این مقاله، فهرست تطبیقی چند دستنویس پهلوی است که در سال‌های 1355ـ1357، در مجموعۀ «گنجینۀ دستنویس‌های پهلوی و پژوهش‌های ایرانی» دانشگاه شیراز منتشر شده‌‏اند. هدف از این مقاله، سهولت در یافتن فصل‌های متن‌های مختلف پهلوی در این دستنویس‌ها است. 

مادیان هزاردادستان یکی از متون حقوقی معتبر به خط و زبان پهلوی است. مادیان در پایان دورة ساسانی، یعنی نیمة نخست قرن هفتم میلادی، نوشته شده و تنها متنی از این دوران است که به مسائل حقوقی پرداخته است. در این کتاب، به مسائلی همچون برده‌داری، ضمانت، شراکت، ازدواج، طلاق، نافرمانی (= عدم تمکین) و... اشاره شده است. در دوران ساسانیان، ارتباط متقابلی بین جایگاه زنان و موقعیت طبقاتی آن‌ها وجود داشت و برای...

این مقاله تلاشی است برای تحلیل و ارزیابی مسئلۀ "دیگری" در تاریخ روابط خارجی ایران از منظر جامعه‌شناسی تاریخی در روابط بین‌الملل. نویسنده در چارچوب رویکرد جامعه‌شناسی تاریخی و استفاده از تکنیک تبیین روایی از این رهگذر مسئلۀ "دیگری" را در روابط خارجی ایران برمی‌کاود. به‌لحاظ زمانی این مقاله دورۀ کلان تاریخی متعاقب تکوین حکومت صفوی تا ده سال نخست تأسیس نظام جمهوری اسلامی را در برمی‌گیرد. به نظر نو...

پس از قتل حسنعلی منصور در بهمن ۱۳۴۳ه ش محمد رضا پهلوی امیر عباس هویدا را که از یاران صمیمی منصور بود به عنوان نخست وزیر انتخاب کرد. در آن زمان اکثریت سیاستمداران به این باور بودند که شاه از او به عنوان یک (محلل) استفاده کرده و در فکر آن است که در فرصت مناسب جانشینی بجای او انتخاب کند ولی همین چشم انتظاری فرصتی به هویدا داد تا با ترفندهائی که بکار بست آنقدر در این سمت باقی بماند که در تاریخ ایرا...

با انقراض سلسله قاجار و استقرار دولت پهلوی اول ، مناسبات دولت و مردم دچار تغییرات عمده­ای گردید . تجدد گرایی و نوسازی از اهدافی بود که رضا­شاه و مشاوران غرب­گرای او در پی اعمال آن در جامعه اسلامی و سنتی ایران بودند. کشف حجاب یکی از این اهداف غرب­گرایانه بود که با شدت و خشونت از سوی رژیم بر مردم مسلمان تحمیل گردید تا با تغییر ظاهر زنان زمینه ورود آنان به جامعه فراهم گردد. موافقت­ها و مخالفت­ها د...

سپهسالار زرّینه کفش، طوس نوذر، ازشاه­زادگان رنج­دیدۀ کهن­نامۀ باستان است که عمری کمر به خدمت شاهان بلند­آوازۀ کیانی چون کی­کاووس و کی­خسرو می­بندد. او که از خاندان بزرگ نوذری و از جاودانان دین زردشتی است، در روز رستاخیز به یاری سوشیانس برمی­خیزد و آغازگر جنگ آخرالزّمان است. از میان یک­صدوپنجاه پهلوان و شاه و شخصیّت گوناگونِ نیمۀ نخست شاهنامه، اگرچه طوس از پهلوانان جریان­ساز و اصلی و در مرکز نهاد شا...

طولانی‌ترین دوران نخست وزیری در دوره رضاشاه را مهدی­قلی­خان مخبرالسلطنه‌ی هدایت داشته است. وی که به مدت ۶ سال از ۱۳۰۶ تا ۱۳۱۲ عهده­دار این منصب بوده خاطرات خود را از دوران سلطنت هفت پادشاه قاجار و پهلوی تحت عنوان خاطرات و خطرات به رشته‌ی نگارش در آورده است. تصویری که هدایت از خود در این کتاب نشان می‌دهد با آنچه در کارنامه‌ی سیاسی او دیده شده متفاوت و بعضاً متضاد است. او در این کتاب خود را فردی ض...

نقد بدخوانی‏ها و تصحیح اشتباهاتی که پژوهشگران در خوانش و ترجمه دو کتیبه پهلوی ساسانی مرتکب شده‏اند، انگیزه نوشتن این مقاله است. تلاش نویسنده بر این بوده است که در حدّ امکان با بهره‏گیری نقّادانه از آثار پژوهشگران پیشین درباره این دو سنگ‏نبشته پهلوی، پیشنهادهایی بهتر پیش نهد و آن سخن به نبشتار درآمده را به‏درستی بازنمایاند. نتیجه این پژوهش، ارائه ترجمه‏ای است که بر پایه رعایت کامل اصول دستورزبان پ...