معنی‌شناسی قالب‌بنیاد نخستین بار از سوی چارلز فیلمور و پس از طرح مفهوم «قالب» از سوی او (1977الف، 1977ب، 1985، 1987) به‌مثابۀ نگرشی در چهارچوب معنی‌شناسی شناختی مطرح شد. فیلمور در این رویکرد واژگانی، اصطلاح «قالب» را به‌مثابۀ شیوه‌ای برای تحلیل‌های معنایی زبان طبیعی به کار می‌برد. نگارندۀ نوشتۀ حاضر با استفاده از نمونه‌های متعددی از زبان فارسی معیار به ارزیابی میزان کارایی این نظریه در زبان فار...

اعتقاد و گرایش ژرف نسبت به دین اسلام باعث شد ایرانیان زبان عربی را یک زبان بیگانه ندانند و در برابر ورود واژگان عربی، به‌ویژه واژگان دارای هویت دینی، موضع دفاعی نگیرند. از این رو، کلمات عربی به‌راحتی وارد زبان فارسی شدند و به دلیل سابقة زیادی که در این زبان داشتند، دچار تحول معنایی شدند. این امر چالش بزرگی را فراروی مترجمان قرار داده‌است. مترجم تازه‌کار نمی‌داند این کلمة عربی که اکنون در فارسی ...

چکیده: فارسنامه ی ابن بلخی کتابی است پیرامون تاریخ و جغرافیای فارس که در دهه ی نخست قرن ششم هجری قمری نگاشته شده است. بخش جغرافیایی این کتاب به خاطر اطّلاعات بدیع آن،نزد پژوهشگران بسیار ارزشمند تلقّی می شود.این کتاب به جهت داشتن بسیاری از ویژگی های نثر اصیل و کهن پارسی،از نظر زبانی و سبکی نیز از ارزش والایی برخوردار است؛از این جهت شناخت دقیق و آشنایی عمیق با این کتاب، تأثیر بسزایی در شناخت ویژگی...

این پژوهش با مقایسۀ ساختار گفتارهای مؤدبانۀ زبان ژاپنی و فارسی امروزی، به‌ بررسی شباهت‌های ساختاری این گفتارها در هر دو زبان می‌پردازد. بدین منظور نخست، بر دو شاخص «گفتار مؤدبانه در قالب واژگان» و «گفتار مؤدبانه در قالب جمله» تأمل خواهیم کرد، که در پژوهش‌های جدید لحاظ شده‌اند. سپس، با آوردن مثال‌هایی از دو زبان به مقایسۀ ساختار و ویژگی‌های گفتارهای مؤدبانۀ آن‌ها می‌پردازیم. افزون بر این، برای آ...

در پژوهش حاضر، با تحلیل آماریِ ویژگی‌های واجیِ موجود در 54391 واژة فارسی، کوشیده‌ایم تا جنبه‌هایی از سازوکار نظام آوایی زبان فارسی را با زبان آمار بیان کنیم. جنبه‌های واجی-آماریِ موجود در واژگان (ذهنی) فارسی‌زبان‌ها، که در این تحقیق به آن پرداخته‌ایم، مواردی مانند الگوی تکیة واژه در زبان فارسی، هجا و تعداد هجا در واژة فارسی، واج‌آراییِ واژه‌های فارسی، بسامد طبقات طبیعی واجی در کل داده‌ها، بسامد طبق...

سردبیر محترم پی‌دی‌اف قالب متنی- تصویری پرکاربردی است که توسط شرکت ادوبی[1] در سال 1990 گسترش یافت. این قالب با هدف کاهش مشکلات جابه‌جایی شکلی و ساختاری فایل‌های الکترونیکی ایجاد شد که توأمان با گسترش وب، جایگاه خود را به‌عنوان قالب کتاب‌های الکترونیک تثبیت کرد (1). پی‌دی‌اف به‌دلیل ثابت بودن محتوای فایل و نمایش یکسان آن در تمام سیستم عامل‌ها بین مردم پرکاربرد و محبوب به‌شمار می‌آید. این فرمت ...

این پژوهش با مقایسۀ ساختار گفتارهای مؤدبانۀ زبان ژاپنی و فارسی امروزی، به بررسی شباهت های ساختاری این گفتارها در هر دو زبان می پردازد. بدین منظور نخست، بر دو شاخص «گفتار مؤدبانه در قالب واژگان» و «گفتار مؤدبانه در قالب جمله» تأمل خواهیم کرد، که در پژوهش های جدید لحاظ شده اند. سپس، با آوردن مثال هایی از دو زبان به مقایسۀ ساختار و ویژگی های گفتارهای مؤدبانۀ آن ها می پردازیم. افزون بر این، برای آش...

از آنجا که خواجه‌شیخ کججی را نمی‌توان از شعرای فارسی‌گوی طراز اول به شمار آورد و در دیوان او نشانه‌ای از چیرگی‌اش بر زبان فارسی دیده نمی‌شود، کاربرد واژگان با معانی تازه در شعر او را می‌توان حمل بر ناآگاهی‌اش از معانی این واژگان کرد. از سوی دیگر، حضور برخی کاربردهای کم‌تر شناخته‌شده، یا کاربردهایی که در دوران شاعری او از رواج افتاده بوده‌اند، در دیوان وی، نشانه‌ای است از انس خواجه‌شیخ با اشعار ...