پدیده­شناسی با تقلیل تاریخ و فعلیت اشیاء، به پدیده­های محض دست می­یابد، و بدین ترتیب سرزمین ویژه­ی خود را خود می­سازد. اما با تقلیل پدیده­شناختی «جهان» را از کف می­دهیم و باید در ادامه، با آغاز از ایدوس­ها و از طریق تقویم پدیده­شناختی، صاحب جهان شویم. آن­گونه که نشان خواهیم داد پیامدهای تقلیل ایدتیک سهمگین­تر از آن است که بتوان جبران­اش کرد. موازی با تقلیل جهان، اگوی استعلایی نیز به اگوی مطلق (...

در این مقاله می­کوشیم با نشان­دادن شرایط عینیت و مؤلفه­های بنیادی آن در پدیدارشناسی هوسرل رابطه دوسویه و دیالکتیکی آن­ها را آشکار کنیم. آگاهی استعلائی و ساختار قصدی آن اصلی­ترین شرط امکان عینیت را تشکیل می­دهد. ادراک، بدن و زمان شرایط اساسی دیگری از امکان عینیّت لحاظ شده­اند. براساس این شرایط امکان می­توان مؤلفه­های بنیادی عینیت را مطرح نمود. این مؤلفه­ها عبارتند از این­همانی، تعالی، قانونمندی ی...

هایدگر در درس­گفتار تمهید برای تاریخ مفهوم زمان، نقدی درونی بر موضوع پدیدارشناسی استعلایی وارد می‌کند و هوسرل را متهم می‌سازد که پرسش از نحوة خاص وجود افعال روی‌آورندة آگاهی و معنای وجودرا به­طور کلی فروگذاشته است. هایدگر به­واسطة این نقد، با بازگشت به مبدأ پدیدارشناسی؛ یعنی چرخش از رویکرد طبیعی به رویکرد استعلایی پدیدارشناسانه، به فهم خاص خویش از موضوع پدیدارشناسی؛ یعنی دازاین راه می‌برد. در م...

هوسرل و اشتراوس دو فیلسوفی هستند که درصدد اصلاح تفکّر فلس فی و به تبع آن فلسفه‌ سیاسی برآمده‌اند؛ امّا علی‌رغم اشتراک نظر در هدف و مبانی، چگونه و چرا‌ هوسرل را در صف خط‌شکنان مبارزه با فلسفه‌ متافیزیکی به اصطلاح سنّتی و اشتراوس را در نقطه مقابل او و رهبر فلسفه‌گرایی سنتی و محافظه‌کارانه به شمار می‌آورند؟ مطابق با روش اندیشه‌شناختی توماس اسپریگنز، هر چند این استاد و شاگرد آلمانی‌تبار، دارای دغدغه‌ا...

  هوسرل ـ حداقل در دورة سوم حیات فکری خود ـ متقاعد شده بود که سوژه در مرکز فلسفه قرار گرفته است و فلسفه چیزی نیست جز شناخت اگو. همین شاخصة دکارتی، هوسرل را به یکی از سرآمدان اندیشة مدرن بدل می‌سازد. اما در دورة معاصر، این اگوی مرکزی و همراه با آن اندیشه‌ مدرن توسط پساساختارگرایان همواره به چالش کشیده شده، و در این میان بحث‌های لکان به‌خاطر تمرکز بر روان‌کاوی و نیز تقدم زمانی آن بر دیگر نوشته‌ه...

در این مقاله از طریق شرح اجمالی نظر هوسرل دربارۀ زمان-آگاهی و به­خصوص تمرکز بر سطح سوم زمانمندی، استدلال شده است که در واپسین تأملات وی درباب زمان که در دست­نوشته­های C منتشر شده است، چرخشی در پدیدارشناسی هوسرل به نحو عام و پدیدارشناسی زمان به نحو خاص پدید آمده است. به این صورت که هوسرل از طریق قائل شدن به زمانمند بودن آگاهی مطلق و در نتیجه کنار گذاشتن تلقی پیشین خود از یک نقطۀ بی­زمان آگاهی به...

«فهمیدن دیگری» نقطة پارادوکسیکال اخلاق است: بدون آن هیچ اخلاقی ممکن نیست و تحقق آن نیز مستلزم حذف غیریت از دیگری و به رسمیت نشناختن آن است. فلسفة مدرن ما را در چنین موقعیت ناسازی قرار می دهد؛ ناسازه ای که در تقابل هوسرل و لویناس به اوج خود می رسد. دنبال کردن اندیشه های این دو، ما را به ریشه های عمیق این ناسازه نزدیک می کند و به تلاش برای یافتن راه برون رفت از این دیالکتیک دردناک وامی دارد. ضمن ...

واژه فنومن از ابتدا تا زمان هوسرل معانی مختلفی به خود گرفته است اولین بار یونانیان بین آنچه درعالم خارج از ذهن وجود دارد و آنچه در درون ذهن است، تمایز قائل شده اند. آنها آن چه در عالمخارج از ذهن وجود دارد نومن و آن چه بر ذهن ما آشکار می شود، فنومن نامیدند. فلاسفه پس ازیونان توجه چندانی به این واژه نداشتند تا این که لامبرت و کانت با استفاده از آن واژه، فنومنولوژیرا ابداء کردند و آ نرا برای نوعی ...

افلاطون در رساله ی تئوتتوس معرفت را «باور صادق موجه» تعریف می کند. این تعریف که به تعریف (یاتحلیل) سه جزئی معرفت معروف است تا دهه ی 1960م تعریفی غالب برای معرفت به حساب می آمد. در سال 1963م ادموند گتیه، فیلسوف آمریکایی، در مقاله ای سه صفحه ای، ضمن پذیرش لازم بودن اجزاء سه گانه، با طرح دو مثال نقضی، کافی بودن آنها را مورد تردید قرار داد. از آن زمان تاکنون پاسخ های متعددی به مثالهای نقضی گتیه داد...