صادق هدایت به عنوان نویسنده ای پیشرو در گستر? ادبیات داستانی معاصر، در خلق آثار خود همواره از بن مایه های روانکاوانه بهره برده است. در میان آثار او، بوف کور بیش از سایر آثارش از مباحث روانکاوی تأثیر پذیرفته است؛ به گونه ای که می توان آن را رمانواره ای روانکاوانه نامید. البته آنچه در تحلیل این داستان بیش از هر عاملی مهم است، عملکردهای «راوی» داستان و تباین شخصیت او با چهر? خود هدایت است.راوی به ...

زیگموند فروید، پدرِ روانکاوی به دنبالِ تفسیرِ روانکاوانۀ تجلی ناخودآگاه نویسنده در متنِ ادبی می گشت. بدین ترتیب، اثرِ ادبی را به نیابت از نویسنده بر روی دیوانِ روانکاوی خویش می نهاد و از ورای خوانشی عمیق به جستجوی نشانه هایی از حضورِ ناخودآگاه نویسنده می گشت و متنِ ادبی را به سخن وا می داشت تا پرده از اسرارِ ناخودآگاهی که هم به نویسنده تعلق داشت و هم به عنوانِ مجموعه نشانه های ناخودآگاه بشری محسوب می شد،...

با گسترش عرفان و تصوف در ایران و دیگر سرزمین های اسلامی و به تبع آن، نوشته شدن متون عرفانی، رهروان و بزرگان این طریقت به دلیل ابراز پاره ای اندیشه های خاص نکوهش شدند. یکی از مهم ترین این اندیشه ها شاهدبازی است که همواره موجب سرگردانی خوانندگان متون صوفیه شده است. از سویی، متون علم الرّجال و آثار به جای مانده از خود ایشان، گواهی آشکاری است بر این مدعا که آنان از جمله بزرگانی بوده اند که در مراحل ...

از آن جا که شعر و ادب محرکی نفسانی است که در انسان موجب لذت و الم می گردد و در او تأثیر می گذارد، توجه به ارزش روان شناسی را منتقدان در فهم آثار ادبی بسیار مهم می شمارند و آن را کلید سایر اقسام نقد به شمار می آورند. و با توجه به اینکه شخصیت عبارت است از سبک ها و روش های ویژه ای که هر انسان در تفکر و رفتار دارد، به عبارت دیگر نحوه ی خاص فکر کردن و رفتار کردن هر شخص منعکس کننده ی شخصیت اوست، ضرور...

در این پژوهش، تاریخ اجتماعی جنبش فمینیسم و رویکرد کلی این اندیشه به نقد هنری شرح داده شده است. در میان اندیشمندان این مکتب، اندیش? ژولیا کریستوا، به دلیل نقاط قوت آن نسبت به سایر اندیشمندان این حوزه، به عنوان مبنایی برای تحلیل آثار هنری مورد نظر بسط داده شده و توصیف او از هنر و زیبایی مطرح شده است. در ادامه به شرح حال و توصیف تعدادی از آثار یکی از مهم ترین هنرمندان فمینیست قرن بیستم، لوئیس بورژ...

مطالعه و بررسی متون کهن با بهره مندی از دیدگاههای تلفیقی و بینارشته ای ، روشی نوبنیاد در حوزه نقد ادبی است که سعی دارد با ارائه تعبیر و نفسیری نو از این متون ، گرد و غبار کهولت و فرسودگی را از چهره این آثار گرانقدر بزداید و آنها را از مرگ ارزشی که در عصر حاضر دامنگیر متون کهن و اساطیری گشته است ، رهایی بخشد . این پژوهش نیز با ترکیب سه علم نقدادبی ، اسطوره شناسی و روانشناسی و تحلیل و نقد روانشنا...

 میرال الطحاوی (1968م) از نویسندگان معاصر مصری است که اعتقاد دارد سبک هر نویسنده‌ای، گویای تحولات اجتماعی و حالات روحی و روانی او است. در رمان «الباذنجانة الزرقاء» روحیات نویسنده در شخصیت‌های داستان، به وضوح هویداست؛ نویسنده از پیِ ترسیم شخصیت‌های داستانی سعی دارد انواع سرکوب‌های اجتماعی اعمال شده در حق زن شرقی را بیان کند. در این مقاله، شخصیت‌ها‌ی رمان «الباذنجانة الزرقاء» بر اساس نظریۀ روانشنا...

از دهه هشتاد میلادی، نظرات هایدگر، از مهم­ترین فیلسوفانِ حوزه پدیدارشناسی، مورد توجه برخی از  نظریه­پردازانی قرار گرفت که رویکرد جنسیتی را وارد فلسفه می­کردند و یا از منظر جنسیت به فلسفه می­پرداختند. متفکران اروپایی و به­ویژه شاخه فرانسوی آن، از پیشگامان این رویکرد بودند. ژاک دریدا، فیلسوف ساختارشکن پست مدرن، و لوس ایریگاری، فمینیست معروف در حوزه فلسفه و روانکاوی، آثار هایدگر را با ابتنا به دغدغ...