میان ادیان الهی مشابهت‎های بسیاری در عقاید مربوط به مبدأ روح، سرنوشت روح پس از مرگ، رستاخیز، داوری و بهشت و جهنم وجود دارد که این امر حاکی از ارتباط ادیان با یکدیگر است. هر چند این ارتباط؛ بویژه در ادیان توحیدی همچون یهود و اسلام بیشتر به چشم می‏خورد؛ اما بررسی مشابهات دو دین زرتشتی و یهودی نیز به دلیل ارتباط فرهنگی و سیاسی میان زرتشتیان و یهودیان پس از سقوط اورشلیم و اسارت یهودیان به دست بخت ا...

      نظریه نظم از نظریات بنیادین بلاغی است که از دو کتاب ارزشمند عبدالقاهر جرجانی؛ دلائل الاعجاز و اسرار البلاغه بر آمده است  مؤلفه های معنا شناسی تأمل برانگیزی با تکیه بر این نظریه در زمینه های علوم قرآنی و ادبیات و شعر پدیدار گشته است. این جستار می‌کوشد به پرسش‌هایی نظیر: جرجانی چگونه توانسته با پیوند میان لفظ و معنا و تاکید ویژه بر ساختار درونی کلام چنین نظریه ای را در این گستره مطرح ...

یکی از نظریاتی که از دیرباز به متصوّفه نسبت داده شده، نظریه وحدت وجود است که اساسی فلسفی- عرفانی دارد. این نظریه که به وحدت موجودات هستی نظر دارد، در عالم عرفان و فلسفه از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. درباره این نظریه دیدگاه‌های متفاوتی بیان شده است و عارفانِ وحدت‌اندیشی چون بایزید بسطامی، حلاّج و ابن‌عربی درباره آن سخن گفته‌‌اند. در دوره معاصر نیز کم نیستند شاعران و ادیبانی که به این مقوله روی آو...

از نیمه قرن بیستم به بعد، زبان و معنا (meaning) سهم قابل توجهی از تأملات نظری را به خود اختصاص داده اند که هستی شناسی معنا، بخشی از این تأملات مربوط به معناست. نگارنده در این مقاله نشان خواهد داد هستی شناسی معنا به عنوان بخشی از مباحث سمانتیک، نشانه شناسی و نظریه پردازی تفسیری، دغدغه ای صرفاً نظری و فلسفی نیست؛ بلکه در نحوه مواجهة ما با زبان و متن تأثیر عملی دارد و مستبطن توصیه ها و راهبردهای تف...

«سرّ» از مصطلحات رایج صوفیه است که آن را جایگاه مشاهده و یکی از برترین لطایف وجودی انسان دانسته اند؛ علاوه بر توصیف­های مختلف از سرّ و تبیین ویژگی های آن در ضمن عبارات مختلف، در متون منثور عرفانی گاه سرّ را در معنا با «دل»، «قلب» و «روح» یکی دانسته و در تعاریف مختلف، آن را با همین کلمه در معنایِ «راز» یکسان شمرده اند، در صورتی که سرّ مرتبه­ای ورای روح و جان است. مقاله حاضر  بر اساس متن کشف­المحجوب ح...

این پژوهش به تبیین دیدگاههای فلسفی پدیدارشناسانی همچون هایدگر و مرلوپونتی بر روی مقوله مکان در "سفر تئاتر" می پردازد. سفر تئاتر گونه ای از تئاتر است که توسط گروه گاردجنیزه در لهستان به سرپرستی ولادزیمیر استانیوسکی شکل یافته است. استانیوسکی، سفر تئاتر را فرایند طبیعی سازی اجرا می داند. بدین شکل که گروه بعد از تمرینات برای اجرا، به مناطق بومی سفر می کنند و این سفر باعث می شود که مجراهای جذب پدیده...

پایه ی نظام تربیتی هر مکتب اخلاقی، بر جهان بینی آن مکتب بنا شده است که مهم ترین جزء این جهان شناسی نیز، انسان شناسی آن مکتب است. مکاتب غیرالاهی بر مبنای فهم خویش از انسان، گاهی به سمت توجه تام به ارزش های مادی گرویده اند و گاهی در ورطه ی غفلت از مادیات و فرو افتادن در ماورا افتاده اند؛ گاهی نیز به نوعی تعادل - البته غیرمتکی به ارزش های الاهی- رسیده اند. در این میان، نظریه ی اخلاقی تربیتی اسلام ...

یکی از مسائلی که در حوزه دین‌شناسی در قرون اخیر در غرب مطرح شده، دین و زبان مربوط به آن است. معناشناسی صفات الهی، مشکل تعارض علم و دین، پیدایش مکاتب فلسفی معارض چون پوزیتیویسم و پوزیتیویسم منطقی از عواملی است که بحث زبان دین را در میان فلاسفه و متکلمان مطرح کرد. معرفت بخشی در گزاره‌های دینی از چالش‌های شایان توجه دین‌پژوهی معاصر در زبان دین است و از پرسش معناداری یا بی‌معنایی و نگرش‌های پوزیتیو...

چکیده تحقق و شکل گیری یک نظریه مستلزم انطباق با مصداق و مصداق های بیرونی است. ازآن جاکه نائینی در اندیشه ورزی و تولید اندیشه موفق و قوی ظاهر شده و ابتکار او در تولید اندیشة جدید به نوعی منحصربه فرد است، تعیین چهارچوب و روش کاری وی، درقالب یک نظریه، موضوع این مقاله است. در این مقاله به روشی که نائینی از آن بهره گرفته است می پردازیم که می تواند مبنای نظریه ای روش شناختی باشد و آن تسهیل کنندة تول...